Κίνδυνο να βάλουν «φρένο» στη δυναμική ανάκαμψη της κτηματαγοράς οι διαταραχές στην διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα και η αύξηση του κόστους των πρώτων υλών διαβλέπει η Τράπεζα της Ελλάδος στην ενδιάμεση έκθεση για τη νομισματική πολιτική, στην οποία καταγράφεται αναθέρμανση της αγοράς οικιστικών ακινήτων, άνοδος των τιμών, ενίσχυση των αγοραπωλησιών και προβλέπεται ότι στην πρώτη γραμμή της ζήτησης θα βρεθούν τα ακίνητα υψηλών τεχνικών και τεχνολογικών προδιαγραφών.
Στο ειδικό κεφάλαιο της έκθεσης για τις εξελίξεις και τις προοπτικές της αγοράς ακινήτων επισημαίνεται χαρακτηριστικά ότι «εξακολουθούν να υφίστανται παράμετροι αβεβαιότητας, οι οποίες πλέον δεν περιορίζονται στις άμεσες επιπτώσεις από την πανδημία, αλλά σχετίζονται επιπρόσθετα με τη διάρκεια της διατάραξης των διεθνών εφοδιαστικών αλυσίδων και τα αυξημένα κόστη των πρώτων υλών, παράγοντες οι οποίοι, εφόσον παραμείνουν για παρατεταμένη περίοδο, ενδέχεται να ανακόψουν τους ρυθμούς της οικοδομικής δραστηριότητας και να περιορίσουν τις τρέχουσες κεφαλαιακές αποδόσεις της αγοράς ακινήτων».
Σύμφωνα με αρμόδιους παράγοντες η αύξηση στο κόστος κατασκευής τους τελευταίους μήνες λόγω της ενεργειακής ακρίβειας και των ελλείψεων στα υλικά κυμαίνεται στο 35% – 40% και αποτελεί τροχοπέδη στην ανάπτυξη του κλάδου.
Περιγράφοντας το σκηνικό που διαμορφώνεται στην κτηματαγορά οι εμπειρογνώμονες της κεντρικής τράπεζας σημειώνουν ότι το χαρακτηριστικό των τελευταίων μηνών είναι η δυναμική της αγοράς επενδυτικών επαγγελματικών ακινήτων όσο και της κατοικίας σε θέσεις υψηλών προδιαγραφών και προοπτικών, ενώ ειδικά στον τομέα της κατοικίας ιδιαίτερο ενδιαφέρον συγκεντρώνει το τμήμα της αγοράς που σχετίζεται με τον τουρισμό και τις επενδύσεις και αφορά τόσο τις αγοραπωλησίες όσο και τις βραχυχρόνιες και μακροχρόνιες μισθώσεις,
Τη θετική δυναμική της αγοράς οικιστικών ακινήτων το 2021 αποτυπώνουν διάφοροι δείκτες. Η οικοδομική δραστηριότητα κατοικιών το οκτάμηνο του 2021 καταγράφει σημαντικά υψηλούς ετήσιους ρυθμούς αύξησης του αριθμού και του όγκου των νέων οικοδομικών αδειών (48,9% και 57,7% αντίστοιχα) σε επίπεδο χώρας και ακόμη υψηλότερους στην Αττική (66,1% και 71,0% αντίστοιχα). Το αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον από το εξωτερικό, το οποίο τροφοδότησε την ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων υψηλών προδιαγραφών και εισοδήματος, ειδικά τη διετία 2018-2019, ανέκαμψε κατά τη διάρκεια του εννεάμηνου του 2021 (34,7%, έναντι μείωσης 42,5% την αντίστοιχη περίοδο του 2020), παρά τον περιορισμένο αριθμό αδειών διαμονής ιδιοκτητών ακινήτων του προγράμματος Golden Visa.
Οι επενδύσεις σε κατοικίες συνέχισαν να ενισχύονται το εννεάμηνο του 2021, με σημαντικά υψηλό ετήσιο ρυθμό (34,7%) έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2020 (19,3%), ωστόσο παρέμειναν σε χαμηλό επίπεδο ως ποσοστό του ΑΕΠ (1,4%). Επίσης, οι επιχειρηματικές προσδοκίες για την κατασκευή κατοικιών, όπως αποτυπώνονται στο σχετικό δείκτη του ΙΟΒΕ, ενισχύθηκαν σημαντικά το ενδεκάμηνο του 2021 (47,1% σε σχέση με το αντίστοιχο ενδεκάμηνο του 2020).
Το επενδυτικό ενδιαφέρον για επαγγελματικής χρήσης ακίνητα εμφανίζεται ανανεωμένο με την οικοδομική δραστηριότητα του οκταμήνου του 2021, σε κάποιες κατηγορίες να εμφανίζει από τα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας δεκαετίας. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την οικοδομική δραστηριότητα, σε ετήσια βάση, καταγράφονται ιδιαίτερα υψηλοί ρυθμοί αύξησης στον αριθμό νέων αδειών για την κατασκευή γραφείων (52,2%) και καταστημάτων (68,3%), ενώ αντίστοιχα πολύ υψηλοί ρυθμοί, τόσο σε όρους αριθμού νέων αδειών όσο και σε όρους όγκου, καταγράφονται σχεδόν στο σύνολο των ακινήτων επαγγελματικών χρήσεων, γεγονός ενδεικτικό της ενισχυόμενης ζήτησης και της τάσης ανανέωσης του υφιστάμενου αποθέματος. Στον τομέα των ξενοδοχείων η οικοδομική δραστηριότητα διατηρεί αρκετά υψηλούς θετικούς ρυθμούς, χωρίς ωστόσο να έχει ανακτήσει τους ρυθμούς που εμφάνιζε πριν από την υγειονομική κρίση.
