Ενώ οι ΗΠΑ κινητοποιούν τεράστια ποσά για κρατικές επιδοτήσεις και κίνητρα προκειμένου να πρωταγωνιστήσουν στη νέα «πράσινη» βιομηχανική επανάσταση και τη ρομποτική, η ευρωπαϊκή απόπειρα να δώσει τη δική της απάντηση προκαλεί διαφωνίες μεταξύ Βορείων και Νοτίων, που ετοιμάζονται για σύγκρουση στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. του Μαρτίου.
Οι ΗΠΑ έχουν ήδη ανακοινώσει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα καθαρά προστατευτικών μέτρων, όπως κρατικές επιδοτήσεις και άλλα κίνητρα, προκειμένου να ενισχύσουν την αμερικανική παραγωγή και να προσελκύσουν επενδύσεις από όλο τον κόσμο, κυρίως από την Ευρώπη και την Ασία.
Η Ε.Ε. βλέπει μεγάλες εταιρείες να αναθεωρούν τα επενδυτικά τους σχέδια, δίνοντας προτεραιότητα στις ΗΠΑ και αναζητά τη δική της απάντηση, για να μην μεγαλώσει το χάσμα με τις ΗΠΑ.
Όμως η απάντηση δεν θα είναι εύκολη, καθώς υπάρχουν σημαντικές διαφωνίες τόσο ως προς τον τρόπο με τον οποίο θα δοθούν τα κίνητρα για τις ευρωπαϊκές εταιρείες, όσο και για το πόσα χρήματα θα κινητοποιηθούν.
Τα θέματα έχουν παραπεμφθεί για τη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου, όπου θα συζητηθούν και οι αλλαγές στους δημοσιονομικούς κανόνες για το δημόσιο χρέος και τα ελλείμματα. Θέμα που κι αυτό πυροδοτεί μεγάλες αντιθέσεις, καθώς ο Νότος θέλει χαλάρωση και ο Βορράς… ούτε να την ακούσει.
Το θέμα ξεπερνά τα συνήθη παζάρια που γίνονται ανάμεσα στις χώρες μέλη για να προχωρήσουν σε αλλαγές, καθώς η συγκυρία είναι ιστορική.
Η παγκοσμιοποίηση βρίσκεται σε υποχώρηση, ο κόσμος χωρίζεται σε στρατόπεδα, οι ΗΠΑ βρίσκονται σε ανοιχτή αντιπαράθεση με την Κίνα και η Ευρώπη που εξαρτάται οικονομικά τόσο από τις ΗΠΑ όσο και με την Κίνα, πιέζεται να διαλέξει στρατόπεδο.
Ταυτόχρονα, η «πράσινη μετάβαση» θα χρειαστεί επενδύσεις τρισεκατομμυρίων και θα αλλάξει τον οικονομικό χάρτη για τα επόμενα… 100 χρόνια.
Η στρατηγική των ΗΠΑ…
Οι Αμερικανοί κινητοποιούν τεράστια ποσά για να καλύψουν μια σύνθετη στρατηγική η οποία έχει τρεις άξονες:
- Να πάρουν την πρωτοπορία στην λεγόμενη «πράσινη μετάβαση», ήτοι στη μεταστροφή της οικονομίας από τα ορυκτά καύσιμα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η οποία θα προσδιορίσει την παγκόσμια οικονομία και τη ροή των επενδύσεων για τα επόμενα… 100 χρόνια.
- Να «κόψει τη φόρα» της Κίνας στην οικονομία και να την εμποδίσει να αναπτύξει τις κρίσιμες τεχνολογίες για την νέα πράσινη βιομηχανική επανάσταση, όπως είναι κατά κύριο λόγο η ρομποτική και η τεχνητή νοημοσύνη.
- Να ενισχύσουν τις αμερικανικές παραγωγικές υποδομές και να γίνουν ο προνομιακός προορισμός για τις νέες παραγωγικές επενδύσεις τρισεκατομμυρίων που προβλέπονται για την πράσινη βιομηχανική επανάσταση.
… και η έλλειψη στρατηγικής της Ε.Ε.
