Έφυγε πλήρης ημερών ο πολυβραβευμένος φωτογράφος Χρήστος Τσέλιος

Ο εκλιπών γεννήθηκε στο βλάχικο ορεινό χωριό Άνω Γραμματικό Εδέσσης (Gramaticova di nsus, στο όρος Βέρμιο, σε υψόμετρο 1200μ) του νομού Πέλλας, το 1927. Ο πατέρας του ήταν δάσκαλος και βλέποντας την έφεση του μικρού Χρήστου στην ζωγραφική τον προόριζε για εικαστικές σπουδές. Αποφασίζοντας να γίνει φωτογράφος αρχικά μαθήτευσε στη Θεσσαλονίκη κοντά στους Ηρακλή Φοίβο και Μichel (Mιχάλη Χαρτοματζίδη) και επιδόθηκε με μεγάλη επιτυχία στο ρετούς αξιοποιώντας το ταλέντο του στη ζωγραφική.

Ο νεαρός Χ. Τσέλιος όμως διάβασε ένα βιβλίο με τη βιογραφία ενός μεγάλου και καταξιωμένου  ζωγράφου, που εν ζωή ζούσε στην αφάνεια και μια μίζερη ζωή, και αναγνωρίστηκε μόνο μετά θάνατο. Το γεγονός αυτό τον απέτρεψε από τη ζωγραφική στην οποία είχε τεράστιο ταλέντο.

Συγκυρίες τον προσανατόλισαν προς την τέχνη της φωτογραφίας.  Μια θεία του τον γνώρισε, το 1947, με έναν φωτογράφο της Θεσσαλονίκης. Στην πρώτη επαφή, ο θεσσαλονικιός φωτογράφος του είπε ότι για να μάθει την τέχνη απαιτείται μια πενταετία τουλάχιστο. Αυτό απογοήτευσε το οικογενειακό περιβάλλον του Χ. Τσέλιου που έβλεπε την ενασχόληση με τη φωτογραφία ως άμεσο μέσο βιοπορισμού. Όχι όμως και τον Χ. Τσέλιο. Στρώθηκε στη δουλειά και κυρίως στη μελέτη βιβλίων σχετικών με τη φωτογραφία και σε πέντε μήνες εξελίχτηκε σε επαγγελματία φωτογράφο, με υψηλή ειδίκευση στο  ρετουσάρισμα (retouche). Αυτό τον έκανε, αν και νέο, περιζήτητο στη Θεσσαλονίκη.

Στη συνέχεια μετακινήθηκε στην Αθήνα για να διευρύνει τους φωτογραφικούς του ορίζοντες, δουλεύοντας ως συνεταίρος σε διάφορα φωτογραφία και τελικά ανοίγοντας το δικό του στούντιο στην Πατησίων το 1964 που τότε ήταν ένας από τους κορυφαίους εμπορικούς δρόμους με μεγάλη αίγλη.

Σύντομα αφοσιώθηκε στο καλλιτεχνικό πορτραίτο, και φιλοτέχνησε τα πορτραίτα διασημοτήτων του θεάματος και της τέχνης της εποχής ώστε το έργο του να θεωρείται πλέον κλασσικό αποτελώντας σημαντική μαρτυρία για το ύφος και ήθος του είδους στην Ελλάδα. Από την αρχή πίστευε στην εξωστρέφεια και την ανάγκη οι φωτογράφοι όχι μόνον να ενημερώνονται για τις τάσεις και εξελίξεις της τέχνης και τεχνολογίας που διαπνέουν τη φωτογραφία αλλά και να μετέχουν σε διαγωνισμούς διευρύνοντας τους ορίζοντές τους. Έτσι πάντα συνεπής στις πεποιθήσεις του υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρίας και πήρε μέρος σε απειράριθμους διεθνείς διαγωνισμούς και fora αποκομίζοντας σωρεία διακρίσεων, μεταλλίων και βραβείων, διακρίσεις για τις οποίες ήταν διαχρονικά υπερήφανος.

Η πρώτη διεθνής διάκρισή του είναι το χάλκινο μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση της Μόσχας, το 1957 (ενώ το 1961 στη Μόσχα πήρε και το χρυσό βραβείο). Η πιο σημαντική ίσως βράβευση του Χρήστου Τσέλιου στάθηκε το χρυσό μετάλλιο FIAP (Federation Internationale des Artes Photographiques) το 1958. Μεταξύ άλλων στις επόμενες δεκαετίες ανακηρύχθηκε επίτιμο μέλος του Photo club του Βοrdeaux (Ηοn. Ρ.C.Β.), όπου γίνονταν οι καλύτερες φωτογραφικές εκθέσεις, του Φωτογραφικού Club της Βιέννης /Αυστρίας (Ηοn. Ο.G.Ρh) και του φωτογραφικού Club Καλλιτεχνών Φωτογράφων του Βουκουρεστίου (Hon. A.A.F.B).

