Πρώτα από όλα απολαμβάνω σημαίνει χαίρομαι τη ζωή μου. Είναι η ικανότητα που έχω αναπτύξει να ευχαριστιέμαι και να απολαμβάνω όσα έχω και τις σχέσεις που έχω διαμορφώσει.
Σχετίζεται με την δυνατότητά μου να μπορώ να αντιμετωπίσω τις δυσκολίες της ζωής μου και να αντεπεξέρχομαι επαρκώς σε αυτές. Αν και ουσιαστικά το ρήμα απολαμβάνω αναφέρεται στο παρόν, στην τρέχουσα στιγμή που ευχαριστιόμαστε κάτι, εντούτοις η απόλαυση μπορεί να έρχεται και μέσα από παρελθοντικές και μελλοντικές στιγμές.
Η απόλαυση μέσα από μία παρελθοντική στιγμή μπορεί να επιτευχθεί με αναπόληση μιας ευχάριστης εμπειρίας που βιώσαμε κάποτε. Ενώ η απόλαυση με επικέντρωση σε μελλοντικές στιγμές επιτυγχάνεται μέσω της προσμονής ενός ευχάριστου για εμάς γεγονότος.
Στην αναπόληση, τα θετικά συναισθήματα που βιώνουμε την τρέχουσα στιγμή, αφορούν είτε θετικά συναισθήματα του παρελθόντος τα οποία έχουν αναζωπυρωθεί ανασύροντάς τα από τη μνήμη μας είτε θετικά συναισθήματα τα οποία νιώθουμε τώρα, επειδή ακριβώς θυμόμαστε ευχάριστες παρελθούσες στιγμές.
Στην απόλαυση μέσω της προσμονής, τα θετικά συναισθήματα έρχονται όταν φανταζόμαστε πως θα βιώσουμε μελλοντικά κάτι πολύ ευχάριστο και θετικό για εμάς, κάτι που αδημονούμε να ζήσουμε/κάνουμε/νιώσουμε είτε όταν σκεφτόμαστε πως με τη βίωση αυτού του ευχάριστου γεγονότος, θα φτιάξουμε όμορφες αναμνήσεις κι εμπειρίες να θυμόμαστε και να μοιραζόμαστε με τους άλλους μέσα από διηγήσεις. Είναι σαν να κάνουμε ένα νοερό ταξίδι στο χρόνο είτε στο παρελθόν είτε στο μέλλον, ενισχύοντας και παρατείνοντας τα θετικά μας συναισθήματα.
Μία θετική εμπειρία που βιώνουμε μπορεί να ενισχυθεί υπενθυμίζοντας στον εαυτό μας πόσο πολύ το θέλαμε αυτό να συμβεί, πώς ήταν η ζωή μας προτού συμβεί αυτό το ευχάριστο για μας γεγονός ή μέσω της προσδοκητικής ανάμνησης, δηλαδή γνωρίζοντας πως στο μέλλον, θα αναπολούμε αυτή την ευχάριστη εμπειρία και θα ταξιδεύουμε σε αυτήν νοερά για να την ξαναζήσουμε και να αντλήσουμε ευχαρίστηση από αυτήν.
Το ότι κάποιος ευχαριστιέται κάτι που του συμβαίνει, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το απολαμβάνει κιόλας. Χρειάζεται κι ένας επιπλέον παράγοντας που διαφοροποιεί αυτές τις έννοιες. Πρόκειται για την επίγνωση, τη συνειδητοποίηση του τι ακριβώς συμβαίνει και την επικέντρωση στη βίωση αυτής της εμπειρίας στο 100% μας: με όλες μας τις αισθήσεις, με το σώμα μας, τις σκέψεις μας, την καρδιά μας…
Να είμαστε απόλυτα δοσμένοι σε αυτό που μας συμβαίνει, απομονώνοντας τα ερεθίσματα, τις σκέψεις, τους προβληματισμούς και ό, τι μπορεί να λειτουργήσει ως αντιπερισπασμός, που υπονομεύει και μας στερεί αυτή τη χαρά, έτσι ώστε να τη νιώσουμε στο έπακρο.
Πέρα λοιπόν από την αυτοσυγκέντρωση και τη συνειδητή επίγνωση της βίωσης μιας θετικής εμπειρίας, χρειάζεται να αντιμετωπίζουμε ένα προσωπικό εσωτερικό συναίσθημα σαν να είμαστε εξωτερικοί παρατηρητές, δηλαδή σαν να ήταν ένα αντικείμενο έξω από μας. Να «σταθούμε» στη θετική εμπειρία, σαν να παγώναμε το χρόνο και να την εκτιμήσουμε, πέρα από την υποκειμενική αίσθηση που μας δημιουργεί, και με μια αντικειμενική χροιά.
