Η Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία εκτός από το ηθικό θέμα, προκαλεί και μεγάλη ανησυχία για έξαρση της επισιτιστικής ανασφάλειας σε πολλές κυρίως ευάλωτες χώρες και όχι μόνο, που θα πληγούν περισσότερο από τη διακοπή των εξαγωγών τροφίμων της Ουκρανίας.
Πολλές χώρες βασίζονται στις εξαγωγές τροφίμων τόσο από τη Ρωσία όσο και από την Ουκρανία. Αυτή η εξάρτηση καλύπτει δεκάδες χιλιάδες καλλιέργειες, σιταριού, καλαμποκιού και ηλιέλαιου που οι δύο χώρες έχουν τη μεγαλύτερη παγκόσμια εμβέλεια.
Μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 28 Φεβρουαρίου, ο Michael Scannell, αναπληρωτής γενικός διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης της ΕΕ, παρουσίασε μια εικόνα των επιπτώσεων της εισβολής στις παγκόσμιες αγορές τροφίμων, εξηγώντας ότι η Ουκρανία και η Ρωσία αντιπροσωπεύουν περισσότερα από το 30% του παγκόσμιου εμπορίου σιταριού.
“Αυτό σαφώς θα έχει τεράστιο αντίκτυπο καθώς οι έμποροι σπεύδουν να προσπαθήσουν να βρουν εναλλακτικές αγορές, αλλά δεν είναι μόνο το σιτάρι”, είπε. “Η κατάσταση είναι παρόμοια για μια σειρά άλλων εμπορευμάτων. Για το κριθάρι, για παράδειγμα, αυτές οι δύο χώρες αντιπροσωπεύουν το 32% του διεθνούς εμπορίου. Για το καλαμπόκι, είναι 17%, και το ηλιέλαιο, οι σπόροι και τα γεύματα είναι πάνω από 50%.Έτσι, οι χώρες της ΕΕ δεν θα επηρεαστούν μόνο από τη διακοπή των εισαγωγών σιταριού από την Ουκρανία και τη Ρωσία, αλλά και οι βιομηχανίες κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων θα δεχθούν πλήγμα, καθώς ο ουκρανικός αραβόσιτος είναι απαραίτητος για τη διατροφή των ζώων, πέρα από την αύξηση των τιμών που προκλήθηκε λόγω της εξάρτησης από το ρωσικό αέριο και τα λιπάσματα.
Η έλλειψη προσφοράς σιταριού και αραβοσίτου θα επηρεάσει περισσότερο τις ευάλωτες τοποθεσίες και πιθανότατα θα επιφέρει περαιτέρω αύξηση των τιμών των τροφίμων, επιδεινώνοντας την κρίση κόστους ζωής σε ολόκληρη την ΕΕ.
Επισιτιστική κρίση
Η Ουκρανία φιλοξενεί το 25% των διάσημων γόνιμων μαύρων εδαφών στον κόσμο –ή αλλιώς chernozem και «Η διακοπή της ροής σιτηρών από την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας θα αυξήσει τις τιμές και θα κορυφώσει τον πληθωρισμό των τροφίμων σε μια εποχή που η προσιτή τιμή τους αποτελεί ανησυχία σε όλο τον κόσμο, μετά την οικονομική ζημιά που προκλήθηκε από την πανδημία Covid-19» όπως εξήγησε ο εκτελεστικός διευθυντής του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος (WFP) του ΟΗΕ, Ντέιβιντ Μπίσλεϊ. «Τώρα έχουμε 283 εκατομμύρια ανθρώπους που βαδίζουν προς την πείνα με 45 εκατομμύρια να χτυπούν την πόρτα του λιμού. Ο κόσμος δεν έχει την πολυτέλεια να αφήσει μια άλλη σύγκρουση να αυξήσει τον αριθμό των πεινασμένων ανθρώπων.
«Η λεκάνη της Μαύρης Θάλασσας είναι μια από τις πιο σημαντικές περιοχές στον κόσμο για σιτηρά και γεωργική παραγωγή και ο αντίκτυπος της σύγκρουσης στην επισιτιστική ασφάλεια πιθανότατα θα γίνει αισθητός πέρα από τα σύνορα της Ουκρανίας, ειδικά στους πιο φτωχούς» είπε ο Beasley.Σε μια χρονιά άνευ προηγουμένου ανθρωπιστικής κρίσης, αυτό θα επηρεάσει επίσης τις προσπάθειες του WFP να προμηθεύσει τρόφιμα στις περιοχές με τις πιο σοβαρές ανάγκες.
