Του Γ. Λακόπουλου
Κουΐζ πολύ μικρής δυσκολίας: Γιατί ανεπίσημη η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν;
Α: Έτυχε. Β: Έτσι ήθελε ο Ερντογάν. Γ: Τι σημασία έχει; Δ: Για να αποκλειστεί η εμπλοκή του Δένδια. Ε: Δεν γνωρίζω, δεν απαντώ.
Όποια απάντηση και αν δώσει κανείς η ίδια η συνάντηση, από διπλωματικής πλευράς δεν σημαίνει κάτι ιδιαίτερο. Ο συμβολισμός της είναι που τσακίζει.
Σε μια ανεπίσημη επαφή απλώς κουβέντα γίνεται. Ούτε συμφωνίες υπογράφονται, ούτε στα χαρτιά αποτυπώνεται τίποτα.
Αλλά ακριβώς το ανεπίσημο προκαλεί ανησυχία, σε έμπειρους πολιτικούς παρατηρητές. Συνδυαζόμενο με την ασυνήθιστη σπουδή της Άγκυρας να συγχρονιστεί με την Αθήνα στις διαρροές περί «συναντίληψης», «θετικού κλίματος» και άλλα διηγήματα.
Η ανησυχία δεν είναι ότι ενδέχεται ο Μητσοτάκης να «τα έδωσε όλα», όπως θα μπορούσαν να ισχυρισθούν πολλοί. Ούτε έδωσε, ούτε του ζητήθηκε.
Σύμφωνα με διπλωμάτες που γνωρίζουν τα ελληνοτουρκικά, στη συγκυρία – όπως και σε παλαιότερες αντίστοιχες- αυτό που θέλει η Τουρκία, δεν είναι να υποχωρήσει η Ελλάδα στις αξιώσεις της εδώ και τώρα.
Θέλει να μετατρέψει τις «διαφορές» που επικαλείται σε διμερή υπόθεση. Ακόμη και αν πρόκειται για θέματα που καλύπτονται από τη συνθήκη τη Λωζάνης και το διεθνές δίκαιο εν γένει.
Δεν θέλει τώρα ελληνοτουρκική συμφωνία για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, αλλά το θέμα της παρουσίας στρατού στα νησιά να εκπέσει σε ελληνοτουρκική υπόθεση.
Δεν θέλει να της εκχωρήσει η Αθήνα άδεια για έρευνες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, αλλά να μην υπάρχει ελληνική υφαλοκρηπίδα με επικύρωση διεθνούς δικαιοδοτικού οργάνου.
Δεν θέλει να γίνουν δεκτοί επί τόπου οι ισχυρισμοί της για τις «γκρίζες ζώνες», τη «μουσουλμανική» μειονότητα, το ελληνικό δικα΄΄ιωμα των 12 μιλίων και τα συναφή.
Θέλει οτιδήποτε φέρνει σε σύγκρουση τις δυο χώρες -και αυτό είναι οι τουρκικές διεκδικήσεις και απειλές- να μην επισύρει εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του ΝΑΤΟ, της διεθνούς κοινότητας και των αρμοδίων δικαστηρίων.
Να το «λύνουν» οι κυβερνήσεις των δύο χωρών, ως «γείτονες». Με τον δεδομένο συσχετισμό δύναμης βεβαίως.
Τι πήρε ο Ερντογάν
Αυτή τη φορά ο Ερντογάν έσπευσε να «στήσει» το τετ α τετ του Βοσπόρου, επειδή επείγεται για κάτι ιδιαίτερο: να μην του χαλάσει η Αθήνα το παιχνίδι του διαμεσολαβητή που προσπαθεί να παίξει.
Αν αυτή την περίοδο αναδείξει η Ελλάδα ότι ο ίδιος μονίμως παραβιάζει, ή απειλεί να παραβιάσει το διεθνές δίκαιο, δεν μπορεί κάνει τον ενδιάμεσο στο Ουκρανικό, που είναι τυπική παραβίαση διεθνούς δικαίου.
Δεν ξέρουμε τι συζήτησε τρώγοντας με τον Μητσοτάκη και πόσο του άνοιξε την όρεξη. Είναι φανερό όμως ότι πήρε «δύο στα δύο»: και διαπίστευση νομιμοφροσύνης και υποβάθμιση των θεμάτων εκδήλωσης της τουρκικής βουλιμίας σε ελληνοτουρκικές υποθέσεις.
