Ο επικεφαλής του μεγαλύτερου οργανισμού επισιτιστικής βοήθειας στον κόσμο έχει μια αυστηρή προειδοποίηση για τους Ευρωπαίους ηγέτες: Πληρώστε περισσότερα τώρα για να αποτρέψετε την παγκόσμια πείνα ή να υποστείτε μια μεταναστευτική κρίση αργότερα.
Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει προκαλέσει κύμα σοκ στις διεθνείς αγορές τροφίμων, επιδεινώνοντας το ήδη τρομερό πρόβλημα της παγκόσμιας πείνας, διαταράσσοντας την προσφορά και διογκώνοντας τις τιμές. Αυτό κινδυνεύει να οδηγήσει τις φτωχότερες περιοχές του πλανήτη που έχουν καταστραφεί από την πείνα σε πολιτικό χάος και να δημιουργήσει μια πρώιμη μεταναστευτική κρίση.
Αυτό τόνισε ο 65χρονος Αμερικανός Ντέιβιντ Μπίσλεϊ, ο εκτελεστικός διευθυντής του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος (WFP)* Σε συνέντευξή του στο Politico, ο πρώην κυβερνήτης της Νότιας Καρολίνας με το ρεπουμπλικανικό κόμμα προειδοποίησε ότι η Ευρώπη πρέπει να δωρίσει επειγόντως περισσότερη χρηματοδότηση διαφορετικά θα επωμιστεί το μεγαλύτερο βάρος των επιπτώσεων.
«Μας λείπουν δισεκατομμύρια», είπε χαρακτηριστικά, και συνέχισε λέγοντας ότι «η αποτυχία να δώσουμε φέτος μερικά επιπλέον δισεκατομμύρια δολάρια σημαίνει ότι θα έχουμε πείνα, αποσταθεροποίηση και μαζική μετανάστευση».
Η παρέμβαση του Μπίσλεϊ έρχεται την ίδια ώρα που οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταρτίζουν σχέδια για την αντιμετώπιση της επισιτιστικής κρίσης που προέκυψε από τον πόλεμο. Μια πρώτη πρόταση εκ μέρους της Ένωσης πιθανολογείται ότι ανακοινωθεί στο εγγύς μέλλον.
Η Ρωσία και η Ουκρανία είναι από τους μεγαλύτερους παραγωγούς και εξαγωγείς σιτηρών στον πλανήτη. Η αναστάτωση που προκλήθηκε από τον πόλεμο έχει άμεσο αντίκτυπο στις χώρες που βασίζονται σε αυτές τις προμήθειες στη Μέση Ανατολή και την Αφρική.
«Αν νομίζεις ότι αυτήν τη στιγμή ζούμε μια κόλαση επί της Γης, απλά ετοιμάσου»
Οι μισές από τις εισαγωγές σιταριού της Αφρικής προέρχονται από την Ουκρανία και τη Ρωσία, με την τελευταία να αποτελεί κι έναν σημαντικό εξαγωγέα λιπασμάτων. Όσο για την Ουκρανία, οι εξαγωγές της έχουν σταματήσει και η ικανότητά της να συνεχίσει να καλλιεργεί τρόφιμα φέτος κρέμεται από μια κλωστή. Το σημείο καμπής είναι το φθινόπωρο, επεσήμανε ο Μπίσλεϊ, οπότε και είναι πιθανό να γίνει αισθητός ο πλήρης αντίκτυπος της αναταραχής του πολέμου.
«Αν νομίζεις ότι αυτήν τη στιγμή ζούμε μια κόλαση επί της Γης, απλά ετοιμάσου», εκτίμησε ο Μπίσλεϊ, κι εξήγησε: «Αν παραμελήσουμε τη Βόρεια Αφρική, τότε η Βόρεια Αφρική θα έλθει στην Ευρώπη. Εάν παραμελήσουμε τη Μέση Ανατολή, τότε η Μέση Ανατολή θα έλθει στην Ευρώπη».
Οι οικονομικές συνθήκες που αντιμετωπίζουν αυτά τα μέρη του κόσμου είναι τώρα χειρότερες από ό,τι πριν από την Αραβική Άνοιξη, συμπλήρωσε. Και δεν είναι μόνον οι πληθυσμοί των χωρών της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής που θα νιώσουν τη συμπίεση.