Στο μέτωπο των τιμών καταγράφεται επιτάχυνση των ρυθμών αύξησης καθώς στο εννεάμηνο του 2021 οι τιμές των διαμερισμάτων σε ονομαστικούς όρους αυξήθηκαν κατά 6,1% σε ετήσια βάση, έναντι αύξησης κατά 4,9% το αντίστοιχο διάστημα του 2020. Στην αύξηση των τιμών συνέβαλαν σημαντικά οι υψηλοί ετήσιοι ρυθμοί αύξησης των τιμών στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας, δηλ. την Αθήνα (8,3%) και τη Θεσσαλονίκη (6,3%), καθώς στις άλλες μεγάλες πόλεις και τις λοιπές περιοχές της χώρας οι ρυθμοί που καταγράφονται είναι μεν θετικοί, αλλά αρκετά ηπιότεροι (4,2% και 3,5% αντίστοιχα).
Οι τιμές των παλαιών διαμερισμάτων το εννεάμηνο του 2021 αυξήθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 6,2%, ενώ εκείνες των νέων διαμερισμάτων κατά 6,1%. Σε ετήσια βάση, ο δείκτης τιμών διαμερισμάτων κατέγραψε σταδιακή επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης για το σύνολο της χώρας στα επιμέρους τρίμηνα του 2021 (4,3%, 6,2% και 7,9% για το α΄, β΄ και γ΄ τρίμηνο του 2021 αντίστοιχα).
Στην αγορά επαγγελματικών ακινήτων το πρώτο εξάμηνο του 2021 καταγράφηκαν αυξήσεις στις τιμές γραφείων και καταστημάτων υψηλών προδιαγραφών, για το σύνολο της χώρας, κατά 1,4% και 1,1% αντίστοιχα, σε σχέση με το δεύτερο εξάμηνο του 2020. Για το σύνολο του 2020 η μέση ετήσια αύξηση για τα γραφεία και καταστήματα υψηλών προδιαγραφών για το σύνολο της χώρας ανήλθε στο 1,2% και 2,5% αντίστοιχα. Το σημαντικό ενδιαφέρον ειδικά για την αγορά γραφείων της Αθήνας το πρώτο εξάμηνο του 2021 και η πτώση των αποδόσεων των ακινήτων υψηλών προδιαγραφών αποτυπώνονται στον υψηλό μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης των αντίστοιχων τιμών (3,9%), και την ελαφρώς μικρότερη αύξηση των μισθωμάτων γραφείων (2,6%) μετά από δύο συνεχόμενα εξάμηνα υποχώρησης.
Στην έκθεση προβλέπεται ότι ο αριθμός συναλλαγών αγοραπωλησιών ακινήτων, παρά την επιβράδυνση που καταγράφηκε το 2020, θα εμφανίσει εκ νέου θετικό ρυθμό το 2021 ιδίως εν όψει της εφαρμογής των νέων αναπροσαρμοσμένων αντικειμενικών αξιών από το 2022 και της αναστολής υποχρέωσης υποβολής ηλεκτρονικής ταυτότητας κτιρίου.
Σκιαγραφώντας τα χαρακτηριστικά των ακινήτων που θα βρεθούν στο επίκεντρο του αγοραστικού ενδιαφέροντος οι εμπειρογνώμονες της Τράπεζας της Ελλάδος σημειώνουν ότι πρόκειται για ακίνητα με ανώτερες προδιαγραφές βιοκλιματικού σχεδιασμού, αερισμού, φωτισμού, αυξημένη ενεργειακή αυτονομία και σύγχρονες τεχνολογικά υποδομές καθώς ανταποκρίνονται καλύτερα τόσο στις τρέχουσες υγειονομικές απαιτήσεις όσο και στις νέες ενεργειακές προκλήσεις.
Παράλληλα υπογραμμίζουν ότι οι νέες διεθνείς τάσεις δημιουργίας ψηφιακών νομάδων οδηγούν σε νέες ανάγκες για ανάπτυξη ευέλικτων, μη μόνιμων, εργασιακών χώρων, αλλά και οικιστικών ακινήτων υψηλών τεχνικών και τεχνολογικών προδιαγραφών, οι οποίες εκτιμάται ότι σταδιακά θα προσελκύσουν μια αναδυόμενη αγορά με εξαιρετικές δυνατότητες για τη χώρα.
Όσον αφορά στις προοπτικές εκτιμούν ότι κατά τους προσεχείς μήνες η αγορά ακινήτων θα συνεχίσει να αναπτύσσεται σημειώνοντας ότι υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες και δυνατότητες οι οποίες σε συνδυασμό με τη σταδιακή ενίσχυση των επενδύσεων, την προσπάθεια καταπολέμησης της γραφειοκρατίας, τη δρομολόγηση και επιτάχυνση σημαντικών έργων υποδομής, τη δυναμική του τουρισμού και την περαιτέρω ανάκαμψη της οικονομίας, αναμένεται να δώσουν πρόσθετη ώθηση στη θετική δυναμική που σταδιακά αναπτύσσει η αγορά ακινήτων.