Ο Έλληνας Πρωθυπουργός, που κόμπαζε ότι τον έφερε σε «διπλωματική απομόνωση», πήγε σε ένα τραπέζωμα, το μενού του οποίου, όπως προαναγγέλθηκε από την πλευρά Ερντογάν, ήταν όλες οι τουρκικές αξιώσεις. Όλες όμως.
Ο Μητσοτάκης του έδωσε την ευχέρεια να κάνει τον ειρηνοποιό και πήρε κάτι κατ’ ουσίαν πολιτικάντικο: τη δυνατότητα -για εκλογική χρήση μάλλον- να λέει στο εσωτερικό ότι ενώ υπάρχει πολεμική κλίμα την Ευρώπη, αυτός διασφαλίζει την ειρήνη.
Αυτό σημαίνει η αμοιβαία καλή διάθεση «για όσα μας ενώνουν», και κάτω από το χαλί ΄όσα μας χωρίζουν, χωρίς ο Ερντογάν να παραιτηθεί από αυτά που σε πρώτη ευκαιρία θα επαναφέρει. Αφού κάνει τη δουλειά του ως «περιφερειακός» παίκτης.
Ο αποκλεισμός του Δένδια
Σ’ αυτό το σκηνικό λείπει κάτι που δεν θα μπορούσε κανείς να φανταστεί: ο… υπουργός Εξωτερικών. Δεδομένου του «ιδιωτικού » και του έκτακτου της συνάντησης, ο Νίκος Δένδιας αποκλείστηκε.
Είναι επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας, αλλά σαν…παγώνι! Δεν έλαβε μέρος σε καμία προετοιμασία, ούτε υπήρξε προετοιμασία. Όλα τα χειρίστηκε ο Μητσοτάκης και ο περίφημος «κύκλος με τις τρεις κυρίες».
Ούτε οι Καραμανλικοί της ΝΔ είχαν ως τώρα καμία αντίδραση. Παρά την εμφανή αντίθεση του πρώην Πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή, στην ουσία της διαχείρισης Μητσοτάκη στα ελληνοτουρκικά- όπως έχει προκύψει από τις συναφείς προειδοποιήσεις τους.
Την ίδια στιγμή η αξιωματική αντιπολίτευση αντιδρά, αλλά για να… συμφωνήσει με τη συνάντηση και το περιεχόμενο της που δεν γνωρίζει. Είναι αμφίβολο ότι μεταφέρθηκε με ακρίβεια από τον Πρωθυπουργό στον Αλέξη Τσίπρα.
Η στάση του Τσίπρα και του Κινάλ
Ο ΣΥΡΙΖΑ έπαθε… Βαλντέν – που ως στέλεχός του έχει συστήσει συναντίληψη με την Τουρκία, ως τη συνδιαχείριση- και βρήκε «θετική» τη συνάντηση και αναγκαίο τον διάλογο. Χωρίς να εξηγεί πώς γίνεται διάλογος όταν ο επιτιθέμενος εξασφαλίζει τη συγκατάθεση του αμυνόμενου, χωρις να εγκαταλείψει τις επιθετικές βλέψεις του.
Σε μια περίοδο που ο Αλέξης Τσίπρας αξιώνει εκλογές για να φύγει η καταστροφική κυβέρνηση προσυπογράφει την ουσία της συνάντησης Μητσοτάκη- Ερντογάν, χωρίς τεκμήρια αλλαγής της τουρκικής στάσης. Εδώ η κυβέρνηση είναι ωφέλιμη…
Αντίθετα ο Νίκος Ανδρουλάκης αντέδρασε εύστοχα. Με βάση την πάγια ελληνική θέση ανέδειξε ότι βάσεις επαναπροσέγγισης μπορούν να υπάρξουν μόνο εφόσον η τουρκική ηγεσία εγκαταλείψει τις παράνομες διεκδικήσεις της και την επιθετική τακτική της.
Κατά τη θέση του ΚΙΝΑΛ μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας ο εποικοδομητικός διάλογος χρειάζεται ως προαπαιτούμενο ο Ερντογάν να εγκαταλείψει παράνομες και παράλογες θεωρίες όπως αυτή της “γαλάζιας πατρίδας” ή της αποστρατικοποίησης των νησιών μας.
Ποιος θα διαφωνήσει μαζί του; Εκτός από τον Μητσοτάκη που συνεχίζει τη ΙΧ διπλωματία, τον Δένδια που την καταπίνει και τον Τσίπρα που την εγκρίνει;
