Οι τεράστιες αυξήσεις στις τιμές των πρώτων υλών, του μεταφορικού κόστους και των υλικών συσκευασιών σε συνδυασμό με την εκτόξευση στις λιανικές τιμές των ενεργειακών αγαθών (φυσικό αέριο, πετρέλαιο και ηλεκτρικό ρεύμα) οδηγούν σε νέο, δριμύτερο, κύμα ανατιμήσεων στα βασικά είδη διατροφής όταν την ίδια ώρα η τσέπη των καταναλωτών έχει αρχίσει να καίγεται από τους λογαριασμούς ρεύματος και καυσίμων.
Η διακύμανση του Γενικού Δείκτη Τιμών Παραγωγού στη Βιομηχανία, που βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο της τελευταίας 7ετίας, δείχνει σαφώς το επερχόμενο τσουνάμι ακρίβειας, κάτι που θα διαπιστώσουν εντονότερα τα νοικοκυριά από αυτή την εβδομάδα στις αποδείξεις των σούπερ μάρκετ. Και αυτό γιατί σταδιακά έχουν αρχίσει να περνούν στις τελικές τιμές καταναλωτή τα αυξημένα τιμολόγια από προμηθευτές. Πρόκειται για μεσοσταθμικές αυξήσεις της τάξης του 1-2,5% όταν την ίδια στιγμή προϊόντα χαμηλής αξίας έχουν ακριβύνει 15-20%.
Δεύτερο, μεγαλύτερο, κύμα ακρίβειας
Οι τιμές για είδη όπως το ψωμί, το ελαιόλαδο, τα σπορέλαια, τα ζυμαρικά, οι ζύμες, τα άλευρα, τα σνακ, τα αναψυκτικά, τα κατεψυγμένα λαχανικά, τα βούτυρα και οι μαργαρίνες, τα τυριά, τα κρέατα, τα πουλερικά, τα λαχανικά, τα φρούτα, η ζάχαρη και ο καφές, ήδη από το καλοκαίρι έχουν «τσιμπήσει» λιγότερο ή περισσότερο.
Από την πλευρά τους στελέχη της οργανωμένης λιανικής και της βιομηχανίας τροφίμων υποστηρίζουν ότι έχουν απορροφήσει μέχρι σήμερα μεγάλο μέρος των αυξήσεων στις τιμές και οι ανατιμήσεις δεν θα είναι οριζόντιες.
Ωστόσο και παρά το γεγονός πως κανείς δεν θέλει να γίνει ακριβότερος χάνοντας πελάτες, το δεύτερο, μεγαλύτερο, κύμα ακρίβειας είναι γεγονός. Κάτι που φαίνεται και από την πορεία του πληθωρισμού.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat για το μήνα Σεπτέμβριο ο πληθωρισμός στην Ελλάδα ήταν 2,1% ενώ στην Ευρωζώνη στο 3,4%, κάτι το οποίο σημαίνει ότι παρότι η χώρα είναι χαμηλά εντός των κρατών – μελών, έχει υψηλό πληθωρισμό.
Αυξήσεις παντού
Σε πολλούς φούρνους το ψωμί πωλείται στο 1,20 – 1,30 ευρώ το κιλό, ενώ σε ότι αφορά τα ζυμαρικά ήδη στο ράφι πωλούνται έως και 0,20 ευρώ ακριβότερα, με την τιμή τους να έχει φτάσει στα 0,96 ευρώ η συσκευασία των 500 γραμμαρίων από 0,75 ευρώ.
Το αλεύρι έχει φτάσει στο 1,2 ευρώ το κιλό όταν πέρσι την ίδια εποχή πωλούνταν 1,05 ανά κιλό. Το ελαιόλαδο πωλείται στα 6,59 ευρώ το λίτρο από 5,49 ευρώ πέρσι, ενώ 1 κιλό μαργαρίνη πωλείται στα 4,4 ευρώ από 4 ευρώ ένα χρόνο πριν.
Πιο «αλμυρά» κρέατα και γαλακτοκομικά λόγω ζωοτροφών
Σημαντικές αυξήσεις αναμένονται στη φέτα και το γιαούρτι, καθώς οι τιμές παραγωγού έχουν αυξηθεί κατά 20% περίπου. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα συμβόλαια για το πρόβειο γάλα ήταν στα 81 λεπτά το κιλό το 2019. Το 2020 η τιμή ανέβηκε στα 96 λεπτά το κιλό και πλέον οι γαλακτοβιομηχανίες κάνουν προσφορές πάνω από 1,20 ευρώ.
Στο 10-12% κινούνται οι αυξήσεις στο μοσχαρίσιο εισαγόμενο κρέας, ενώ στον καφέ στο 3-5%.
Την ίδια ώρα, σύμφωνα με το επιτελείο κορυφαίου συνεταιρισμού παραγωγής κοτόπουλων οι αυξημένες κατά 50% τιμές του καλαμποκιού (Σεπτέμβριος 2020 – Σεπτέμβριος 2021), καθώς και τα ακριβότερα ενεργειακά αγαθά έχουν δημιουργήσει μεγάλες πιέσεις στο κοστολόγιο των προϊόντων. Ήδη ο συνεταιρισμός έστειλε στο λιανεμπόριο εμπόρευμα με τιμές αυξημένες κατά 6-7%. Οι νέες τιμές προς τους καταναλωτές θα περάσουν μέσα στις επόμενες ημέρες. Μάλιστα οι αυξήσεις θα ήταν διπλάσιες εάν το 50% δεν το επωμίζονταν οι ίδιοι οι παραγωγοί.
Η αποθεματοποίηση «σώζει» προς το παρόν τα όσπρια
Πολύ μεγάλες αυξήσεις εμφανίζουν οι πρώτες ύλες και στον κλάδο των οσπρίων και ρυζιών. Σύμφωνα με τη διοίκηση της εταιρείας που κατέχει την ηγετική θέση στην αγορά των οσπρίων, οι τιμές καταναλωτή δεν έχουν ακόμη αυξηθεί παρότι οι πρώτες ύλες παρουσιάζουν μεσοσταθμική άνοδο σε ποσοστό 70%, ενώ στην ψιλή φακή, που είναι η κατηγορία οσπρίων με τη μεγαλύτερη καταναλώση στην ελληνική αγορά, το κόστος της πρώτης ύλης έχει αυξηθεί κατά 80%. Ο λόγος είναι η μεγάλη αποθεματοποίηση που έχει γίνει.
Πότε θα έρθει η εξισορρόπηση;
Κανείς δεν μπορεί να εκτιμήσει αυτή τη περίοδο το συνολικό ύψος της επιβάρυνσης στο καλάθι της νοικοκυράς αναφέρουν οι περισσότεροι παράγοντες της αγοράς αποφεύγοντας πλέον να προβούν σε οποιαδήποτε πρόβλεψη για το πότε θα επέλθει η εξισορρόπηση.
Οι πιο αισιόδοξοι αναμένουν την επιθυμητή εξομάλυνση την άνοιξη του 2022, ενώ οι περισσότεροι θεωρούν πως η διόρθωση θα αρχίσει να γίνεται αντιληπτή στις αρχές του επόμενου καλοκαιριού. Το ζήτημα είναι βέβαια αν οι τιμές, ακόμη και αν μειωθούν, θα παραμείνουν σε υψηλότερα επίπεδα.
Οι παραγωγοί θεωρούν πως λύση στο θέμα της ακρίβειας θα αποτελούσε η μείωση του ΦΠΑ σε είδη πρώτης ανάγκης από το 13% στο 6%, αλλά και των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης.