Η παράταση της βίωσης μιας θετικής εμπειρίας είναι επίσης σημαντική. Να δώσουμε χρονική επέκταση σε αυτό που συμβαίνει, άρα χώρο και χρόνο στην ανάπτυξη και στην ένταση των θετικών συναισθημάτων που συντροφεύουν την ευχάριστη εμπειρία. Δηλαδή, με το να επιμηκύνουμε χρονικά τη θετική εμπειρία, τη ζούμε πιο πολύ και με μεγαλύτερη ένταση. Δεν την αφήνουμε να ξεγλιστρήσει σαν το νερό και να χαθεί.
Συχνά, υπάρχουν κάποια πράγματα τα οποία έστω και ασυνείδητα κάνουμε και καταστρέφουμε τη χαρά της στιγμής. Είναι πολύ σύνηθες, για παράδειγμα, να μας συμβαίνει κάτι ευχάριστο κι αμέσως να σκεφτούμε ή να πούμε Να δεις που θα μας βγουν ξινά τα γέλια…Κάτι θα γίνει τώρα και θα στραβώσει το πράγμα…Πολλή χαρά μαζεμένη, κάποιον λάκκο έχει η φάβα…Μην το πεις πουθενά και σε ματιάσουν…
Είναι σκέψεις που σκοτώνουν τη χαρά ή βαθύτερες πεποιθήσεις μας που παρεμβάλλονται και μας εμποδίσουν να βιώσουμε το ευχάριστο, πολλές φορές γιατί δεν έχουμε συνηθίσει το θετικό και μας φαίνεται περίεργο όλα να «βαίνουν καλώς» είτε γιατί μπορεί να πιστεύουμε ενδόμυχα πως δεν αξίζουμε πραγματικά το καλό, το ευχάριστο, το θετικό…
Πώς, όμως, μπορούμε πρακτικά να ενισχύσουμε την απόλαυση μιας θετικής εμπειρίας;
Πρώτο μας μέλημα είναι η βιωματική απορρόφηση. Δηλαδή να μπαίνουμε με το 100% των δυνατοτήτων και των αισθήσεών μας στη βίωση της εμπειρίας, να χανόμαστε μέσα σε αυτήν. Κατ’ επιλογήν.
Δεύτερον, εστιάζουμε στη συμπεριφορική έκφρασή μας. Έχει να κάνει ουσιαστικά με το τι είναι αυτό το οποίο λέμε, με το πώς εκφράζουμε τη χαρά μας, πώς τη δείχνουμε είτε με τα λόγια μας είτε με τις κινήσεις του σώματος μας είτε με αυθόρμητες αντιδράσεις κι εκφράσεις του προσώπου μας.
Συνήθως, η συμπεριφορική έκφραση που μαρτυράει το πόσο απολαμβάνουμε κάτι είναι πιο έκδηλη στα μικρά παιδιά, που είναι πιο αυθόρμητα, που πιο αφιλτράριστα θα δείξουν αυτό που νιώθουν αλλά και που θα βιώσουν τη χαρά και θα απολαύσουν τη στιγμή της θετικής εμπειρίας με πιο ουσιαστικό και ειλικρινή τρόπο.
Τρίτον, μαθαίνουμε να οξύνουμε τις αισθήσεις μας. Αυτό σημαίνει πως μαθαίνουμε να εστιάζουμε σε αυτές, σε κάθε μία ξεχωριστά, και κάθε φορά που βιώνουμε μια ευχάριστη εμπειρία παρατείνουμε και την αίσθηση της απόλαυσης μέσα από αυτές.
Για παράδειγμα, όταν τρώμε το αγαπημένο μας φαγητό ή ένα πολύ ωραίο γλυκό, μπορούμε να εστιάσουμε την προσοχή μας στην αίσθηση της γεύσης, για να αισθανθούμε κάθε συστατικό και υλικό με τη γλώσσα μας, να παρατείνουμε αυτήν την αίσθηση που μας προκαλεί ευχαρίστηση, αυτήν την πληρότητα που υπάρχει στο στόμα μας. Μπορούν να συμμετέχουν και οι υπόλοιπες αισθήσεις μας για να ενισχυθεί η απόλαυση.
