Αναγκαία η ανάπτυξη εναλλακτικών τεχνολογιών αποθήκευσης ενέργειας, οι οποίες να βασίζονται σε υλικά που υπάρχουν άφθονα στη φύση. Γράφει ο Ραφαήλ Μωυσής.
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε την προηγούμενη εβδομάδα από την Πρωτοβουλία για την Ενέργεια του ΜΙΤ (ΜΙΤ Εnergy Ιnitiative) με τίτλο «Το μέλλον της αποθήκευσης ενέργειας», διαπιστώνει ότι η αποθήκευση ενέργειας μπορεί να βοηθήσει τα συστήματα ηλεκτρισμού που κυριαρχούνται από τις ΑΠΕ να εξισορροπήσουν την παροχή και τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας με οικονομικά αποδοτικό τρόπο διατηρώντας παράλληλα την αξιοπιστία τους και ότι με τον ίδιο τρόπο μπορεί να προωθηθεί ο εξηλεκτρισμός άλλων χρήσεων ενέργειας, όπως για παράδειγμα, η ηλεκτροκίνηση των αυτοκινήτων.
Η μελέτη είναι η ένατη που δημοσιεύει το ΜΙΤΕΙ με τίτλο που αρχίζει με τις λέξεις «Το μέλλον της…». Προηγούμενες εργασίες της ίδιας σειράς έχουν καλύψει σημαντικά θέματα όπως η ηλιακή ενέργεια, η πυρηνική, το φυσικό αέριο, η γεωθερμία, η δέσμευση και επεξεργασία του διοξειδίου άνθρακα κλπ.
«Οι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα ανταποκρίθηκαν παραδοσιακά στη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας ανά πάσα στιγμή, προσαρμόζοντας την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας που ρέει στο δίκτυο», σημειώνει ο Διευθυντής του MITEI καθηγητής Robert Armstrong, που ήταν επικεφαλής της μελέτης. «Ωστόσο, οι ανανεώσιμες πηγές, όπως ο άνεμος και η ηλιακή ενέργεια, εξαρτώνται από τις καθημερινές και εποχιακές διακυμάνσεις, καθώς επίσης από τις διακυμάνσεις του καιρού και δεν είναι πάντα σε θέση να ανταποκριθούν στη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας». Η μελέτη διαπιστώνει ότι η αδυναμία αυτή των ΑΠΕ μπορεί να αντιμετωπιστεί κατά τρόπο αξιόπιστο και οικονομικά προσιτό, με την αποθήκευση ηλεκτρισμού.
Η σχετική έρευνα διήρκεσε τρία χρόνια και, όπως στις προηγούμενες μελέτες, ο χρονικός της ορίζοντας είναι μακροχρόνιος. Τα συμπεράσματά της συνεπώς, δεν αφορούν και δεν επηρεάζονται από τις δραματικές συνθήκες που έχει δημιουργήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Διερωτάται ίσως κανείς γιατί το ΜΙΤ χρειάστηκε τρία χρόνια εντατικής μελέτης για να καταλήξει σε ένα συμπέρασμα στο οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη καταλήξει προ πολλού. Η απόλυτη κυριαρχία των ΑΠΕ αποτελεί εδώ και πολλά χρόνια αδιαπραγμάτευτο στόχο της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής και η αποθήκευση ηλεκτρισμού αναγνωρίζεται ως απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξή του. Ο στόχος θεωρείται επιτεύξιμος όπως και η οικονομική του ανταγωνιστικότητα, κάθε τόσο μάλιστα η Επιτροπή συντομεύει το χρόνο που προδιαγράφεται για την υλοποίησή του. Το καινούργιο πρόγραμμα Repower Europe που καταρτίστηκε μετά τα γεγονότα της Ουκρανίας, προσδιορίζει επιτάχυνση επίτευξης του στόχου σε σχέση με το προηγούμενο πρόγραμμα Fit for 55, το οποίο επίσης διέγραφε επιτάχυνση του τότε προ-υπάρχοντος.
Γιατί λοιπόν δίνουμε σημασία σε μια μελέτη τα αποτελέσματα της οποίες απλά επιβεβαιώνουν κάτι το οποίο ήδη μας είναι προ πολλού γνωστό;
Την απάντηση στο ερώτημα δίνει η ίδια η Έκθεση του ΜΙΤEI: Η μελέτη εξετάζει τις τέσσερις γνωστές τεχνολογίες αποθήκευσης, τις ηλεκτροχημικές, τις θερμικές, τις χημικές και τις μηχανικές. Σημειώνει ότι ορισμένες από αυτές τις τεχνολογίες, όπως οι μπαταρίες Ion-Lithium, η αντλησιοταμίευση και ορισμένες επιλογές θερμικής αποθήκευσης, είναι γνωστές και ήδη διαθέσιμες για εμπορική εκμετάλλευση. Υπογραμμίζει όμως αμέσως μετά, ότι είναι αναγκαία η ανάπτυξη εναλλακτικών τεχνολογιών, κυρίως τέτοιων που βασίζονται σε υλικά που υπάρχουν άφθονα στη φύση.
