Το κλίμα της γης γίνεται τόσο ζεστό που οι θερμοκρασίες σε περίπου μια δεκαετία πιθανότατα θα ξεπεράσουν το επίπεδο θέρμανσης που οι παγκόσμιοι ηγέτες προσπάθησαν να αποτρέψουν. Τη δυστοπική αυτή προειδοποίηση απευθύνει ο ΟΗΕ με έκθεσή του που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα και τιτλοφορείται «Κόκκινος συναγερμός για την Ανθρωπότητα».
«Είναι απλώς δεδομένο ότι η κατάσταση θα χειροτερέψει», δήλωσε η εκ των συντακτών της έκθεσης Λίντα Μίρνς, ανώτερη επιστήμονας του κλίματος στο Εθνικό Κέντρο Ατμοσφαιρικής Έρευνας των ΗΠΑ. «Δεν βλέπω καμία περιοχή που να είναι ασφαλής … Πουθενά να τρέξω, πουθενά να κρυφτώ».
Ωστόσο, οι επιστήμονες «χαλάρωσαν» κατά τι τις προβλέψεις τους σχετικά με το ενδεχόμενο των απόλυτα χειρότερων κλιματικών καταστροφών.
Η επίσημη έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), η οποία χαρακτηρίζει την κλιματική αλλαγή σαφώς ανθρώπινο έργο και «ξεκάθαρη», κάνει πιο ακριβείς και «θερμότερες» προβλέψεις για τον 21ο αιώνα από ό, τι στην προηγούμενη έκθεσή της που είχε εκδοθεί το 2013.
Κάθε ένα από τα πέντε σενάρια για το μέλλον, με βάση το πόσο μειώθηκαν οι εκπομπές άνθρακα, υπερβαίνει το αυστηρότερο από τα δύο όρια που καθορίστηκαν στη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα το 2015. Οι παγκόσμιοι ηγέτες συμφώνησαν τότε να προσπαθήσουν να περιορίσουν τη θερμοκρασία του πλανήτη κατά 1,5 βαθμό Κελσίου (2,7 βαθμοί Φαρενάιτ) από τα τέλη του 19ου αιώνα, καθώς τα σχετικά προβλήματα αυξάνονται ραγδαία γρήγορα. Το όριο είναι μόνο μερικά δέκατα του βαθμού πιο ζεστό από τώρα, με τον πλανήτη να έχει ήδη ανεβάσει θερμοκρασία κατά σχεδόν 1,1 βαθμό Κελσίου (2 βαθμούς Φαρενάιτ) τον τελευταίο ενάμιση αιώνα.
Σύμφωνα με κάθε σενάριο, αναφέρει η έκθεση, η γη θα ξεπεράσει το θερμοκρασιακό όριο του 1,5 βαθμού Κελσίου τη δεκαετία του 2030, σαφέστατα νωρίτερα από κάποιες προηγούμενες προβλέψεις, με τα δεδομένα να δείχνουν ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη καλπάζει τα τελευταία χρόνια.
Σε τρία σενάρια, ο κόσμος πιθανότατα θα ξεπεράσει τους 2 βαθμούς Κελσίου (3,6 βαθμούς Φαρενάιτ) από την προβιομηχανική εποχή – ο άλλος, λιγότερο αυστηρός στόχος του Παρισιού – με πολύ χειρότερα κύματα καύσωνα, ξηρασίες και νεροποντές που θα προκαλούν πλημμύρες, «εκτός εάν μειωθούν σημαντικά οι εκπομπές άνθρακα, διοξειδίου και άλλων αερίων του θερμοκηπίου», αναφέρεται στην έκθεση.
«Αυτή η έκθεση μας λέει ότι οι πρόσφατες αλλαγές στο κλίμα είναι ευρέως διαδεδομένες, γρήγορες και αδυσώπητες, χωρίς προηγούμενο εδώ και χιλιάδες χρόνια», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της IPCC, Κο Μπάρετ, ανώτερος σύμβουλος για το κλίμα της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ. «Οι αλλαγές που βιώνουμε θα αυξηθούν με την περαιτέρω υπερθέρμανση του πλανήτη».
