Της Κατερίνας Κουδούνα*
Η ρίγανη είναι ένα βότανο από την οικογένεια της μέντας. Οι άνθρωποι το χρησιμοποιούν εδώ και χιλιάδες χρόνια για να προσθέσουν γεύση στα πιάτα τους και χαρακτηρίζει ιδιαίτερα τη μεσογειακή διατροφή.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι ρίγανης. Ο πιο συνηθισμένος τύπος είναι η ρίγανη vulgare , επίσης γνωστή ως ισπανικό θυμάρι και άγρια μαντζουράνα.
Τα περιεχόμενα αντιοξειδωτικά (όπως θυμόλη, καρβακρόλη και λιμονένιο) δίνουν στο βότανο τη χαρακτηριστική γεύση και τη μυρωδιά του και συμβάλλουν στα οφέλη που παρουσιάζει το αιθέριο έλαιο ρίγανης για την υγεία.
Οφέλη
Οι κάτοικοι της Μεσογείου έχουν χρησιμοποιήσει τη ρίγανη για αιώνες στη βοτανική ιατρική και για τη θεραπεία πολλών παθήσεων, όπως:
- δερματικές πληγές
- πόνος στους μύες
- άσθμα
- κράμπες
- διάρροια
- δυσπεψία
- κρυολογήματα
καθώς και για την ενίσχυση της συνολικής υγείας.
Οι επιστήμονες πρέπει να κάνουν περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιώσουν τα οφέλη από τη χρήση της ρίγανης, αλλά υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι θα μπορούσε να βοηθήσει:
- στην καταπολέμηση των βακτηρίων
- στην ανακούφιση από διάφορες φλεγμονές
- στη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα
- στην καταπολέμηση του καρκίνου
Αντιβακτηριακές ιδιότητες
Τα κύρια συστατικά του αιθέριου ελαίου ρίγανης είναι η καρβακρόλη και η θυμόλη. Αυτά μπορεί να έχουν αντιμικροβιακές ιδιότητες.
Σε εργαστηριακή μελέτη του 2019 , η καρβακρόλη και η θυμόλη απέτρεψαν διάφορα στελέχη βακτηρίων Staphyloccus aureus (S. aureus) να αναπτυχθούν σε κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα, υποδηλώνοντας ότι η ρίγανη θα μπορούσε να βοηθήσει στον έλεγχο της ανάπτυξης βακτηρίων στα τρόφιμα.
Εν μέσω των αυξανόμενων ανησυχιών για ασθένειες που γίνονται ανθεκτικές στα αντιβιοτικά, ερευνητές πραγματοποίησαν εργαστηριακές δοκιμές για να διερευνήσουν τις επιδράσεις του αιθέριου ελαίου ρίγανης σε διάφορα μικρόβια που δεν ανταποκρίνονται σε άλλα φάρμακα.
Το έλαιο έδειξε «σημαντική αντιβακτηριακή δράση» έναντι 11 τέτοιων μικροβίων. Αυτό υποδηλώνει ότι οι ουσίες της ρίγανης θα μπορούσαν να παίξουν ρόλο στην καταπολέμηση ασθενειών που δεν ανταποκρίνονται πλέον στα αντιβιοτικά.
Βέβαια, αυτές οι δοκιμές μπορεί να δείχνουν ότι οι ενώσεις της ρίγανης πιθανώς να έχουν αντιβακτηριακές ιδιότητες, δεν σημαίνει όμως ότι η κατανάλωση ρίγανης θα αποτρέψει τις λοιμώξεις.
Αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες
Σύμφωνα με μια βιβλιογραφική ανασκόπηση , τα συστατικά του αιθέριου ελαίου ρίγανης, όπως η θυμόλη και το ροσμαρινικό οξύ, φαίνεται να έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
Σε μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε ζώα, το εκχύλισμα ρίγανης μείωσε τη φλεγμονή που θα μπορούσε να οδηγήσει σε:
- αυτοάνοση αρθρίτιδα
- αλλεργικό άσθμα
- ρευματοειδή αρθρίτιδα
Αξίζει να σημειωθεί, ότι στις μελέτες χρησιμοποιήθηκαν συμπυκνωμένα εκχυλίσματα ρίγανης, που δεν είναι το ίδιο με τη ρίγανη που καταναλώνουν οι άνθρωποι.
Προστασία από τον καρκίνο
Ορισμένα από τα συστατικά της ρίγανης μπορεί να έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες.
Οι επιστήμονες έχουν βρει στοιχεία που υποδηλώνουν ότι τα εκχυλίσματα ρίγανης μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη βλάβης του DNA στα κύτταρα λόγω οξειδωτικού στρες.
Οι ερευνητές έχουν επίσης βρει στοιχεία ότι η καρβακρόλη και η θυμόλη μπορούν να εμποδίσουν την ανάπτυξη κυττάρων μελανώματος και την εξάπλωση του καρκίνου του δέρματος .
Ενώ η κατανάλωση ρίγανης από μόνη της είναι απίθανο να αποτρέψει τον καρκίνο, μια ποικίλη, φυτική διατροφή που είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη των κυτταρικών αλλαγών που μπορούν να οδηγήσουν σε καρκίνο.
Το 2013, εργαστηριακές μελέτες πρότειναν ότι το Origanum majorana θα μπορούσε να βοηθήσει στην επιβράδυνση ή τη διακοπή της εξέλιξης του μεταστατικού καρκίνου του μαστού .
Διαβήτης
Οι ενώσεις της ρίγανης μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση του διαβήτη τύπου 2.
