Ο Μπάιντεν ως γερουσιαστής είχε επιδείξει φιλελληνική στάση, ως πρόεδρος όμως είναι υποχρεωμένος να είναι πολύ πιο αποστασιοποιημένος. Πού θα συνεχίσει και πού θα διαφοροποιηθεί από τον Τραμπ.
Το πλέον επίφοβο διάστημα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι μεταξύ 11 Δεκεμβρίου 2020 και 20 Ιανουαρίου 2021, επισημαίνει ο Άγγελος Συρίγος, με συνέντευξη που παραχωρεί στο iEidiseis.
«Τότε είναι πιθανόν ότι η Τουρκία θα επιδιώξει να επιβεβαιώσει το ιδεολόγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας» με ακραίες κινήσεις στην ανατολική Μεσόγειο. Δεν θα πρέπει να αποκλείουμε ούτε έξοδο γεωτρητικού σκάφους στην ανατολική Μεσόγειο ούτε απόπειρα για έρευνες δυτικά του 28ου Μεσημβρινού, σε περιοχή οριοθετημένη με την Αίγυπτο», επισημαίνει χαρακτηριστικά ο εκ των κορυφαίων καθηγητών και βουλευτής της ΝΔ.
Ο Άγγελος Συρίγος δεν συμμερίζεται το κλίμα αισιοδοξίας που επικρατεί σε ορισμένους από το τηλεφώνημα Τσαβούσογλου σε Δένδια, ενώ απαντά για το τι θα κρατήσει και τι θα αλλάξει από την πολιτική Τραμπ στην περιοχή ο Τζο Μπάιντεν.
-Τι σηματοδοτεί η εκλογή Μπάιντεν για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου κ. Συρίγο; Θα αλλάξει στρατηγική η υπερδύναμη;
Η πολιτική που ακολούθησε ο Τραμπ στην περιοχή μας ήταν σε μεγάλο βαθμό συνέχεια των επιλογών που είχαν γίνει επί Προεδρίας Ομπάμα, αντιπρόεδρος του οποίου ήταν ο Μπάιντεν. Πιο συγκεκριμένα το 2013 οι ΗΠΑ έπαψαν την άμεση εμπλοκή τους στην ευρύτερη περιοχή μας. Διατήρησαν μία υψηλή εποπτεία που αφορούσε περισσότερο στη διατήρηση των υφισταμένων ισορροπιών. Αυτή την πολιτική συνέχισε ο Τραμπ. Την επένδυσε ιδεολογικά με το σύνθημα των άσκοπων και ατελείωτων πολέμων στους οποίους είχε εμπλακεί η Αμερική. Το κενό που άφησαν οι ΗΠΑ στη Συρία εκμεταλλεύθηκε η Ρωσία. Αυτό δεν ενοχλούσε πολύ.
Ούτως ή άλλως η Συρία θεωρείτο ότι ανήκε πάντα στη ρωσική ζώνη επιρροής. Το κενό στην υπόλοιπη ανατολική Μεσόγειο προσπαθεί να καλύψει η Τουρκία επικαλούμενη τον τελευταίο καιρό το ιδεολόγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας». Ο Μπάιντεν, γνήσιο τέκνο της αμερικανικής γραφειοκρατίας, θα συνεχίσει αυτή την πολιτική. Τρία είναι τα σημεία στα οποία θα διαφοροποιηθεί ριζικά ως προς τον προκάτοχό του. Κατ’ αρχάς ο Μπάιντεν θεωρεί τη Ρωσία ως εξ ίσου σοβαρό αντίπαλο της χώρας του με την Κίνα.
Επομένως, η Ρωσία ξαναμπαίνει στο κάδρο των ΗΠΑ. Κατά δεύτερο λόγο θα προσπαθήσει να αποκαταστήσει στοιχειωδώς τις σχέσεις με το Ιράν υπό τον όρο του απόλυτο ελέγχου του πυρηνικού του προγράμματος. Τέλος, που είναι και το πιο σημαντικό σε καθημερινό επίπεδο, ο Μπάιντεν δεν πρόκειται να ανατρέπει τις εισηγήσεις της αμερικανικής γραφειοκρατίας μετά από ένα τηλεφώνημα του Ερντογάν. Αυτή η τελευταία παράμετρος ήταν που είχε οδηγήσει τον απερχόμενο πρόεδρο σε ανατροπές και μεταστροφές ειλημμένων αποφάσεων που τις πλήρωσαν κυρίως οι Κούρδοι της Συρίας.