Τα πέντε σενάρια της έκθεσης του ΟΗΕ
Η έκθεση των 3.000 σελίδων που συντάχθηκε από 234 επιστήμονες αναφέρει ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη επιταχύνει ήδη την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, συρρικνώνοντας τον πάγο και επιδεινώνοντας ακραία φαινόμενα όπως τα κύματα καύσωνα, τις ξηρασίες, τις πλημμύρες και τις καταιγίδες. Οι τροπικοί κυκλώνες γίνονται ισχυρότεροι και υγρότεροι, ενώ οι πάγοι της Αρκτικής θάλασσας λιγοστεύουν το καλοκαίρι και ο μόνιμος παγετός λιώνει. Όλες αυτές οι τάσεις θα επιδεινωθούν, αναφέρεται συγκεκριμένα στο ογκώδες κείμενο.
Για παράδειγμα, υπερκαύσωνες που συνέβαιναν μόνο μία φορά κάθε 50 χρόνια, τώρα προκύπτουν μία φορά τη δεκαετία και αν η θερμοκρασία του πλανήτη ανέβει άλλο έναν βαθμό Κελσίου (1,8 βαθμοί Φαρενάιτ), θα συμβαίνει δύο φορές κάθε επτά χρόνια, σημειώνεται στην έκθεση.
Καθώς ο πλανήτης υπερθερμαίνεται, πολλές περιοχές θα πλήττονται περισσότερο, όχι μόνο από τις ακραίες καιρικές συνθήκες, αλλά από πολλαπλές κλιματικές καταστροφές που θα συμβαίνουν ταυτόχρονα, προβλέπουν οι επιστήμονες. «Όπως συμβαίνει τώρα στις δυτικές ΗΠΑ, όπου τα κύματα καύσωνα, η ξηρασία και οι πυρκαγιές αυξάνουν τη ζημιά», τόνισε η Μιρνς.
Κάποιες συνέπειες από την κλιματική αλλαγή – το λιώσιμο των πάγων, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και οι αλλαγές στους ωκεανούς καθώς χάνουν οξυγόνο και γίνονται πιο όξινοι – είναι «μη αναστρέψιμες για αιώνες έως χιλιετίες», αναφέρεται επίσης στην έκθεση.
Ο πλανήτης είναι «κλειδωμένος» σε αύξηση 15 έως 30 εκατοστών (6 έως 12 ίντσες) της στάθμης της θάλασσας μέχρι τα μέσα του αιώνα, δήλωσε ο εκ των συντακτών της έκθεσης Μπομπ Κοπ από το Πανεπιστήμιο Rutgers.
Για την υπερθέρμανση της γης μπορούν να ενοχοποιηθούν σχεδόν αποκλειστικά οι εκπομπές αερίων που παγιδεύουν θερμότητα, όπως το διοξείδιο του άνθρακα και μεθάνιο. Φυσικές δυνάμεις όπως ο ήλιος ή η απλή τύχη μπορούν να εξηγήσουν μόλις το ένα ή τα δύο δέκατα του βαθμού υπερθέρμανσης, διευκρινίζεται στην έκθεση.
Η έκθεση περιέγραψε πέντε διαφορετικά μελλοντικά σενάρια με βάση τον βαθμό μείωσης των εκπομπών άνθρακα. Πρόκειται για:
- ένα μέλλον με απίστευτα μεγάλες και γρήγορες περικοπές ρύπανσης,
- ένα άλλο με έντονες περικοπές ρύπανσης αλλά όχι τόσο μαζικά,
- ένα τρίτο σενάριο με μέτριες εκπομπές αερίων,
- ένα τέταρτο σενάριο όπου συνεχίζονται τα τρέχοντα σχέδια για μικρές μειώσεις της ρύπανσης
- και ένα πέμπτο πιθανό μέλλον που συνεπάγεται συνεχή αύξηση της ρύπανσης από άνθρακα.
Στις πέντε προηγούμενες εκθέσεις, ο πλανήτης βρισκόταν στο τελευταίο πιο «καυτό» μονοπάτι, συχνά με το παρατσούκλι «ως συνήθως». Αλλά αυτή τη φορά, η γη κινείται μεταξύ της μέτριας πορείας των εκπομπών αερίων και του μικρής πιθανότητας σεναρίου για μείωση της ρύπανσης λόγω της προόδου στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, δήλωσε η επιστήμονας στο North Pacific National Lab των ΗΠΑ, που συμμετείχε στη συγγραφή της έκθεσης, Κλόντια Τεμπάλντι.