Ο διαβήτης τύπου 1 είναι μια αυτοάνοση ασθένεια. Οι ειδικοί δεν γνωρίζουν τι το προκαλεί, αλλά το οξειδωτικό στρες μπορεί να παίξει ρόλο. Το 2015, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ένα εκχύλισμα ρίγανης βελτίωσε τον διαβήτη τύπου 1 σε ποντίκια. Πρότειναν ότι αυτό μπορεί να οφείλεται στις αντιοξειδωτικές ιδιότητες της ρίγανης, στην επίδρασή της στο ανοσοποιητικό σύστημα και στην ικανότητά της να αποτρέπει τον κυτταρικό θάνατο.
Κατάθλιψη
Το 2018, επιστήμονες εξέτασαν πώς η θεραπεία με έλαιο ρίγανης και άλλες ουσίες επηρέασε αρουραίους με κατάθλιψη λόγω χρόνιου απρόβλεπτου στρες.
Μετά από 14 ημέρες, η συμπεριφορά που σχετίζεται με το στρες βελτιώθηκε σε αρουραίους που έλαβαν θεραπεία με ρίγανη. Οι συγγραφείς της μελέτης κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η ρίγανη μπορεί να ανακουφίσει συμπεριφορές που σχετίζονται με το άγχος.
Άλλα πιθανά οφέλη για την υγεία
Σύμφωνα με την Εθνική Βιβλιοθήκη Ιατρικής στις Η.Π.Α. , οι άνθρωποι λαμβάνουν προϊόντα ρίγανης από το στόμα για το βήχα, το άσθμα, τη βρογχίτιδα, ρευματοειδή αρθρίτιδα, πονοκεφάλους, καρδιακές παθήσεις κ.α.
Πολλοί εφαρμόζουν έλαιο ρίγανης στο δέρμα για τις παρακάτω περιπτώσεις:
- ακμή
- πόδι του αθλητή
- πιτυρίδα
- πονόδοντος και ασθένεια των ούλων
- κονδυλώματα
- πληγές
- ροδόχρου ακμή
- ψωρίαση
- τσιμπήματα εντόμων αλλά και ως εντομοαπωθητικό
- πόνος στους μυς και στις αρθρώσεις
- κιρσοί
Δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να υποστηρίζουν τη φαρμακευτική χρήση της ρίγανης στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις.
Συμβουλές μαγειρικής
Οι άνθρωποι μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα φύλλα ξηρά ή φρέσκα για να προσθέσουν μια «μεσογειακή» γεύση σε μια ποικιλία πιάτων.
Συνδυάζεται καλά με ντομάτα και συχνά εμφανίζεται σε πίτσες και σάλτσες ζυμαρικών.
Οι άνθρωποι το προσθέτουν επίσης σε:
- ψημένα τρόφιμα
- πιάτα λαχανικών
- όσπρια, όπως φακές και ρεβίθια
- ψάρι
Ακολουθούν μερικές συμβουλές για να προσθέσετε τη ρίγανη στο φαγητό:
- Ενώ μαγειρεύετε, πασπαλίζετε το κρέας με ρίγανη για γεύση.
- Χρησιμοποιήστε τη σε μαρινάδες ή γέμιση.
- Ψιλοκόψτε και ενσωματώστε σε ζύμη ψωμιού ή πίτσας για γεύση
- Προσθέστε φρέσκα φύλλα ρίγανης σε μια σαλάτα.
- Πασπαλίστε πάνω από φέτες τυρί μοτσαρέλα και ντομάτα και περιχύστε με ελαιόλαδο.
Για να μετριάσετε τη γεύση, δοκιμάστε τα εξής :
- Προσθέστε προς το τέλος της διαδικασίας μαγειρέματος για μέγιστη γεύση.
- Ψιλοκόψτε, συνθλίψτε ή αλέστε τα φύλλα για να απελευθερώσετε περισσότερη γεύση.
- Ξεκινήστε με μια μικρή ποσότητα και αυξήστε σταδιακά, καθώς η υπερβολική ποσότητα μπορεί να κάνει το φαγητό πικρό.
Εάν μια συνταγή ζητά μία κουταλιά της σούπας αποξηραμένη ρίγανη, αυτή ισοδυναμεί με μία κουταλιά της σούπας φρέσκια ρίγανη.
Μπορείτε να αγοράσετε ρίγανη έτοιμη, ή να την καλλιεργήσετε μόνοι σας σε γλάστρα σε ένα περβάζι ή μπαλκόνι ή στον κήπο. Είναι πολυετές, που σημαίνει ότι μπορεί να αναπτυχθεί όλο το χρόνο.
Κίνδυνοι
Η ρίγανη μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του σώματος να απορροφά χαλκό , σίδηρο και ψευδάργυρο. Μπορεί επίσης να μειώσει το σάκχαρο στο αίμα.
Τα άτομα με αλλεργία στα φυτά που ανήκουν στην οικογένεια Lamiaceae, τα οποία περιλαμβάνουν ρίγανη, βασιλικό, λεβάντα, μέντα και φασκόμηλο, πρέπει να προσέχουν, καθώς μπορεί επίσης να αναπτύξουν αλλεργική αντίδραση στη ρίγανη.
Μπορεί να είναι επικίνδυνο να καταπιείτε αιθέρια έλαια ή να τα εφαρμόσετε στο δέρμα. Πρέπει να ελέγχετε τον σωστό τρόπο χρήσης κάθε προϊόντος για την πρόληψη της τοξικότητας.
Επιστημονική δημοσίευση από: https://www.medicalnewstoday.com/articles/266259#_noHeaderPrefixedContent
*Κατερίνα Κουδούνα Τεχνολόγος Τροφίμων, MSc Διαχείριση Ποιότητας Τροφίμων, ΜSc Νομοθεσία Τροφίμων και Ποτών
