Τουλάχιστον αυτή τη φορά οι Ευρωπαίοι δεν «διύλισαν τον κώνωπα και κατάπιαν την κάμηλο». Ενήργησαν με λογική και σύνεση απέναντι στον «γρίφο» της επόμενης ημέρας στη Γηραιά Ήπειρο και δη στις οικονομίες των χωρών μελών που δοκιμάστηκαν πολλάκις από την πανδημία. Eurogroup και Εcofin (Ευρωζώνη αλλά και συνολικά οι 27 υπουργοί Οικονομικών της Ε.Ε), συμφώνησαν στο αυτονόητο: πως δεν πρέπει να υπάρξει η παραμικρή απόκλιση από τον υποστηρικτικό χαρακτήρα και τη ενισχυτική δυναμική προς τις πληγείσες χώρες. Τα προγράμματα στήριξης που στοχεύουν στη σταδιακή ανάκαμψη των ευρωπαϊκών οικονομιών, πρέπει να ακολουθηθούν με ευλάβεια και προσήλωση, τουλάχιστον μέχρι την ολοκλήρωση του 2022.
Γράφει ο Νώντας Βλάχος
Η γενική ρήτρα διαφυγής ελλειμμάτων θα παραμείνει σε ισχύ το 2022, κάτι που σημαίνει ότι τουλάχιστον για τον επόμενο περίπου 1,5 χρόνο, οι χώρες δεν θα «υποφέρουν» από τη θηλιά του δημοσιονομικού βραχνά, που αφορά τα μηδενικά ελλείμματα και τους λοιπούς στόχους που έθετε ως θέσφατο η Ε.Ε., προ της υγειονομικής κρίσης του κορωνοϊού. Το γερμανικής εμπνεύσεως και επιβολής δόγμα του αυστηρού δημοσιονομικού ελέγχου και των σκληρών οικονομικών κριτηρίων που πρέπει να πληροί κάθε χώρα μέλος, θα παραμείνει στο περιθώριο, τουλάχιστον για το επόμενο χρονικό διάστημα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση σκέφτηκε ορθολογικά και ξεκάθαρα. Το Ταμείο Ανάκαμψης και τα λοιπά προγράμματα στήριξης (SURE για την απασχόληση, Ταμείο Επενδύσεων), είναι από τα ελάχιστα πραγματικά κοινοτικά «προϊόντα», από κείνα τα πεπραγμένα της Ε.Ε, που εμπεριέχουν τον σπόρο της αλληλεγγύης, της αμοιβαιοποίησης των προβλημάτων, της συνδρομής στη «φίλη» χώρα. Είναι από τα λίγα πράγματα για τα οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να αισθάνεται υπερήφανη, διότι απέταξε από πάνω της-έστω και προσωρινά- τα ιδιοτελή συμπλέγματα και συμφέροντα, λειτουργώντας ως μια ενιαία κοινότητα, που ενισχύει τα μέλη της στα εύκολα και στα δύσκολα.
Η δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης, παρά τις προβληματικές πτυχές ή άλλες παραδοξότητες που συνήθως συνοδεύουν ένα τέτοιο τεράστιο project και δη ευρωπαϊκό, είναι το καμάρι της Ένωσης, που προσδιόρισε επιτέλους το κοινοτικό της καθήκον. Με τις καραντίνες και τα λοκντάουν ανά την Ευρώπη να οδεύουν προς το οριστικό τους τέλος και ο μαζικός εμβολιασμός να προχωράει με σταθερά βήματα, οι Ευρωπαίοι δεν έπρεπε να χύσουν το γάλα από την καρδάρα. Λόγω του «ένοχου» παρελθόντος, ελλόχευε ο φόβος πως η Ευρώπη θα βρει τον τρόπο να δυσκολέψει τον εαυτό της, στην προσπάθεια επιστροφής στην κανονικότητα. Ένας εύσχημος και άκρως αποτελεσματικός τρόπος για να το πετύχαινε, θα ήταν να επανέφερε σχετικά άμεσα-εντός του 2022- τη ρήτρα διαφυγής ελλειμμάτων, υποχρεώνοντας βάναυσα και ατάκτως τις ρημαγμένες από την πανδημία οικονομίες, να επιτύχουν μικρά οικονομικά θαύματα, τηρουμένων των αναλογιών.
Προς το παρόν, βάσει της λογικής που επικρατεί στις Βρυξέλλες και ασπάζεται ευτυχώς από τις χώρες μέλη, το συνετό και φρόνιμο είναι να δοθούν περαιτέρω ανάσες στα εν δοκιμασία κράτη, καθώς και να συνεχιστεί απρόσκοπτα η υλοποίηση των προγραμμάτων ανάκαμψης και σταθερότητας με χρήση των σχετικών πόρων. Άλλωστε τα κεφάλαια, κυρίως από το Ταμείο Ανάκαμψης, θα αρχίσουν να ρέουν φέτος και οποιαδήποτε εμπλοκή ή πρόκληση δυσχέρειας προς τη διαδικασία, θα ισοδυναμούσε με εγκληματική πράξη!
Έτοιμη για τη δημοσιονομική προσαρμογή η Ελλάδα
Στήριξη μεν, μ’ ό,τι αυτό συνεπάγεται, αλλά από το 2023 όταν και ενεργοποιηθεί πάλι η ρήτρα διαφυγής ελλειμμάτων, χώρες όπως η Ελλάδα, θα «εξαναγκαστούν» σε αναπροσαρμογή της δημοσιονομικής στρατηγική τους. Το πλάνο του υπουργείου Οικονομικών, όπως προκύπτει από το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2022-2025, που θα κατατεθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχει ως κύριο άξονα τη μείωση του ελλείμματος, που ελέω πανδημίας και των κεφαλαίων που χρησιμοποιήθηκαν για την αντιμετώπισή της, αυξήθηκε κατακόρυφα. Η συρρίκνωση των υποστηρικτικών εργαλείων, που αποδόθηκαν σε επιχειρήσεις, εργαζόμενους, πραγματική οικονομία κτλ, είναι εκ των βασικών στρατηγικών στοχεύσεων του ΥΠΟΙΚ. Σύμφωνα, μάλιστα, με τις πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας, εντός του 2022, τα κονδύλια για τη στήριξη επιχειρήσεων και νοικοκυριών θα υποχωρήσουν στα 2 δισ.ευρώ, έναντι 14,3 που θα είναι το 2021.
Αισθητή η διαφορά, όμως αναγκαία η εν λόγω αλλαγή, διότι η δημοσιονομική ισορροπία αποτελεί μέγα ζητούμενο για το επόμενο διάστημα. Κι αν η περικοπή των μέτρων στήριξης είναι σημαντική, εξέχουσα, καθοριστική σημασία θα έχει η απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Η Ελλάδα έχει μπροστά της μια ιστορική ευκαιρία και πρέπει να την αξιοποιήσει.
