Σε αντίθεση με την πανδημία που αποδείχτηκε σε μεγάλο βαθμό ένα προσωρινό «χτύπημα», η ενεργειακή κρίση της Ευρώπης παρουσιάζει μακροπρόθεσμο, διαρθρωτικό κίνδυνο για την αναπτυξιακή δυναμική της περιοχής, προειδοποιεί η Moody’s. Η Ελλάδα κινδυνεύει κυρίως λόγω της μεγάλης εξάρτησής από τον τουρισμό, η οποία και την καθιστά ευάλωτη στις επιπτώσεις που θα έχει ένα μόνιμο σοκ στα εισοδήματα των νοικοκυριών.
Ο οίκος εκτιμά ότι η ενεργειακή κρίση αναμένεται να διαρκέσει για μεγάλο διάστημα, με υψηλότερες τιμές ενέργειας μεσοπρόθεσμα. Αν και οι τιμές του φυσικού αερίου υποχώρησαν από τα υψηλά που άγγιξαν το καλοκαίρι, αναμένει ότι μια παρατεταμένη περίοδος γεωπολιτικής αβεβαιότητας, σε συνδυασμό με την ανάγκη να αλλάξει ριζικά το ενεργειακό μείγμα της Ευρώπης, θα διατηρήσει τις τιμές ενέργειας της περιοχής πολύ πάνω από τα ιστορικά τους επίπεδα μεσοπρόθεσμα.
Οι χώρες με τη μεγαλύτερη έκθεση
Η Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, καθώς και μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων χωρών της ΕΕ – Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία και Ολλανδία – η Ιταλία και η Γερμανία, είναι περισσότερο εκτεθειμένες στον κίνδυνο οικονομικών «ουλών», δηλαδή μόνιμων απωλειών ή scarring, όπως εκτιμά η Moody’s, καθώς η σημαντικότητα για την οικονομία των βιομηχανιών και των τομέων που είναι ευάλωτοι στις υψηλές τιμές ενέργειας αυξάνει τους κινδύνους.
Ωστόσο, το σοκ θα μεταδοθεί σε όλες τις ευρωπαϊκές οικονομίες, δεδομένης της υψηλής ενοποίησης του ευρωπαϊκού βιομηχανικού τομέα με τις περιφερειακές αλυσίδες, και των υψηλών διασυνδέσεων μεταξύ των οικονομιών της ΕΕ. Οι υψηλότερες για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα τιμές της ενέργειας, θα επιβαρύνουν επίσης τα εισοδήματα των νοικοκυριών και θα οδηγήσουν σε μείωση των καταναλωτικών δαπανών που θα μπορούσε να πλήξει τις οικονομίες που εξαρτώνται από τον τουρισμό, αν και το σοκ θα είναι πιθανότατα πιο μέτριο, σταδιακό σε σύγκριση με την απότομη κατάρρευση του τουρισμού στο κορύφωση της πανδημίας.
Οι επιπτώσεις στην Ελλάδα
Η σημασία του τουρισμού για την Κροατία (16% του ΑΕΠ), την Ελλάδα (15% του ΑΕΠ) και την Πορτογαλία (11% του ΑΕΠ) εκθέτει αυτές τις τρεις χώρες σε πιθανή πτώση των εισοδημάτων των νοικοκυριών, όπως τονίζει ο οίκος. Επίσης, η σημαντικότητα για την οικονομία των πολύ μικρών και μικρών εταιρειών επίσης, αυξάνει αυτούς τους κινδύνους για τις χώρες του Νότου.
Παράλληλα, όπως αναφέρει η Moody’s, αν και γενικότερα οι χώρες της Νότιας ΕΕ αντιμετωπίζουν μέτριο κίνδυνο οικονομικής ζημιάς, ωστόσο μεταξύ αυτών, η Κύπρος και η Ελλάδα βρίσκονται στις πιο αδύναμες θέσεις λόγω της χαμηλότερης δημοσιονομικής ισχύος και του υψηλότερου κινδύνου πιστωτικού γεγονότος του τραπεζικού τομέα σε σύγκριση με τη Μάλτα και την Πορτογαλία. Οι πιστωτικές προκλήσεις της Κύπρου περιλαμβάνουν τη σχετικά μικρή οικονομία και τη σχετική υψηλή αστάθεια ανάπτυξης, τα υψηλά επίπεδα δημόσιου χρέους, ωστόσο οι κίνδυνοι του τραπεζικού τομέα παραμένουν συγκριτικά υψηλοί παρά τις πρόσφατες βελτιώσεις. Η Ελλάδα έχει την ασθενέστερη θεσμική και δημοσιονομική ισχύ μεταξύ των τεσσάρων χωρών της νότιας ΕΕ, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα τη χαμηλότερη βαθμολογία δημοσιονομικής ισχύος σε αυτήν την ομάδα χωρών.
