Ξεκινάει κάποιος στην οικογένεια να παραπονιέται για ένα ελάττωμα του άλλου και ο διπλανός συμπληρώνει και συνυπογράφει. Φανταστείτε το τώρα αντίστροφα: Kάθε μέλος μιας οικογένειας να μιλάει για τα θετικά χαρακτηριστικά του άλλου, για αυτά που θαυμάζει, καμαρώνει.
Επιστρέφαμε τις προάλλες από μια ήρεμη γιορτινή έξοδο όλοι μαζί. Γονείς και οι δύο κόρες, 16 και 18 ετών. Ξαφνικά, μέσα στην ησυχία του αυτοκινήτου, η μικρότερη κόρη κάνει την εξής πρόταση: «Να πούμε ο καθένας δύο πράγματα που μας αρέσουν στον άλλον; Ο καθένας μας να πει δύο πράγματα θετικά για όλους».
Άφωνη η μαμά. Φοβήθηκα μην το πάρει πίσω και έμεινα σιωπηλή περιμένοντας. Συνήθως αυτές τις «ψυχολογίστικες» ιδέες τις έχω εγώ. Κάποτε πιάνουν και κάποτε όχι. Καθώς περνούν τα χρόνια, είναι λιγότερο εύκολο να τους παρασύρω σε συζητήσεις τέτοιου τύπου. Αλλά, να που ήρθε η ιδέα! Και ήρθε από άλλον αυτή τη φορά.
Ξεκινάμε να μιλάμε ένας ένας. Κάποια πράγματα επαναλαμβάνονται από όλους, όχι γιατί ο ένας μιμείται τον άλλον, αλλά γιατί «πατάμε» πάνω στα λεγόμενα του προηγούμενου και το εξελίσσουμε.
Εστιάζεις στα θετικά ή στα αρνητικά;
Είμαι σίγουρη ότι έχετε ζήσει άπειρες φορές την ίδια σκηνή, αλλά με τα αρνητικά. Ξεκινάει κάποιος στην οικογένεια να παραπονιέται για ένα ελάττωμα του άλλου και ο διπλανός συμπληρώνει και συνυπογράφει.
Φανταστείτε το τώρα με την αντίθετη φορά: Τα μέλη μιας οικογένειας να αφηγούνται ήρεμα και χαλαρά, ο ένας στον άλλον, ποια είναι τα χαρακτηριστικά του που αγαπούν, που θαυμάζουν, που καμαρώνουν.
Εντυπωσιάστηκα με το… πόσο εντυπωσιάστηκα.Remaining Time-0:00FullscreenMute
ΗΡΕΜΕΙ Η ΨΥΧΗ ΣΟΥ ΟΤΑΝ ΑΚΟΥΣ ΔΥΝΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΛΛΟΝ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΙΣΩΣ ΤΑ ΗΞΕΡΕΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΠΟΥ.
Θα έπρεπε να ξέρω καλά τι επίδραση έχουν τα ουσιαστικά θετικά λόγια στους ανθρώπους, έτσι δεν είναι; Στο κάτω κάτω, το έχω δει ξανά και ξανά, για πάνω από μία δεκαετία, στις ομάδες Θετικής Ψυχολογίας που συντονίζω.
Και όμως, κάθε φορά είναι κάτι μοναδικό. Το πώς μεταμορφώθηκε η ατμόσφαιρα στο αυτοκίνητο. Το πώς χαλάρωσε η γλώσσα σώματος όλων μας. Το πώς κάποια πράγματα που ίσως τα ξέραμε στο περίπου, ηρέμησε η ψυχή μας που τα ακούσαμε δυνατά.
Καιρός να αλλάξουμε προσέγγιση
Μου θύμισε όλη αυτή η εμπειρία την πρακτική της Καταξιωτικής Διερεύνησης – Appreciative Inquiry. Δείτε προσεκτικά τις λέξεις που απαρτίζουν αυτή την προσέγγιση και θα καταλάβετε αμέσως ένα μεγάλο μέρος της φιλοσοφίας της: Διερευνώ αυτό που αξίζει, αυτό που καταξιώνει, αυτό που εκτιμώ.
Στην Καταξιωτική Διερεύνηση, προσεγγίζουμε οργανισμούς, ομάδες, τάξεις και σχολεία, κοινότητες, οικογένειες, αναζητώντας όχι ποια είναι τα προβλήματα που πρέπει να λυθούν, αλλά ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που είναι τόσο μοναδικά θετικά, που αξίζει να «πατήσει» κανείς πάνω τους και έτσι να προχωρήσει.
Πώς θα ήταν αν εστιάζαμε σε ερωτήσεις που βοηθούν τους ανθρώπους να ανθίσουν;
Φτιάχνουμε ερωτήσεις που –από μόνες τους– βοηθούν τους ανθρώπους να ανθίσουν. Βοηθάμε να θυμηθούν όλες τις δημιουργικές στιγμές, τις μέρες έμπνευσης και ελπίδας, τις περιόδους στην ομάδα που όλα ήταν φωτεινά και όμορφα.
Δείτε τη διαφορά που θα νιώσετε και μόνο διαβάζοντας τις ερωτήσεις που ακολουθούν.
Μην με παρεξηγήσετε. Δεν λέω ότι δεν χρειάζονται και οι ερωτήσεις επίλυσης προβλημάτων. Δεκαετίες επιτυχημένης πορείας της ψυχοθεραπευτικής πρακτικής βασίζονται σε ερωτήσεις τέτοιου είδους. Λέω όμως να μην κάνουμε μόνο αυτές.
Λέω να μιλάμε και για τα καλά. Γι’ αυτά που μας ενθουσιάζουν, γι’ αυτά που μας παθιάζουν, γι’ αυτά που μας κάνουν να ονειρευόμαστε. Δοκιμάστε το και θα δείτε να χαλαρώνουν τα σώματα, να γλυκαίνουν τα μάτια, να ηρεμεί το μυαλό, να συνδέονται οι καρδιές. Στην οικογένεια, αλλά και παντού.
Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για την Καταξιωτική Διερεύνηση μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του David Cooperrider, που είναι ο εμπνευστής της έννοιας.
Η Άννυ Μπενέτου είναι ψυχολόγος (Msc, Phd) και ασχολείται με τη Συμβουλευτική και τη Θετική Ψυχολογία.