Η Ε.Ε. βρίσκεται εγκλωβισμένη σε μια περίπλοκη κατάσταση, καθώς ύστερα από ένα χρόνο πολέμου στην Ουκρανία, η εξάρτησή της από τις ΗΠΑ αυξάνεται σταθερά, τόσο στο αμυντικό πεδίο, με την αναβάθμιση του ΝΑΤΟ, όσο και στο οικονομικό, αφού η απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο γίνεται κατά κύριο λόγο με αμερικανικό LNG.
Η Ουάσιγκτον καλεί την Ε.Ε. να συμμετέχει κι εκείνη στο εμπάργκο microchip στην Κίνα, ενώ ταυτόχρονα εφαρμόζει τα μέτρα προστασία της αμερικανικής παραγωγής, τα οποία πλήττουν ευθέως την ευρωπαϊκή βιομηχανία.
Προ δύο εβδομάδων, στη Σύνοδο Κορυφής η Κομισιόν παρουσίασε έναν οδικό χάρτη για απελευθέρωση των κρατικών επιδοτήσεων και τη δημιουργία ενός νέου ταμείου, με την ονομασία Ταμείο Κυριαρχίας, προκειμένου να υπερασπιστούν την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής παραγωγής.
Όμως υπάρχουν σοβαρές διαφωνίες σχεδόν για τα πάντα, οι οποίες παραπέμφθηκαν για συζήτηση σε νέα Σύνοδο στις 23-24 Μαρτίου.
Πολλές χώρες του Νότου διαφωνούν με την απελευθέρωση των κρατικών επιδοτήσεων, διότι αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι χώρες με τις μεγαλύτερες τσέπες όπως κατεξοχήν η Γερμανία θα χρηματοδοτήσουν τις δικές τους επιχειρήσεις εκτοπίζοντας έτσι τον ανταγωνισμό από άλλες χώρες μέλη.
Η ανισότητα είναι ήδη εμφανής στις κρατικές επιδοτήσεις που δόθηκαν μετά την πανδημία, όταν η Κομισιόν χαλάρωσες τους κανόνες για να μπορέσουν να χρηματοδοτήσουν οι χώρες μέλη τις οικονομίες τους.
Η Γερμανία δαπάνησε στο πλαίσιο αυτό 356 δισ. ευρώ, όσα και όλες οι υπόλοιπες χώρες μαζί. Η Γαλλία έδωσε επιδοτήσεις 162 δισ. ευρώ, η Ιταλία 51 δισ. ευρώ, η Δανία 24δισ. ευρώ, η Φινλανδία 18 δισ. ευρώ, η Ολλανδία 12 δισ. ευρώ, η Πολωνία 11 δισ. ευρώ, η Ισπανία 10 δισ. ευρώ κ.ο.κ..
Είναι φανερή η διαφορά μεταξύ των κρατών μελών και η κολοσσιαία απόσταση ανάμεσα στις δυνατότητες της Γερμανίας και των υπολοίπων.
Διαφωνίες υπάρχουν όμως και για τα χρήματα του νέου Ταμείου Κυριαρχίας, το οποίο θα κληθεί να δώσει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση στις πράσινες επενδύσεις, όπως έγινε και με το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η Γερμανία και άλλες χώρες του Βορρά δεν θέλουν να δοθούν καινούρια χρήματα και υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να μεταφερθούν εκεί περίπου 220 ευρώ από τα αδιάθετα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για επιδοτήσεις,
Οι ΗΠΑ κινητοποιούν περί τα 370 δισ. δολάρια μόνο για επιδοτήσεις σε επενδύσεις ηλεκτρικών οχημάτων, μπαταριών κ.λπ, αλλά και για επιδότηση καταναλωτών που αγοράζουν ηλεκτρικά οχήματα Made in USA.
Η σύγκριση δεν αφήνει αμφιβολίες. Ειδικά εάν συνυπολογίσουμε ότι οι ΗΠΑ έχουν λάβει μέτρα για υποστήριξη της παραγωγής Microchip σε αμερικανικό έδαφος συνολικού ύψους 280 δισ. δολαρίων (επιδοτήσεις στην παραγωγή, φοροελαφρύνσεις στις επιχειρήσεις κ.ά.), την ίδια στιγμή που απαγορεύουν την εξαγωγή τους στην Κίνα.