Ο Μπάιντεν δεν πρόκειται να ανατρέπει τις εισηγήσεις της αμερικανικής γραφειοκρατίας μετά από ένα τηλεφώνημα του Ερντογάν
-Και στα ελληνοτουρκικά; Στη χώρα μας οι προσμονές είναι μεγάλες, κυρίως ως προς το ότι θα στραφεί εναντίον του Ερντογάν…
Ο Μπάιντεν ως γερουσιαστής είχε επιδείξει φιλελληνική στάση. Ο Μπάιντεν ως πρόεδρος είναι υποχρεωμένος να είναι πολύ πιο αποστασιοποιημένος. Τα ελληνοτουρκικά δεν αντιμετωπίζονται αυτόνομα από τις ΗΠΑ, εκτός εάν υπάρχει κάποια κρίση μεταξύ των δύο χωρών. Τα ελληνοτουρκικά εντάσσονται σε ένα ευρύτερο σύστημα ασφαλείας που περιλαμβάνει εκτός από την Ελλάδα, την Τουρκία, το Ισραήλ και την Αίγυπτο.
Ο Μπάιντεν ως γερουσιαστής είχε επιδείξει φιλελληνική στάση. Ο Μπάιντεν ως πρόεδρος είναι υποχρεωμένος να είναι πολύ πιο αποστασιοποιημένος
Επομένως, επηρεάζονται και από τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία. Το κρίσιμο σημείο θα είναι τι θα επιλέξει να κάνει ο Ερντογάν με τη Ρωσία.
Το κρίσιμο σημείο θα είναι τι θα επιλέξει να κάνει ο Ερντογάν με τη Ρωσία. Δεδομένης της νέας αντιλήψεως περί της Ρωσίας ως αντιπάλου, κάθε βήμα που θα κάνει ο Ερντογάν προς τη Μόσχα θα αντιμετωπίζεται με κυρώσεις από τις ΗΠΑ
Δεδομένης της νέας αντιλήψεως περί της Ρωσίας ως αντιπάλου, κάθε βήμα που θα κάνει ο Ερντογάν προς τη Μόσχα θα αντιμετωπίζεται με κυρώσεις από τις ΗΠΑ. Σε αυτό διευκολύνει και ο νόμος του 2017 για την «Αντιμετώπιση των Εχθρών της Αμερικής μέσω Κυρώσεων» που είναι περισσότερο γνωστός με το ακρωνύμιο CAATSA. Εάν αντιθέτως ο Ερντογάν επιλέξει να αντιπαρατεθεί με τη Ρωσία, θα αντιμετωπισθεί φιλικά από τις ΗΠΑ. Εκείνο που πρέπει να συγκρατούμε είναι ότι η Τουρκία είναι η χώρα που επέλεξε να απομακρυνθεί από τη Δύση. Η Δύση εξακολουθεί να εκτιμά τη γεωστρατηγική της θέση και δεν επιθυμεί να την χάσει.
Επομένως, εάν η Τουρκία αλλάξει τη στάση της, θα αντιμετωπισθεί εκ νέου ως «στρατηγικός σύμμαχος». Μία τέτοια εξέλιξη θα μας επηρεάσει. Είναι αρκετή για να μείνουμε και πάλι με τα κούφια λόγια αμερικανών επισήμων περί των ενδόξων προγόνων μας και των ισχυρών δεσμών μας, όπως έχουμε συνηθίσει στο παρελθόν;
Θεωρώ ότι οι ΗΠΑ αισθάνονται ανασφάλεια έναντι της Τουρκίας κι έχουν επιλέξει να στηριχθούν περισσότερο στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Αυτό θα εξαρτηθεί και από τη δική μας κινητικότητα. Επί παραδείγματι, η δημιουργία ενός υποσυστήματος ασφαλείας στην ανατολική Μεσόγειο με συμμετοχή Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ, Αιγύπτου, Ιορδανίας αλλά και έμμεση εμπλοκή των Εμιράτων και της Γαλλίας, θα παίξει ιδιαίτερο ρόλο. Χρειάζεται, όμως, προσοχή.