Κατά κάποιο τρόπο, ο κόσμος μπορεί να παραμείνει στο κατώφλι του 1,5 βαθμού με ακραίες και γρήγορες περικοπές εκπομπών, αλλά ακόμα και τότε, η θερμοκρασία θα ανέβει σε αυτό το επίπεδο σε μια δεκαετία, θα αυξηθεί λίγο ακόμη και μετά θα ξαναπέσει, δήλωσε η Μέζια Ρόχας Κοράντα, διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας για το Κλίμα και την Ανθεκτικότητα στη Χιλή, εκ των συντακτών της έκθεσης.
Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες, ενώ αποκάλεσε την έκθεση «έναν κόκκινο συναγερμό για την ανθρωπότητα», κράτησε μια ελπίδα ότι οι παγκόσμιοι ηγέτες θα μπορούσαν με κάποιο τρόπο να αποτρέψουν την άνοδο της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 1,5 βαθμό, η οποία είπε ότι είναι «επικίνδυνα κοντά».
«Οτιδήποτε μπορούμε να κάνουμε για να το περιορίσουμε αυτό, να το επιβραδύνουμε, θα αποδώσει», είπε η Τεμπάλντι. «Και αν δεν μπορέσουμε να με φτάσουμε στο 1,5, αυτό πιθανότατα θα είναι επώδυνο, συνεπώς δεν πρέπει να τα παρατήσουμε».
Στο χειρότερο σενάριο της έκθεσης, ο πλανήτης θα μπορούσε να γίνει 3,3 βαθμούς Κελσίου (5,9 βαθμούς Φαρενάιτ) πιο ζεστός από τώρα μέχρι το τέλος του αιώνα. Αλλά αυτό το σενάριο φαίνεται όλο και πιο απίθανο, δήλωσε ο κλιματολόγος Ζέκε Χαουζφάδερ, διευθυντής της κλιματικής αλλαγής του Ινστιτούτου Breakthrough και μεταξύ των συγγραφέων της έκθεσης. «Και τα δύο άκρα φαίνονται λιγότερο πιθανά», είπε.
«Είναι πολύ λιγότερο πιθανό να είμαστε τυχεροί και να καταλήξουμε με λιγότερη θέρμανση από ό, τι νομίζαμε. Δεν θα είμαστε σε θέση να επιτύχουμε τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού χωρίς ταχείες και βραχυπρόθεσμες μειώσεις των εκπομπών μας», δήλωσε ο Χαουζφάδερ. «Ταυτόχρονα, οι πιθανότητες να καταλήξουμε σε μια πολύ χειρότερη κατάσταση από ό, τι περιμέναμε, εάν μειώσουμε τις εκπομπές μας είναι σημαντικά χαμηλότερες».
Η έκθεση αναφέρει ακόμη ότι οι τεράστιες καταστροφές, που συνήθως ονομάζονται «σημεία ανατροπής», όπως η κατάρρευση των πάγων και η απότομη επιβράδυνση των ωκεάνιων ρευμάτων είναι «χαμηλή πιθανότητα», αλλά δεν μπορούν να αποκλειστούν. Ο πολυσυζητημένος τερματισμός των ρευμάτων του Ατλαντικού Ωκεανού, που θα προκαλούσε μαζικές μεταβολές του καιρού, είναι κάτι που είναι απίθανο να συμβεί σε αυτόν τον αιώνα, είπε ο Κόπ.
Η έκθεση «παρέχει μια ισχυρή αίσθηση του επείγοντος για να κάνουμε ακόμα περισσότερα», δήλωσε η Τζέιν Λουμπτσένκο, αναπληρώτρια σύμβουλος επιστήμης του Λευκού Οίκου.
Παράλληλα, με μια νέα πρόταση, οι επιστήμονες επισημαίνουν πώς η μείωση των αερομεταφερόμενων επιπέδων μεθανίου, ενός ισχυρού αλλά βραχύβιου αερίου που έχει αυξηθεί σε επίπεδα ρεκόρ, θα μπορούσε να βοηθήσει στον περιορισμό της βραχυπρόθεσμης υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Περισσότερες από 100 χώρες έχουν δεσμευτεί να επιτύχουν το «απόλυτο μηδέν» στις ανθρωπογενείς εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, περίπου στα μέσα του αιώνα, οι οποίες θα αποτελέσουν βασικό μέρος των διαπραγματεύσεων για το κλίμα το φθινόπωρο στη Σκωτία. Η έκθεση τονίζει ότι αυτές οι δεσμεύσεις είναι ουσιώδεις.
«Είναι ακόμα δυνατό να αποφευχθούν πολλές από τις πιο σοβαρές επιπτώσεις», δήλωσε ο Μπάρετ.
Πηγή: Associated Press
