Νέες και παραδοσιακές βιομηχανίες επιδιώκουν να κατακτήσουν μερίδια στην αγορά των φυτικών προϊόντων που αγγίζει τα 50 εκατ. ευρώ και αναπτύσσεται δυναμικά. Ήδη ένας στους τρεις Έλληνες καταναλώνει τακτικά plant-based προϊόντα.
Τα plant-based προϊόντα έχουν κάνει δυναμική είσοδο στη διατροφή των Ελλήνων καταναλωτών τα τελευταία χρόνια, αποκτώντας σταδιακά τη δική τους θέση στο καθημερινό τραπέζι. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 33% των Ελλήνων αγοράζει και καταναλώνει τουλάχιστον μία κατηγορία plant-based προϊόντων τακτικά σε ημερήσια ή εβδομαδιαία βάση, σύμφωνα με τα στοιχεία που προέκυψαν από την πρόσφατη έρευνα που πραγματοποίησε η εταιρεία καταμέτρησης NielsenIQ.
Τη μεγαλύτερη διείσδυση παρουσιάζουν τα φυτικά ροφήματα, τα οποία, όμως, μέχρι στιγμής δεν έχουν καταφέρει να γίνουν μέρος της ημερήσιας ρουτίνας, καθώς μόνο το 7% τα καταναλώνει καθημερινά και ένα 18% μια φορά το μήνα. Σε γενικές γραμμές, από την κατηγορία των plant-based γαλακτοκομικών, μια αγορά η αξία της οποίας εκτιμάται ότι θα αγγίξει τα 50 εκατ. ευρώ, τη μεγαλύτερη διείσδυση εμφανίζει το φυτικό τυρί, το οποίο καταναλώνουν σε καθημερινή βάση 4 στους 10 Έλληνες, ενώ φυτικά γιαούρτια τρώει καθημερινά ένα 27% και φυτικό «γάλα» πίνει ένα 20%. Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα σημαντικό ποσοστό της τάξεως του 93% τρώει έστω και σπάνια τυρί ή γιαούρτι φυτικής προέλευσης και το 88% φυτικό βούτυρο.
Σε ό,τι αφορά τώρα τα υποκατάστατα κρέατος, τα συγκεκριμένα προϊόντα δεν έχουν μεγάλο μερίδιο στην ελληνική αγορά. Από τους καταναλωτές που τα επιλέγουν, το 40% καταναλώνει σε εβδομαδιαία ή ημερήσια βάση plant-based κεφτεδάκια, λουκάνικο ή κοτομπουκιές, ενώ έπονται ο κιμάς (29%) και τα μπιφτέκια για μπέργκερ (25%). Όπως είναι αναμενόμενο, τα σούπερ μάρκετ με ποσοστό 78% αναδεικνύονται ως το σημαντικότερο κανάλι από το οποίο οι Έλληνες προμηθεύονται τα φυτικής προέλευσης τρόφιμα και ποτά ωστόσο ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό της τάξεως του 21% επιλέγει εξειδικευμένα καταστήματα βιολογικών ή υγιεινών τροφίμων, ένα 20% καταφεύγει σε υπεραγορές και ένα 19% σε εκπτωτικά καταστήματα.
Οι κινήσεις των εταιρειών
Όλο και περισσότερες ελληνικές εταιρείες τροφίμων στρέφονται στην παραγωγή plant based προϊόντων. Ειδικότερα, ο όμιλος Impala στηρίζοντας το στρατηγικό πλάνο της επένδυσης στην Creta Farms προχώρησε στη συγχώνευση της Λακωνικής Τροφίμων, ενισχύοντας έτσι την παραγωγική γραμμής της εταιρείας με τον κ. Δημήτρη Βιντζηλαίο να αναφέρει πως «ήδη από τις αρχές του 2021, το 80% της παραγωγής της Λακωνικής μεταφέρθηκε από την Σπάρτη στο Ρέθυμνο, ενώ στο εργοστάσιο της Λακωνικής στην Σπάρτη αναμένεται να ξεκινήσει η παραγωγή vegan προϊόντων, στα οποία επεκτείνεται η Creta Farms».