Επίσης, του απονεμήθηκαν διακρίσεις Excellent Member της Φωτογραφικής Ομοσπονδίας Ευρώπης (Ε.F.Ι.Α.Ρ), επίτιμο μέλος του Club International of Photography (Hon.C.I.P.), της Ένωσης των Δέκα (μετείχαν, κάθε δύο χρόνια, οι καλύτεροι φωτογράφοι της Ευρώπης στην έκθεση Photokina, ήταν ο πιο νέος) στην Κολωνία, τιμητικό δίπλωμα από τη Hasselblad κατά τη Photokina 1990 καθώς και της Ένωσης Καλλιτεχνών Φωτογράφων Αθηνών (Ε.Κ.Φ.Α). Παράλληλα έχουν γίνει για τον Χ. Τσέλιο πολυσέλιδα αφιερώματα σε διάφορα περιοδικά στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έργα του κοσμούν διάφορα μουσεία του κόσμου, όπως το πολυβραβευμένο πορτρέτο της Κατερίνας Χέλμη εκτίθεται στο μουσείο Αργεντινής.

Και ενώ στο εξωτερικό η καταξίωση είναι γενική, στην Ελλάδα δεν υπάρχει καμιά επίσημη αναγνώριση από το Υπουργείο Πολιτισμού. Κάποια σύνταξη που του δόθηκε αρχικά, στη συνέχεια κόπηκε, και χρειάστηκαν τρεις δικαστικές αποφάσεις (πρωτόδικα, σε επταμελές, στο  Συμβούλιο Επικρατείας) για να δικαιωθεί ο καλλιτέχνης. Τελευταία όμως και αυτή η συνταξη των 850 ευρώ περικόπηκε στα 301 ευρώ. Και το πιο σημαντικό: καμιά διάκριση, καμιά τιμή, καμιά τιμητική εκδήλωση από την επίσημη πολιτεία προς τιμήν του.

Ο ίδιος ο δημιουργός Χ. Τσέλιος δεν μπορεί να προσδιορίσει με ακρίβεια τον αριθμό των φωτογραφιών που τράβηξε. Οι επίσημες πόζες έχουν ξεπεράσει τον αύξοντα αριθμό των 10.000. Μέσα σε αυτές και αριθμημένες φωτογραφίες  (προσωπογραφίες και ασχολίες) από το γενέθλιο τόπο του , το Άνω Γραμματικό, από το Ξηρολίβαδο της Βέροιας (Ηλιοβασίλεμα στη βρύση του Αΐμπιλί), τοπία από την Ήπειρο και γενικότερα από όλη την Ελλάδα, καθώς και στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής  από την ελληνική επαρχία. Στη μακρόχρονη επαγγελματική του σταδιοδρομία φωτογράφησε πολιτικούς, ηθοποιούς, ανθρώπους του πολιτισμού, των γραμμάτων, επώνυμους και ανώνυμους.

Στη μακρόχρονη επαγγελματική του σταδιοδρομία φωτογράφησε πολιτικούς, ηθοποιούς, ανθρώπους του πολιτισμού, των γραμμάτων, επώνυμους και ανώνυμους, τον Γεώργιο Παπανδρέου, το γάμο του Κωνσταντίνου και της Άννας Μαρίας. Όλοι αναγνώριζαν την υψηλή ποιότητα της δουλειάς του.

Όμως δεν μπορεί κάποιος να παραβλέψει και τον παραγκωνισμό του προς εύνοια ‘’ημετέρων’’ από φορείς της κρατικής εξουσίας, ιδιαίτερα σε ανώμαλες πολιτικές καταστάσεις, όπως όταν πρωτοπαλίκαρα της Χούντας , με τον τρόπο τους, τον απέτρεψαν να παραστεί στη Μόσχα κατά τη βράβευση έργων του και αντ΄αυτού έστειλαν ευνοούμενο από το καθεστώς μέτριο φωτογράφο.

Τιμητικές Διακρίσεις του καλλιτέχνη Φωτογράφου Χρήστου Τσέλιου

1957

• Χάλκινο μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση της Μόσχας.