-Σας ανησυχεί το ενδεχόμενο να εκμεταλλευτεί η Άγκυρα τη μεταβατική περίοδο στην Ουάσιγκτον και να δράσει στο Αιγαίο; Και εκτιμάτε ότι η αποχώρηση Τραμπ από την προεδρία θα συμβάλλει σε τυχόν αναδιαμόρφωση του πολιτικού σκηνικού στην Τουρκία ή ο Ερντογάν είναι ακλόνητος;
Έχουμε μπροστά μας δύο κρίσιμες ημερομηνίες. Στις 10-11 Δεκεμβρίου 2020 συνέρχεται στις Βρυξέλλες το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Θα ληφθούν αποφάσεις για κυρώσεις εις βάρος της Τουρκίας. Εκτός από την Ελλάδα και την Κύπρο, πιέζει προς αυτή την κατεύθυνση και η Γαλλία. Μέχρι τότε θα πρέπει να αναμένουμε ότι η Τουρκία θα είναι σχετικά συγκρατημένη.
Στις 10-11 Δεκεμβρίου 2020 συνέρχεται στις Βρυξέλλες το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Θα ληφθούν αποφάσεις για κυρώσεις εις βάρος της Τουρκίας. Εκτός από την Ελλάδα και την Κύπρο, πιέζει προς αυτή την κατεύθυνση και η Γαλλία. Μέχρι τότε θα πρέπει να αναμένουμε ότι η Τουρκία θα είναι σχετικά συγκρατημένη
Τονίζω τον όρο «συγκρατημένη» διότι δεν είναι απόλυτος. Ο Ερντογάν θα συνεχίσει να προκαλεί, όπως ετοιμάζεται να κάνει με το λεγόμενο πικ-νικ με τον αρχηγό των Γκρίζων Λύκων της Τουρκίας στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου την επέτειο ανακηρύξεως του ψευδοκράτους στις 15 Νοεμβρίου.
Πιθανόν να προβεί και σε άλλες παρόμοιες κινήσεις που ο ίδιος θεωρεί ότι είναι ήπιες… Η δεύτερη κρίσιμη ημερομηνία είναι η 20η Ιανουαρίου 2021 οπότε αναλαμβάνει επισήμως τα καθήκοντά του ο νέος αμερικανός πρόεδρος. Επομένως, το πλέον επίφοβο διάστημα είναι μεταξύ 11 Δεκεμβρίου 2020 και 20 Ιανουαρίου 2021.
Τότε είναι πιθανόν ότι η Τουρκία θα επιδιώξει να επιβεβαιώσει το ιδεολόγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας» με ακραίες κινήσεις στην ανατολική Μεσόγειο. Δεν θα πρέπει να αποκλείουμε ούτε έξοδο γεωτρητικού σκάφους στην ανατολική Μεσόγειο ούτε απόπειρα για έρευνες δυτικά του 28ου Μεσημβρινού, σε περιοχή οριοθετημένη με την Αίγυπτο. Βεβαίως υπάρχουν πολλοί απρόβλεπτοι παράγοντες.
Δεν θα πρέπει να αποκλείουμε ούτε έξοδο γεωτρητικού σκάφους στην ανατολική Μεσόγειο ούτε απόπειρα για έρευνες δυτικά του 28ου Μεσημβρινού, σε περιοχή οριοθετημένη με την Αίγυπτο
Η πορεία της τουρκικής οικονομίας είναι ένας από αυτούς. Μέχρι προσφάτως ήταν το δυνατό σημείο του Ερντογάν. Έχει εξελιχθεί στην πλέον βασική απειλή εναντίον του. Ένας άλλος απρόβλεπτος παράγοντας είναι η εξέλιξη της επιδημίας του κορωνοϊού. Απρόβλεπτος παράγοντας μπορεί να είναι ακόμη και ο καιρός. Σε περίπτωση που πνέουν ισχυροί άνεμοι στην περιοχή και υπάρχει μεγάλη θαλασσοταραχή, θα επηρεασθούν οι προσπάθειες για έρευνες.
Η πορεία της τουρκικής οικονομίας είναι ένας από αυτούς. Μέχρι προσφάτως ήταν το δυνατό σημείο του Ερντογάν. Έχει εξελιχθεί στην πλέον βασική απειλή εναντίον του. Ένας άλλος απρόβλεπτος παράγοντας είναι η εξέλιξη της επιδημίας του κορονοϊού
-Το τηλεφώνημα Τσαβούσογλου σε Δένδια, τι σημαίνει κατά τη γνώμη σας;
-Είναι νωρίς ακόμη να κρίνουμε. Κάποιοι στην Αθήνα μιλούν ακόμη και για προσπάθεια για συμπεφωνημένη προσφυγή των δύο χωρών στη Χάγη. Δεν το συμμερίζομαι. Μία πρώτη σκέψη είναι ότι ο Τσαβούσογλου επιδιώκει να διαμορφώσει ένα στοιχειωδώς καλύτερο κλίμα για την Τουρκία εν όψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου.