Το WFP ήδη τροφοδοτεί εκατομμύρια ανθρώπους πιο νότια, στις χώρες του Σαχέλ, όπως ο Νίγηρας και το Μπουρκίν Φάσο, όπου τα προβλήματα θα επιδεινωθούν εάν οι παγκόσμιες τιμές των τροφίμων παραμείνουν στα ύψη. «Προειδοποιώ τα ανεπτυγμένα έθνη μας εδώ και αρκετά χρόνια ότι το Σαχέλ θα καταρρεύσει αν δεν είμαστε προσεκτικοί», προσέθεσε ο ίδιος.
Ο Μπίσλεϊ βρίσκεται σε επείγουσα αποστολή συγκέντρωσης κεφαλαίων στις Βρυξέλλες, όπου την Τρίτη είχε συνομιλίες με δύο Επιτρόπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Εάν η επισιτιστική κρίση ξεφύγει από τον έλεγχο και ο κόσμος αντιμετωπίσει κρίσιμες ελλείψεις εφοδιασμού, η πλούσια Δύση δεν θα γλυτώσει από την πολιτική αναταραχή.
«Τι πιστεύετε ότι θα συμβεί στο Παρίσι, το Σικάγο και τις Βρυξέλλες όταν πάψει να υπάρχει αρκετό φαγητό;» υπογράμμισε, μιλώντας στο πολυτελές περιβάλλον του Βασιλικού Μουσείου Καλών Τεχνών του Βελγίου, όπου η Κομισιόν πραγματοποίησε μια μεγάλη ανθρωπιστική διάσκεψη αυτήν την εβδομάδα. «Είναι εύκολο να κάθεσαι στο ψηλό άλογό σου, στον χρυσελεφάντινο πύργο σου, όταν δεν είσαι αυτός που πεινάει».
Ανεκμετάλλευτα τρισεκατομμύρια
Το WFP έχει έλλειμμα 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων εξαιτίας αυτού που ο Μπίσλεϊ αποκάλεσε την «τέλεια καταιγίδα» του πληθωρισμού λόγω της COVID-19, των κλιματικών σοκ και των ανεπίλυτων πολέμων. Η σύγκρουση στην Υεμένη σημαίνει ότι 13 εκατομμύρια άνθρωποι εξαρτώνται από το WFP για να τραφούν. Ο πόλεμος της Ουκρανίας απειλεί να επιδεινώσει την κρίση πείνας.
Το 2021, η Ουκρανία ήταν η μεγαλύτερη ενιαία πηγή τροφίμων για το WFP κατ’ όγκον, παρέχοντας το 9 τοις εκατό των συνολικών προμηθειών τροφίμων της. Ωστόσο, ο Μπίσλεϊ είπε ότι το άμεσο πρόβλημα με την εξάρτησή της από την Ουκρανία δεν ήταν θέμα προσφοράς, αλλά ζήτημα ευρύτερου πληθωρισμού κόστους. Οι παγκόσμιες τιμές του σιταριού έχουν αυξηθεί κατά 19% από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, σύμφωνα με στοιχεία του Business Insider.
Με τα χρήματα να αγοράζουν λιγότερα από πριν, η βάναυση πραγματικότητα είναι ότι, εκτός εάν το WFP λάβει περισσότερα μετρητά σύντομα, μπορεί να χρειαστεί να μειώσει τις μερίδες τροφίμων σε μέρη όπως η Υεμένη, το Τσαντ και ο Νίγηρας, προκειμένου να ταΐσει τα 3 εκατομμύρια πεινασμένα άτομα στην Ουκρανία ή γύρω από αυτήν (σ.σ.: ο οργανισμός βοηθά μέσω ανθρωπιστικών οδών).
Το WFP, ο νικητής του Βραβείου Νόμπελ Ειρήνης το 2020, εξαρτάται από δωρεές από κυβερνήσεις ή ιδιώτες δωρητές που δεσμεύουν τη χρηματοδότηση για συγκεκριμένους σκοπούς. Η Γερμανία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος χορηγός του μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να βρίσκεται στην τρίτη θέση, με περίπου 500 εκατομμύρια δολάρια. Αλλά δεν προσφέρουν το ίδιο όλες οι χώρες της Ευρώπης. Επί παραδείγματι, η Γαλλία δώρισε λιγότερο από το ήμισυ της συνεισφοράς της Ρωσίας το 2020.
Είναι της ευθύνη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αυξήσει τις δωρεές της.
*Το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Σίτισης (World Food Programme) είναι ένα παρακλάδι του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών που ειδικεύεται στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας, και αποτελεί την μεγαλύτερη ανθρωπιστική οργάνωση στον κόσμο.