1958

• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Βερολίνου (12-27/4)
• Χρυσό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση της Αμβέρσας (22-27/9)
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Μπορντό (15/12)

1959

• Χάλκινη πλακέτα στο φωτογραφικό γκραν-πρι του Μπορντό
• Χάλκινο μετάλλιο και έκθεση προς τιμήν του στη φωτογραφική έκθεση του Μιλάνου
• Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Αλικάντε (Ισπανία- Φεβρουάριος)
• Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση της Μυλούζ (Γαλλία 21/3- 5/4)
• Χάλκινο μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Μαντ ντε Ζουλιέ (Γαλλία 25/4-18/5)
• Έκθεση προς τιμήν του στη Βαρκελώνη (18-27/6)
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση της Λα Κορούνια (1-22/9)
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση της Γάνδης (25/10)
• Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Άμστερνταμ (17/10- 1/11) »
• Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Μπορντό (3/11)
• Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Βουκουρεστίου (Νοέμβριος – Δεκέμβριος)
• Έπαινος από την τότε Ηλεκτρική Εταιρεία για τη συμμετοχή του στον διαγωνισμό με θέμα ‘‘Αθήνα τη νύχτα’’.

1960

• Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση της Λισσαβόνας
• Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Ρίο ντε Τζανέιρο (Οκτώβριος)
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Κονιάκ (Γαλλία 20/2- 6/3)
• Τιμητικό δίπλωμα από την Ελληνική Φωτογραφική Εταιρεία (8/4)
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Μπουένος Άιρες (Σεπτέμβριος)
• Μέλος της Αμερικανικής Φωτογραφικής Εταιρείας (1/10)
• Χάλκινο μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Χονγκ- Κονγκ (3-8/10)

1961

• Χρυσό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Άμστερνταμ
• Χρυσό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση της Μόσχας
• Χρυσό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Χονγκ – Κονγκ
• Αργυρό κύπελλο στη φωτογραφική έκθεση της Ταϊλάνδης
• Χάλκινο μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Παρισιού (Μάρτιος)
• Χάλκινο μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Μιλάνο
• Αφιέρωμα στο ολλανδικό περιοδικό “Focus” (14/3)
• Αφιέρωμα στο περιοδικό ΡΗΟΤΟΑRT” του Χονγκ- Κονγκ (Μάιος)
• Αφιέρωμα στο αμερικανικό περιοδικό ‘‘ΡΗΟΤΟΜΑΧΙΜΑ’’ (Ιούλιος)
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Τορίνο (28/4-15/6)
• Δεύτερο βραβείο στη φωτογραφική έκθεση της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας (2/5)
• Χάλκινο κύπελλο στη φωτογραφική έκθεση της Σιγκαπούρης(6-14/5)
• Τιμητικό δίπλωμα από την ΡΗΟΤΟΕURΟΡ (Ιούνιος)
• Χάλκινο μετάλλιο και τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση της Νέας Ζηλανδίας (9-16/9)
• Έκθεση προς τιμήν του στη Λιμόζ (Γαλλία 14-29/10)
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση της Γάνδης (Οκτώβριος)
• Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Βουκουρεστίου (Νοέμβριος – Δεκέμβριος)
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Λιντς (Αυστρία 4/11- 10/12)

1962

• Χρυσό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση Φινλανδίας
• Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Βουκουρεστίου
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση των Βερσαλλιών
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση της Γερμανίας
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση της Ναντ (Φεβρουάριος)
• Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Παρισιού (Μάρτιος)
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Αλικάντε Ισπανία (Μάρτιος)

• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Ντε Σάντος Βραζιλία (Ιούλιος)
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Χονγκ- Κονγκ (8-14/10)
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Βόρνεο (17-25/11)
• Φωτογραφίες του συμπεριλήφθηκαν στον κατάλογο που εκδόθηκε για τα 40 χρόνια της Ολλανδικής Φωτογραφικής Ένωσης στην κατηγορία των 10 καλυτέρων Ευρωπαίων φωτογράφων

1963

• Αργυρό κύπελλο στη φωτογραφική έκθεση του Χονγκ- Κονγκ
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση της Ταϊλάνδης
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Μέιτλαντ (Αυστραλία)
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Πακιστάν και έργο του ήταν εξώφυλλο στον κατάλογο που εκδόθηκε για την έκθεση
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Ρότσεστερ (ΗΠΑ Μάρτιος)
• Αργυρό κύπελλο στη φωτογραφική έκθεση της Σιγκαπούρης (4-12/5)
• Αργυρή πλακέτα στη φωτογραφική έκθεση της Πορτογαλίας (Ιούνιος)
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση της Μπαγκόγκ (9-24/11)
• Ανάρτηση έργου στο Μουσείο της Φωτογραφίας στη Βραζιλία (Δεκέμβριος)

