Τα ευρήματα από το πανεπιστήμιο του Στάνφορντ έρχονται σε μια εποχή που τα κρούσματα γρίπης των πτηνών σε γαλακτοπαραγωγά βοοειδή εγείρουν ανησυχίες για το ενδεχόμενο μιας νέας πανδημίας.
Σύμφωνα με μια νέα μελέτη, το νωπό γάλα, το οποίο διατίθεται στο εμπόριο ως φυσική και υγιεινή εναλλακτική λύση στα παστεριωμένα γαλακτοκομικά, μπορεί να κρύβει κινδύνους.
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στις 12 Δεκεμβρίου στο Environmental Science & Technology Letters, αποκαλύπτει ότι ο ιός της γρίπης μπορεί να παραμείνει μολυσματικός στο νωπό γάλα στο ψυγείο για έως και πέντε ημέρες. «Αυτή η εργασία υπογραμμίζει τον πιθανό κίνδυνο μετάδοσης της γρίπης των πτηνών μέσω της κατανάλωσης νωπού γάλακτος και τη σημασία της παστερίωσής του», λέει η ανώτερη συγγραφέας της μελέτης Alexandria Boehm, καθηγήτρια στη Σχολή Μηχανικών του Στάνφορντ.
Περισσότεροι από 14 εκατομμύρια Αμερικανοί καταναλώνουν νωπό γάλα ετησίως. Σε αντίθεση με το παστεριωμένο γάλα, το νωπό γάλα (raw milk) δεν θερμαίνεται για να σκοτώσει δυνητικά επιβλαβή παθογόνα, ούτε υποβάλλεται σε επεξεργασία. Οι υποστηρικτές του νωπού γάλακτος ισχυρίζονται ότι αφήνει περισσότερα ωφέλιμα θρεπτικά συστατικά, ένζυμα και προβιοτικά από ό,τι το παστεριωμένο γάλα και μπορεί να ενισχύσει το ανοσοποιητικό και την υγεία του γαστρεντερικού συστήματος. Ένας άλλος ισχυρισμός είναι ότι η κατανάλωση παστεριωμένου γάλακτος σχετίζεται με την εμφάνιση αλλεργιών.
Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων έχει συνδέσει το νωπό γάλα με περισσότερες από 200 ασθένειες και μαζί με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων προειδοποιούν ότι μικρόβια, όπως το E. coli και η σαλμονέλα, στο νωπό γάλα εγκυμονούν «σοβαρούς» κινδύνους για την υγεία, ιδιαίτερα στα παιδιά, σε ηλικιωμένους, σε εγκύους και σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Οι ερευνητές στο Στάνφορντ διερεύνησαν την επιμονή ενός στελέχους του ιού της ανθρώπινης γρίπης στο νωπό αγελαδινό γάλα σε τυπικές θερμοκρασίες ψύξης. Ο ιός της γρίπης, που ονομάζεται H1N1 PR8, επιβίωσε στο γάλα και παρέμεινε μολυσματικός για έως και πέντε ημέρες.
«Η επιμονή του μολυσματικού ιού της γρίπης στο νωπό γάλα για μέρες εγείρει ανησυχίες για πιθανές οδούς μετάδοσης», δήλωσε ο συν-επικεφαλής της μελέτης Mengyang Zhang, μεταδιδακτορικός υπότροφος στην πολιτική και περιβαλλοντική μηχανική. «Ο ιός θα μπορούσε να μολύνει επιφάνειες και άλλα υλικά εντός των γαλακτοκομικών εγκαταστάσεων, θέτοντας σε κίνδυνο τα ζώα και τους ανθρώπους».
Επιπλέον, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το RNA του ιού της γρίπης (μόριο που μεταφέρει γενετικές πληροφορίες αλλά δεν θεωρείται κίνδυνος για την υγεία) παρέμεινε ανιχνεύσιμο στο νωπό γάλα για τουλάχιστον 57 ημέρες. Συγκριτικά, η παστερίωση κατέστρεψε εντελώς τον μολυσματικό ιό της γρίπης στο γάλα και μείωσε την ποσότητα του ιικού RNA κατά σχεδόν 90%, αλλά δεν τον εξάλειψε πλήρως. Αν και η έκθεση στο RNA του ιού της γρίπης δεν ενέχει κίνδυνο για την υγεία, οι μέθοδοι δοκιμών που βασίζονται σε RNA χρησιμοποιούνται συχνά για τη διενέργεια περιβαλλοντικής επιτήρησης παθογόνων παραγόντων όπως η γρίπη.
«Η παρατεταμένη επιμονή του ιικού RNA τόσο στο νωπό όσο και στο παστεριωμένο γάλα έχει επιπτώσεις στις αξιολογήσεις της ασφάλειας των τροφίμων και στην περιβαλλοντική επιτήρηση, ιδιαίτερα επειδή πολλές από τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται ανιχνεύουν RNA», δήλωσε ο συν-επικεφαλής της μελέτης Alessandro Zulli, μεταδιδακτορικός υπότροφος στο Πολιτική και Περιβαλλοντική Μηχανική.
Μόνο στις ΗΠΑ, οι ιοί της γρίπης μολύνουν περισσότερους από 40 εκατομμύρια ανθρώπους και σκοτώνουν περισσότερους από 50.000 κάθε χρόνο. Αυτοί οι τύποι ιών μπορούν να μεταδοθούν από τα ζώα στους ανθρώπους, όπως στην περίπτωση της γρίπης των χοίρων, η οποία οδήγησε σε έως και 1,4 δισεκατομμύρια ανθρώπινες μολύνσεις παγκοσμίως το 2009-2010.
Αν και η γρίπη των πτηνών δεν έχει αποδειχθεί ακόμη τόσο επικίνδυνη για τους ανθρώπους, θα μπορούσε να μεταλλαχθεί και να γίνει. Η πρόσφατη ανίχνευση της γρίπης των πτηνών στα βοοειδή έχει εγείρει ερωτηματικά σχετικά με την πιθανή μετάδοσή της μέσω του γάλακτος και άλλων γαλακτοκομικών προϊόντων.
Τα ευρήματα της μελέτης υπογραμμίζουν τη σημασία της βελτίωσης των συστημάτων παρακολούθησης, ιδίως καθώς η γρίπη των πτηνών συνεχίζει να εξαπλώνεται μεταξύ των ζώων, σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης.
Η μελέτη συμπληρώνει προηγούμενη έρευνα στην οποία συμμετείχαν αρκετοί από τους ίδιους ερευνητές που χρησιμοποίησαν λύματα για την ανίχνευση της γρίπης των πτηνών. Αυτή η ανάλυση υπέδειξε τα εμπορικά και βιομηχανικά απόβλητα γαλακτοκομικών προϊόντων ως πρωτογενείς πηγές. Αναλύοντας τα λύματα, οι υπάλληλοι της δημόσιας υγείας θα μπορούσαν να ανιχνεύσουν τη δραστηριότητα του ιού σε κοντινούς πληθυσμούς βοοειδών.