Η τρέχουσα κρίση έρχεται καθώς το WFP προειδοποιεί ότι 811 εκατομμύρια άνθρωποι πέφτουν για ύπνο πεινασμένοι κάθε βράδυ σε όλο τον κόσμο, με τον αριθμό όσων αντιμετωπίζουν οξεία επισιτιστική ανασφάλεια να έχει αυξηθεί από 135 εκατομμύρια σε 283 εκατομμύρια από το 2019 – συνέπεια της πανδημίας Covid-19 .
Στην περίπτωση του καλαμποκιού, παγκοσμίως, μόνο περίπου το 12% του αραβοσίτου καταναλώνεται για τρόφιμα, ενώ περίπου το 60% προορίζεται για ζωοτροφές, εξηγεί η Erin Collier, οικονομολόγος στο τμήμα εμπορίου και αγορών του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO). , μιλώντας στο Investment Monitor . «Οι χώρες στις οποίες η Ουκρανία εξάγει τον περισσότερο αραβόσιτο είναι η Κίνα και τα κράτη μέλη της ΕΕ», προσθέτει. «Αυτές οι χώρες έχουν την ικανότητα να εισάγουν προμήθειες από άλλες χώρες», αλλά θα προκληθούν μεγάλα προβλήματα εάν περιοριστούν οι παγκόσμιες προμήθειες.
Ένα άλλο βασικό δημητριακό, το σιτάρι, είναι μια βασική καλλιέργεια που χρησιμοποιείται για την παρασκευή αλευριού και είναι ζωτικής σημασίας για πολλές ευάλωτες χώρες. Με τη Ρωσία να είναι ο κορυφαίος παγκόσμιος εξαγωγέας σιταριού το 2020 και η Ουκρανία η πέμπτη μεγαλύτερη, ορισμένες χώρες θα είναι ιδιαίτερα ευάλωτες εάν βασίζονται σε μεγάλο βαθμό και στις δύο για τις εισαγωγές σιταριού τους. Μερικοί από τους κύριους εισαγωγείς τόσο από τη Ρωσία όσο και από την Ουκρανία είναι:
- Η Αίγυπτος, όπου εισήχθησαν συνολικά 3,02 δισεκατομμύρια δολάρια σιτάρι το 2019, 1,44 δισεκατομμύρια δολάρια προήλθαν από τη Ρωσία και 773,4 εκατομμύρια δολάρια από την Ουκρανία.
- Η Αιθιοπία, όπου εισήχθησαν συνολικά 458,42 εκατομμύρια δολάρια σιτάρι το 2019, 142,01 εκατομμύρια δολάρια προήλθαν από την Ουκρανία και 64,77 εκατομμύρια δολάρια από τη Ρωσία.
- Η Υεμένη, όπου εισήχθησαν συνολικά 549,89 εκατομμύρια δολάρια σιτάρι το 2019, 145,81 εκατομμύρια δολάρια προήλθαν από τη Ρωσία και 79,8 εκατομμύρια δολάρια από την Ουκρανία.
- Ο Λίβανος, όπου εισήχθησαν συνολικά 148,49 εκατομμύρια δολάρια σιτάρι το 2020, 119,1 εκατομμύρια δολάρια προήλθαν από την Ουκρανία και 22,93 εκατομμύρια δολάρια από τη Ρωσία.
- Η Παλαιστίνη, όπου εισήχθησαν συνολικά 10,98 εκατομμύρια δολάρια σιτάρι το 2020, 5,61 εκατομμύρια δολάρια προήλθαν από το Ισραήλ (κυρίως μέσω Ουκρανίας και Ρωσίας) και 3,57 εκατομμύρια δολάρια απευθείας από τη Ρωσία.
- Το κυματιστικό αποτέλεσμα της εισβολής στην Ουκρανία από τη Ρωσία θα φανεί πλήρως τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, αλλά οι επιπτώσεις σε χώρες όπως η κατεστραμμένη από τον πόλεμο Υεμένη θα μπορούσαν να καταλήξουν να είναι καταστροφικές.