Η ανάπτυξη τέτοιων νέων τεχνολογιών αποθήκευσης θεωρείται ως απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος και η Έκθεση προτρέπει τις κυβερνήσεις να θεσμοθετήσουν κίνητρα και μηχανισμούς που υποστηρίζουν σχετικές ερευνητικές πρωτοβουλίες. Συνιστά επίσης την αλλαγή ορισμένων από τους κανόνες που διέπουν τα έργα πρωτότυπης τεχνολογίας, ώστε να καταστεί δυνατή η υλοποίηση περισσότερων έργων αποθήκευσης.
Εκτός από νέες τεχνολογίες αποθήκευσης, η Έκθεση επισημαίνει την ανάγκη ουσιαστικής αναβάθμισης των αναλυτικών εργαλείων που χρησιμοποιούνται για το σχεδιασμό, τη λειτουργία και τη ρύθμιση των συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας. «Για να έχουν τη δυνατότητα οι τεχνολογίες αποθήκευσης να υποκαταστήσουν ή να συμπληρώσουν ουσιαστικά όλα τα στοιχεία ενός συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής, της μετάδοσης και της απόκρισης στη ζήτηση, πρέπει να γίνουν επενδύσεις σε εξελιγμένα αναλυτικά εργαλεία σχεδιασμού, λειτουργίας και ρύθμισης των συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας, προκειμένου οι φορείς εκμετάλλευσης και οι ρυθμιστικές αρχές του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας να μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά την αποθήκευση στο μέλλον», συμπληρώνει η Έκθεση.
Το σημαντικό στοιχείο της μελέτης συνεπώς, δεν είναι τόσο το συμπέρασμα, το οποίο οπωσδήποτε είναι θετικό για τις προοπτικές της πράσινης μετάβασης, όσο είναι οι προϋποθέσεις οι οποίες επισημαίνεται ότι πρέπει να ικανοποιηθούν για την έγκαιρη και ομαλή πραγματοποίησή της.
Και εδώ υπεισέρχεται το στοιχείο της αβεβαιότητας. Το συμπέρασμα ότι οι ΑΠΕ, υποστηριζόμενες από συστήματα αποθήκευσης σε συνδυασμό με ισχυρές και έξυπνες ηλεκτρικές διασυνδέσεις, θα είναι στο μέλλον σε θέση να καλύψουν από μόνες τους το σύνολο των παγκόσμιων ενεργειακών αναγκών, προκύπτει από τις μαθηματικές προσομοιώσεις του ΜΙΤΕΙ όπως και από άλλες που έχουν δημοσιευθεί στην διεθνή βιβλιογραφία. Οι μαθηματικές προσομοιώσεις όμως, ακόμη και οι πιο αξιόπιστες από αυτές, παραμένουν πάντοτε σε αναμονή της πραγματικής επιβεβαίωσής τους στην πράξη.
Επιβεβαίωση στην πράξη ότι η Υφήλιος θα μπορέσει να καλύψει το σύνολο των ενεργειακών της αναγκών χρησιμοποιώντας αποκλειστικά τις ΑΠΕ προφανώς δεν υπάρχει και αν τυχόν προχωρήσουμε μόνο με αυτές και τελικά οι προσομοιώσεις δεν επαληθευθούν, τότε ασφαλώς θα είναι πολύ αργά! Για αυτό πολλές χώρες αναζητούν και αναπτύσσουν παράλληλα με τις ΑΠΕ και μια άλλη πηγή ηλεκτροπαραγωγής η οποία είναι συνεχώς διαθέσιμη.
Από τον κατάλογο των προνοητικών αυτών χωρών απουσιάζει επίμονα, σχεδόν δογματικά, η Ελλάδα.
Ο κ. Ραφαήλ Μωυσής είναι ιδρυτής του Συλλόγου Αποφοίτων ΜΙΤ στην Ελλάδα. Έχει εκδώσει δύο βιβλία: «Θα γίνει της Δεής» και «ΑΛΗΘΙΝΑ ΚΑΙ ΑΝΕΚΔΟΤΑ. Ιστορίες με 55 πρόσωπα».