Από την πλευρά της, η ΜΕΒΓΑΛ που προχωράει δυναμικά σε νέο αναπτυξιακό σχεδιασμό μετά και την είσοδο του Σπύρου Θεοδωρόπουλου στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας, σχεδιάζει την είσοδο της στην παραγωγή plant based προϊόντων. Η Όλυμπος θα μετατρέψει το εργοστάσιο της στη Ροδόπη, από μονάδα παραγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων σε εργοστάσιο παραγωγής φυτικών προϊόντων, σύμφωνα με την σχετική περιβαλλοντική μελέτη που έχει υποβληθεί στις αρμόδιες αρχές, με την εταιρεία να σκοπεύει να παράγει εκεί φυτικά ροφήματα και επιδόρπια.
Εκτός από την λιανική, όπου στήριξε την αγορά την περίοδο της πανδημίας με τα plant based προϊόντα να καταλαμβάνουν περισσότερο χώρο στα σούπερ μάρκετ και τα παντοπωλεία, delicatessen, σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της κατηγορίας έχει διαδραματίσει και ο κλάδος HoReCa με τις επιχειρήσεις να προχωρούν σε συνεργασίες και να εντάσσουν όλο και περισσότερα εναλλακτικά προϊόντα στο μενού τους.
Ειδικότερα, από το 2020 η Foodelco συνεργάζεται με την Pizza Fan φέρνοντας προϊόντα της Beyond Meat ενώ και τα Goody’s έχουν βάλει στο μενού τους εναλλακτικές προτάσεις φέρνοντας το Gourmet Garden Incredible Burger. Επιπλέον και η αλυσίδα Everest έχει προσθέσει vegan προϊόντα που καταγράφουν ιδιαίτερα θετικές πωλήσεις.
Με τις τάσεις στην αγορά να είναι ανοδικές, εκτός από τις εταιρείες που δραστηριοποιούνταν μέχρι τώρα, έχουν μπει και νέοι παίκτες με περισσότερες από 10 εταιρείες αλλαντικών και βιομηχανίες τροφίμων όπως η Megas Yeeros και ο όμιλος Yfantis να λανσάρουν νέα φυτικά προϊόντα.
Η Foodelco από την πλευρά της συνεχίζει να διευρύνει την γκάμα προϊόντων που λανσάρει στην ελληνική αγορά. Η εταιρεία που έφερε στην Ελλάδα τα πρώτα υποκατάστατα κρέατος της αμερικανικής Beyond Meat, όπως κιμάς, μπιφτέκια και λουκάνικα, που βρίσκονται ήδη στα ράφια των σούπερ μάρκετ, ετοιμάζεται να κυκλοφορήσει και τα φυτικά κεφτεδάκια της αμερικανικής εταιρείας. Συνεργάζεται επίσης με τις Coracai, Deli Room και Vegan Finest Foods.
Επίσης η εταιρεία επεκτείνει και τα brand που περιλαμβάνονται στο χαρτοφυλάκιό της, φέρνοντας πέντε νέους κωδικούς από τις βιολογικές plant based σάλτσες HLTHPUNK, που κυκλοφορούν ήδη στην Ευρώπη, στοχεύοντας στην αγορά λιανικής. Παράλληλα ενισχύει στα ελληνικά σούπερ μάρκετ και την παρουσία των προϊόντων της αυστραλιανής εταιρείας plant based προϊόντων NEXT! Foods που έχει τελειοποιήσει το πρώτο φυτικό μπέικον παγκοσμίως.
Η Foodelco είναι επίσης ο αποκλειστικός αντιπρόσωπος στην Ελλάδα για τα προϊόντα της αμερικανικής Good Catch Foods που παρέχει 100% εναλλακτικές επιλογές θαλασσινών με βάση τα φυτά, καθώς χρησιμοποιείται ένας συνδυασμός 6 οσπρίων με έλαιο από φύκι για να δημιουργήσει παρόμοια προφίλ με τα ωμέγα-3 πραγματικών θαλασσινών.