1964

• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση της Αγγλίας
• Αργυρό κύπελλο στη φωτογραφική έκθεση της Σιγκαπούρης
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Μέιτλαντ (17-22/2)
• Χάλκινο μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση της Κίνας (10-23/3)
• Χρυσό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Κόρτριζ  Ολλανδία (28/3-12/4)

• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Περιζό (Γαλλία 3-17/5)
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Σίδνεϊ (31/7-12/8)
• Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Μπερνέ (Γαλλία 17- 27/9)
• Χάλκινο μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Χονγκ- Κονγκ (1-7/12)
• Εξώφυλλο στο περιοδικό “Ταχυδρόμος” (Σεπτέμβριος)
• Βιογραφικό του σημείωμα συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο της έκθεσης “Βienale” που έγινε στη Λισσαβόνα

1965

• Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση της Ρεμς (Γαλλία)
• Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση της Εβόρα (Πορτογαλία Οκτώβριος)

1966

• Χάλκινο μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση της Μπαγκόγκ (2-9/7)

1967

• Χάλκινο κύπελλο στη φωτογραφική έκθεση της Σιγκαπούρης (7-12/5)

1968

• Αργυρό μετάλλιο στη φωτογραφική έκθεση του Μπορντό (10/10-10/11). Ο κατάλογος που εκδόθηκε για την έκθεση του Μπορντό αφιερώθηκε στον καλλιτέχνη
• Αφιέρωμα στον κατάλογο που εκδόθηκε στο Χονγκ – Κονγκ για διεθνώς αναγνωρισμένους φωτογράφους (Αύγουστος)
• Αφιέρωμα στο τεύχος Νοεμβρίου του γερμανικού περιοδικού ‘‘FΟΤΟΡRISΜΑ’’

1973

• Αργυρό κύπελλο στη φωτογραφική έκθεση του Βουκουρεστίου (Νοέμβριος – Δεκέμβριος)

1981

• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Περιζό (Γαλλία Νοέμβριος)

1982

• Αφιέρωμα στο αγγλικό περιοδικό ‘‘ΡΟRTRΑΙΤ ΡΗΟΤΟGRAΡΗΥ” του Jonh Wade της FΟCAL PRESS

1983

• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Παρισιού (15-22/10)

1985

• Εξώφυλλο στο περιοδικό ‘‘Σκέψη και Τέχνη’’ (Φεβρουάριος)
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση της Κόρδοβα (25/11-1/12)
• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας (Νοέμβριος)

1986

• Τιμητικό δίπλωμα από την Ελληνική Φωτογραφική Εταιρεία για τη συμμετοχή του στην έκθεση Ελλήνων φωτογράφων με βραβευμένα έργα
• Έπαινος για τη συμμετοχή του στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Τουριστικής Φωτογραφίας του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (24/4)

1989

• Τιμητικό δίπλωμα από την Ελληνική Φωτογραφική Εταιρεία για την πολυετή προσφορά του στον χώρο

1990

• Τιμητικό δίπλωμα από τη σουηδική εταιρεία ΗΑSSELBLAD κατά τη διάρκεια της έκθεσης ΡΗΟΤΟΚΙΝΑ στη γερμανική πόλη Κολονία (Σεπτέμβριος)

1993

• Τιμητικό δίπλωμα στη φωτογραφική έκθεση του Φράιμπουργκ (20-25/7)

1995

• Πολυσέλιδο αφιέρωμα στο μηνιαίο περιοδικό “Φωτογράφος” (Νοέμβριος)

1996

• Έπαινος στον 1° Μεγάλο Διαγωνισμό Φωτογραφίας που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Ελλήνων Κατασκευαστών & Αντιπροσώπων Φωτογραφικών Ειδών (Σ.Ε.Κ.Α.Φ.)

1997

• Απονομή αναμνηστικής πλακέτας από τον ΣΕΚΑΦ κατά τη διάρκεια της έκθεσης ΡΗΟΤΟVISION για την προσφορά του στον χώρο

1999

• Τιμητικό δίπλωμα από την Ελληνική Φωτογραφική Εταιρεία για τη συμμετοχή του στο 1° Διεθνές Φεστιβάλ Καλλιτεχνών Φωτογράφων.

Πηγές: faretra.info, photo.gr, nexusmedia.gr