Ποιες τροφές έχουν χαρακτηριστεί ως καρκινογόνες ή πιθανώς καρκινογόνες από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Περίπου το 45% των θανάτων από καρκίνο στις ΗΠΑ θα μπορούσαν να είχαν προληφθεί με αλλαγές στο lifestyle (κυρίως διατροφή και άσκηση), σύμφωνα με μεγάλη ανάλυση που δημοσιεύτηκε το 2017 στο επιστημονικό περιοδικό «American Cancer Society».
Είναι γεγονός ότι ορισμένες τροφές μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, ιδίως όταν η κατανάλωσή τους είναι πολύ μεγάλη.
Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή οι τροφές αυτές περιέχουν καρκινογόνες ουσίες (π.χ. νιτροζαμίνες) ή επειδή η κατανάλωσή τους συνδέεται με αυξημένη πιθανότητα παχυσαρκίας ή άλλων παραγόντων που θεωρείται πως ανεβάζουν το ρίσκο του καρκίνου.
Δείτε παρακάτω τις 5 τροφές που θεωρείται ότι αυξάνουν το ρίσκο εμφάνισης καρκίνου.
1. Επεξεργασμένο κρέας
Τα επεξεργασμένα κρέατα περιέχουν νιτροζαμίνες, οι οποίες έχουν χαρακτηριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως «γνωστή καρκινογόνα ουσία», ομάδας 1 (στην ίδια ομάδα κατατάσσεται το κάπνισμα και ο αμίαντος).
Για να μιλήσουμε με νούμερα, έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το πανεπιστήμιο του Harvard, ανακάλυψε ότι η κατανάλωση 25 γρ. επεξεργασμένου κρέατος την ημέρα αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου κατά 19%.
Μεγάλη μετα-ανάλυση που δημοσιεύτηκε στο Ευρωπαϊκό Περιοδικό Καρκίνου, έδειξε ότι η κατανάλωση μιας μερίδας αλλαντικών την ημέρα (αντιστοιχεί σε 1 φέτα ζαμπόν/γαλοπούλα, 14γρ. παριζάκι/σαλάμι, μισό λουκάνικο τύπου Φρανκφούρτης ή 1 φέτα μπέικον) αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού κατά 21%.
Παραδείγματος επεξεργασμένου κρέατος:
- Λουκάνικα
- Σαλάμι
- Παριζάκι / Πάριζα
- Ζαμπόν, μορταδέλα
- Γαλοπούλα ψητή, βραστή ή καπνιστή (σε φέτες του τοστ)
- Μπέικον
2. Επεξεργασμένα τρόφιμα
Οι κατασκευαστές των επεξεργασμένων τροφίμων τροποποιούν τα συγκεκριμένα προϊόντα με χημικά (π.χ.: ενισχυτικά γεύσης, χρωστικές ουσίες, γαλακτοματοποιητές κ.ά) για να τα κάνουν πιο γευστικά και να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής τους.
Επιπλέον, οι επεξεργασμένες τροφές συχνά διαθέτουν μεγάλες ποσότητες αλατιού, ζάχαρης και λιπαρών. Είναι, δε, συνήθως χαμηλές σε φυτικές ίνες, βιταμίνες και μέταλλα, με αποτέλεσμα να αυξάνουν πολύ την πιθανότητα της παχυσαρκίας στα άτομα που τις καταναλώνουν συχνά. Εκτός, λοιπόν, από τις καρκινογόνες ουσίες που περιέχουν, τα επεξεργασμένα τρόφιμα αυξάνουν το ρίσκο του καρκίνου έμμεσα, καθώς η παχυσαρκία αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση του καρκίνου.
Τα επεξεργασμένα τρόφιμα περιλαμβάνουν:
- Συσκευασμένα σνακς όπως τα μπισκότα και τα πατατάκια
- Δημητριακά με ζάχαρη
- Αναψυκτικά
- Ορισμένα αλειφόμενα προϊόντα όπως η μαργαρίνη και το τυρί – κρέμα
- Γλυκά, σοκολάτες κ.τ.λ.
- Προϊόντα fast food (πίτσα, μπέργκερ κ.τ.λ.)
Όπως έχει δηλώσει καθηγήτρια Διαιτολογίας του Tufts University, «δεν υπάρχει κάποια ποσότητα κατανάλωσης επεξεργασμένου κρέατος που να θεωρείται ασφαλής».
3. Αλκοόλ
Το αλκοόλ έχει ανακηρυχθεί ως καρκινογόνος ουσία 1ης κατηγορίας, πράγμα που σημαίνει πως υπάρχουν επαρκή δεδομένα ώστε η επιστημονική κοινότητα να είναι βέβαιη για την καρκινογόνο δράση του.
Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα ευρήματα, το ρίσκο εμφάνισης καρκίνου λόγω πρόσληψης αλκοόλ φαίνεται να σχετίζεται άμεσα με το μέγεθος της κατανάλωσης. Όσο μεγαλύτερες, λοιπόν είναι η ποσότητες αλκοόλ που καταναλώνετε, τόσο υψηλότερος και ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου.
Οι τύποι καρκίνου που συνδέονται με την υψηλή κατανάλωση αλκοόλ είναι:
- Καρκίνος του φάρυγγα
- Καρκίνος του οισοφάγου
- Καρκίνος του στήθος
- Καρκίνος του ήπατος
- Καρκίνος του παχέος εντέρου και του πρωκτού
4. Ζάχαρη
Οι τροφές που είναι πλούσιες σε επεξεργασμένη ζάχαρη και απλούς υδατάνθρακες (γλυκά, λευκό ψωμί ή ζυμαρικά, σακχαρούχα αναψυκτικά κ.ά.) μπορούν έμμεσα να αυξήσουν το ρίσκο εμφάνισης καρκίνου.
Ειδικότερα, η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας ζάχαρης μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία, διαβήτη τύπου 2 και χρόνια φλεγμονή, παράγοντες που αυξάνουν σημαντικά την πιθανότητα καρκίνου.
Μάλιστα, μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι τα άτομα που έχουν διαβήτη τύπου 2 είναι πιθανότερο να διαγνωστούν με καρκίνο στο στήθος, την ουροδόχο κύστη, το παχύ έντερο και τις ωοθήκες.
5. Κόκκινο κρέας
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει κατατάξει το κόκκινο κρέας (μοσχάρι, χοιρινό, κατσίκι, αρνί κ.τ.λ.) στην κατηγορία 2Α, που αξιολογείται ως «πιθανώς καρκινογόνα» προς τους ανθρώπους. Συγκεκριμένα, η μεγαλύτερη σύνδεση έχει γίνει με τον καρκίνο του παχέος εντέρου, του παγκρέατος και του προστάτη. Σύμφωνα με τον οργανισμό «World Cancer Research Fund International», δεν πρέπει να καταναλώνουμε κόκκινο κρέας πάνω από 3 φορές την εβδομάδα, με τη συνολική εβδομαδιαία ποσότητα να μην ξεπερνά τα 340 – 510 γρ. κόκκινου κρέατος (μαγειρεμένου).
Πέρα, όμως, από καρκίνο, η υψηλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων και διαβήτη τύπου 2.