Με την όσφρηση θα σταθούμε για να μυρίσουμε το γεύμα μας, να διακρίνουμε τα διαφορετικά υλικά που το δημιουργούν και το ιδιαίτερο άρωμα που προσδίδει το καθένα ξεχωριστά και όλα μαζί, σαν σύνολο, μας ευχαριστούν. Κι επιπλέον, τρώμε με τα μάτια μας, στεκόμαστε με την όρασή μας για να θαυμάσουμε αυτό που θα φάμε, να ευχαριστηθούν τα μάτια μας με τη θέαση αυτού πολύ όμορφου φαγητού.
Όσες περισσότερες αισθήσεις εμπλέκονται τόσο περισσότερο ενισχύεται η βίωση της απόλαυσης. Και τόσο πιο έντονα αποτυπώνεται στο μυαλό μας, θέτοντας προϋποθέσεις για μελλοντική θετική αναπόληση…
Τέταρτον, μαθαίνουμε να μοιραζόμαστε τις θετικές εμπειρίες, τις ευχάριστες στιγμές στη ζωή μας. Είτε τις βιώνουμε μαζί με αγαπημένα πρόσωπα είτε τις διηγούμαστε σε δικούς μας ανθρώπους, μέσω της διήγησης τις αναβιώνουμε και αναζωπυρώνουμε τα ευχάριστα συναιθήματα που νιώσαμε.
Πέμπτον, χτίζουμε τις θετικές αναμνήσεις, σχεδιάζουμε και δημιουργούμε τις ευχάριστες εμπειρίες. Κάνουμε πράγματα που μας ευχαριστούν και ξέρουμε μελλοντικά ότι θα χαιρόμαστε αναπολώντας αυτές τις καταστάσεις. Αυτή η ενέργεια στην οποία θα προβούμε θα έχει κι άλλα θετικά παρεπόμενα. Πάει αλυσιδωτά.
Έκτον, μαθαίνουμε να συγχαίρουμε τον εαυτό μας για κάτι που πετύχαμε. Όχι με αλαζονική έννοια. Ούτε με έπαρση. Αλλά, είναι αναγκαίο να μάθουμε να στεκόμαστε σε στόχους που υλοποιούμε και σε δυσμενείς καταστάσεις που ξεπερνάμε και να αναγνωρίζουμε τον κόπο μας και τις ικανότητές μας.
Να συνειδητοποιούμε τι πετύχαμε, την σκληρή δουλειά που μας οδήγησε εκεί και ποιες είναι οι δυνατότητες και τα χαρίσματά μας που συνέβαλαν σε αυτό, ώστε να τα καλλιεργήσουμε περαιτέρω και να πετύχουμε ακόμα πιο σπουδαία πράγματα. Κι ό, τι μπορούμε και είναι καλό για εμάς να βελτιώσουμε, θα το κάνουμε παράλληλα. Όμως, η αυτο-επιβράβευση είναι αναγκαία σε όλους μας. Χαιρόμαστε και είμαστε περήφανοι για τον εαυτό μας χωρίς να κομπάζουμε και να γινόμαστε υπερφίαλοι.
Έβδομον, έχουμε επίγνωση ότι ο χρόνος είναι κάτι ρευστό και άπιαστο. Τρέχει ασταμάτητα. Και μαζί του χάνονται οι στιγμές, οι άνθρωποι, οι ευκαιρίες…Οπότε, έχουμε συνειδητή επίγνωση των όσων συμβαίνουν σε αυτή τη στιγμή, στο τώρα. Και που δεν θα ξανάρθουν. Ποτέ ξανά δεν θα βρεθούμε στο ίδιο σημείο, την ίδια ώρα, την ίδια μέρα, στην ίδια χρονιά, με τους ίδιους ανθρώπους, με τις σκέψεις, με τα συναισθήματα, με την εμφάνιση που έχουμε τώρα.
Κάθε δευτερόλεπτο που περνάει στη ζωή μας ακριβώς επειδή είμαστε θνητοί, είναι μοναδικό κι ανεπανάληπτο. Θα έρθουν πολλές Κυριακές στη ζωή μας…Όμως Κυριακή, 25 Οκτωβρίου 2020, που αυτήν τη δεδομένη στιγμή κάθομαι και γράφω το συγκεκριμένο άρθρο, στον υπολογιστή μου, μιλώντας μέσα από την καρδιά μου, απολαμβάνοντας την αίσθηση της δημιουργίας, σκεπτόμενη όλους εσάς στους οποίους μιλάω με αυτόν τον τρόπο κι ενισχύοντας την απόλαυση από την προσδοκώμενη χαρά της επικοινωνίας μου μαζί σας, δεν θα είναι ποτέ ξανά. Κι αυτή η στιγμή, είναι ξεχωριστή.