Το καλοκαίρι του 2021 εμφανίστηκε επίσης η Planet Foods, μια startup vegan τροφίμων που δημιούργησε ο Γρηγόρης Μπογράκος και έφερε στην Ελλάδα το πρώτο 100% plant based παγωτό από νιφάδες βρώμης.
Η κρητική ΚΡΕΜΕΛ του Νίκου Παπαστεφανάκη βρίσκεται επίσης σε ανοδική πορεία την τελευταία πενταετία, ενισχύοντας σημαντικά τα μεγέθη της, έχοντας «πατήσει» στη διεθνή αγορά μέσω της Good Planet Foods ενώ λάνσαρε μέσα στο 2021 νέα προϊόντα όπως vegan γιαούρτι και cream cheese.
Η Upfield που εξαγόρασε την Arivia το 2020 σε ένα deal 500 εκατ. ευρώ λάνσαρε σε Ελλάδα και Βρετανία, το vegan butter της Violife επενδύοντας στην κατηγορία spread παρουσιάζοντας νέα προϊόντα όπως το Violife Creamy Greek White με εκχύλισμα ελιάς και το Violife Cocospread. Η εταιρεία έχει παρουσιάσει επίσης και το Violife σε φέτες με γεύση Cheddar όπως και το Violife Creamy Original, και το Violife Τριμμένο Original και το Violife σε φέτες με γεύση Gouda.
Η Ioniki που έχει το brand Σπιτική Ζύμη μέσω του σήματος Filosophy που εμφανίζεται σε περισσότερες από 35 χώρες έχει δημιουργήσει κατηγορία προϊόντων Vegan Horeca, καθώς συνεργάζεται με την Beyond Meat για την παρασκευή πιτών με plant based κιμά όπου το 2022 αναμένεται να ντεμπουτάρουν σε ΗΠΑ και Βρετανία.
Όπως αναφέρουν στο Business Daily πηγές της Foodelco, που αποτελεί από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς plant based προϊόντων στη χώρα, «στο εννεάμηνο έχουμε άνοδο 40% στην αξία των πωλήσεων και περίπου 70% στον όγκο πωλήσεων παρά τη συνεχή πτώση τιμών σε όλη τη γκάμα προϊόντων μας λόγω του νέου εργοστασίου της Beyond Meat στην Ευρώπη με έδρα την Ολλανδία» σημειώνοντας πως τα plant based προϊόντα ευνοήθηκαν από την πανδημία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της IRI, οι εταιρείες παρουσιάζουν νέα προϊόντα, ωστόσο η υψηλή τιμή και η γεύση αποτελούν ανασταλτικούς παράγοντες για την εκτόξευση της κατηγορία. Και αν για το ζήτημα της γεύσης, οι εταιρείες συνεχίζουν να επενδύουν σε έρευνα και ανάπτυξη ώστε να υπάρξουν καλύτερα προϊόντα, οι προσπάθειες συνεχίζονται για να μειωθεί η τιμή των plant based προϊόντων.
Την ίδια στιγμή που ο μέσος όρος φορολόγησης των plant based προϊόντων στην Ευρώπη βρίσκεται μεταξύ 0%-6%, στην Ελλάδα ο ΦΠΑ βρισκόταν στο 24%, κάνοντας τα συγκεκριμένα είδη από τα πιο ακριβά για τους καταναλωτές. Όπως αναφέρουν πηγές της αγοράς στο Business Daily, «βήματα προς την κατεύθυνση της μείωσης τιμών έχουν γίνει, καθώς το 2020 μειώθηκε ο συντελεστής ΦΠΑ σε διάφορα προϊόντα, όπου συμπεριλαμβάνονται και τα plant-based, τα οποία εντάχτηκαν στον χαμηλό συντελεστή 13% από 24% που ήταν προηγουμένως, δίνοντας μια επιπλέον ώθηση καθώς μέχρι πρότινος». Επισημαίνουν επίσης ότι καθώς το κοινό που απευθύνονται τα plant based προϊόντα μεγαλώνει, η τιμή θα μειώνεται.
