Ένας Καστοριανός, ο Βασίλης Δανδής, που τη δεκαετία του ’60 δούλευε στο Μόναχο, εντυπωσιάστηκε με τους κύκνους στα πάρκα και τις λίμνες αλλά και το ενδιαφέρον που έδειχναν οι Γερμανοί γι’ αυτά τα πουλιά. Αποφάσισε λοιπόν να κάνει κάτι παρόμοιο στον τόπο του. Έτσι, αγόρασε από έναν ιδιωτικό ζωολογικό κήπο στο Ulm οκτώ ζευγάρια λευκούς κύκνους (Βουβόκυκνους) και δύο ζευγάρια μαύρους. Από εκεί τους μετέφερε στην Ελλάδα με το αυτοκίνητό του. Μετά από απίστευτες ταλαιπωρίες στους δρόμους και εμπόδια στα τελωνεία των χωρών που διέσχιζε κατάφερε τελικά και τους έφερε στην Καστοριά. Αυτοί ήταν οι πρώτοι κύκνοι στη λίμνη (δεν υπήρχαν πριν κύκνοι στη λίμνη). Ήταν Μάρτιος του 1967.
Ο Δήμος Καστοριάς έφτιαξε ένα χώρο ειδικά γι’ αυτούς τους κύκνους στην άκρη της λίμνης, στο Ντολτσό. Σε αυτά τα πουλιά έγινε μια επέμβαση στο φτερό ώστε να μην μπορούν να πετάξουν. Λίγο αργότερα οι κύκνοι αφέθηκαν ελεύθεροι στη λίμνη. Οι λευκοί παρέμειναν αλλά οι μαύροι έφυγαν χωρίς ποτέ κανείς να τους ξαναδεί.
Η παρουσία των κύκνων στη λίμνη ήταν μια ευχάριστη νότα για τους Καστοριανούς που έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον γι αυτούς. Μάλιστα, την επόμενη χρονιά, αποφάσισαν να φέρουν κι άλλους κύκνους από τη Γερμανία. Έτσι, Καστοριανοί που ζούσαν στη Γερμανία μάζεψαν μέσα σε μια μέρα χρήματα και αγόρασαν άλλα δέκα ζευγάρια. Αξίζει να αναφερθεί ότι η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ανέλαβε να τους μεταφέρει δωρεάν στην Ελλάδα. Έτσι, με πτήση έφτασαν στη Θεσσαλονίκη και από εκεί οδικά στην Καστοριά. Κάποιοι από τους κύκνους τα επόμενα χρόνια έπεσαν θύματα κυνηγών και οι Καστοριανοί βλέποντας ότι τα πουλιά κινδυνεύουν ζήτησαν την απαγόρευση του κυνηγιού στη λίμνη πράγμα που έγινε αμέσως αποδεκτό.
Σταδιακά, οι κύκνοι γίνονται το έμβλημα της πόλης ενώ η κύρια οδός κατά μήκος της παραλίας όπου παρατηρούνται οι κύκνοι μετονομάζεται σε λεωφόρος των Κύκνων.
Η επιτυχία της εισαγωγής των κύκνων στην Καστοριά οφείλεται κατά ένα μεγάλο μέρος στην αποδοχή και το ενδιαφέρον που έδειξαν οι Καστοριανοί γι αυτά τα πουλιά. Η προσπάθεια του Βασίλη Δανδή είχε αποτέλεσμα για το οποίο όμως συνέβαλλαν όλοι οι Καστοριανοί. Η ποιότητα των νερών της λίμνης αλλά και των ενδιαιτημάτων περιφερειακά της λίμνης (δάσος, υγρά λιβάδια κ.ά.) είναι επίσης κρίσιμοι παράγοντες που επηρεάζουν τη ζωή των πουλιών στη λίμνη. Η προσπάθεια και ο αγώνας για τη διατήρηση και την προστασία τους είναι αγώνας για την προστασία όλων των πουλιών και της λίμνης γενικότερα αλλά και της ποιότητας ζωής των κατοίκων γύρω από αυτήν.
(Περιοδικό Οιωνός της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας). (Φωτογραφίες: Βασίλης Δανδής)