Όγδοον, μετράμε τις ευλογίες μας και μαθαίνουμε να είμαστε ευγνώμονες για όσα έχουμε στη ζωή μας. Στεκόμαστε μόνο σε αυτά που δεν έχουμε, σε όσα «μας στερούν» την ευτυχία μας, την απόλαυση. Βλέπουμε τι μας λείπει κι όχι όλα όσα έχουμε, που κατά κανόνα είναι περισσότερα από αυτά που λείπουν ή που νομίζουμε ότι λείπουν. Ας μην πέφτουμε στη λούμπα του να εκτιμάμε κάτι μόνο αφού το χάσουμε.
Υπάρχουν πάρα πολλά πράγματα, πάρα πολλές αξίες, άνθρωποι, υλικά αγαθά, δυνατότητες, ευκαιρίες που έχουμε μέσα στην καθημερινότητά μας. και τα παραβλέπουμε. Ας έχουμε περισσότερη επίγνωση στη ζωή μας για να μπορέσουμε να εκμεταλλευτούμε πλήρως το δυναμικό που διαθέτουμε και να απολαύσουμε περισσότερο στο τώρα τη ζωή μας. Για όσο μας επιτρέπεται να την έχουμε.
Ένατον, η θετική σύγκριση αφορά το να συνειδητοποιούμε ότι κάτι το οποίο έχουμε τώρα δεν το είχαμε πριν. Παραδείγματος χάριν, μια δουλειά, ένα συγκεκριμένο πρόσωπο στη ζωή μας, ένα υλικό αγαθό που θέλαμε πάρα πολύ, μια συγκεκριμένη εμπειρία, μια εκδρομή, ένα ταξίδι, ένα στόχο που πετύχαμε, γενικά κάτι το οποίο το περιμέναμε και μας προκαλεί μεγάλη ευχαρίστηση και διαφορά, συγκρίνοντας τη ζωή μας με το πώς ήμασταν χωρίς αυτό. Προτού συμβεί.
Τέλος, είναι πολύ σημαντικό να σταματήσουμε τις σκέψεις οι οποίες καταστρέφουν την ευχαρίστησή μας. π.χ. Δεν θα έπρεπε να έχω βγει βόλτα έπρεπε να είμαι στο σπίτι και να διαβάζω ή να γράφω μία εργασία για το σχολείο ή να μαγειρεύω και να σιδερώνω…
Από τη στιγμή που βγήκες, δώσε στον εαυτό σου τη δυνατότητα να χαρεί αυτή τη στιγμή, αυτήν τη μία ώρα που πήρες για σένα. Χωρίς να σκέφτεσαι το τι θα έπρεπε να κάνεις αντ’ αυτού, γιατί έτσι και καταστρέφεις τη χαρά της στιγμής και φυσικά δεν καταφέρνεις να κάνεις και αυτά που θεωρείς ότι θα έπρεπε ή θα μπορούσες να είχες κάνει την ώρα της βόλτας.
Ο τρόπος με τον οποίο έχουμε συνηθίσει να επιλέγουμε μία συμπεριφορά την οποία θα υιοθετήσουμε, εξαρτάται από το πώς σχηματίζουμε γνωστικά μία αντίληψη για το αν αυτή η συμπεριφορά θα μας οδηγήσει στο στόχο που θέλουμε να πετύχουμε και ποια είναι η υποκειμενική αξία που προσδίδουμε σε αυτό το στόχο.
Επομένως, επιλέγουμε κάτι με βάση το εάν και κατά πόσο μπορεί να επιτευχθεί ένας στόχος, ποια είναι δηλαδή η προσδοκία που έχουμε σε σχέση με αυτόν κι επιπρόσθετα με βάση την αξία με την οποία νοηματοδοτούμε εμείς το στόχο τον οποίο θέλουμε να επιτύχουμε. Με ανάλογο σκεπτικό, για το απολαμβάνειν, επιλέγουμε με βάση το πόσο πολύ προσμένουμε ότι θα απολαύσουμε τη θετική εμπειρία που σχεδιάζουμε και συγχρόνως την αξία που για εμάς έχει η βίωση αυτής της θετικής εμπειρίας.
