Η διαδικασία χρηματοδότησης της ευρωπαϊκής οικονομίας -και κατά συνέπεια της ελληνικής – από τον πακτωλό κονδυλίων που είτε έχουν αποφασιστεί είτε βρίσκονται στο τραπέζι των διαβουλεύσεων είναι αργόσυρτη. Προς το παρόν το μόνο που θα αρχίσει να έρχεται είναι κονδύλια τύπου ΕΣΠΑ που καλύπτουν μέτρα στήριξης (επιστρεπτέα προκαταβολή, αναστολές, δάνεια κλπ) ενώ από τον Σεπτέμβριο και μετά αναμένεται “χρήμα” από τις παρεμβάσεις της ΕΕ που αποφασίστηκαν τον Απρίλιο (για παράδειγμα από το SURE και από την ΕΤΕπ), καθώς ακόμη τα σχήματα δεν έχουν ενεργοποιηθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Όσο για τα χρήματα από την ΕΕ μέσα από το υπό εξέταση σχέδιο ανάκαμψης (των 750 δισ. ευρώ από το οποίο η Ελλάδα διεκδικεί έως 32 δισ. ευρώ) στο πιο καλό σενάριο άμεσης συμφωνίας και ομαλής έγκρισης όλων των υπολοίπων κανονισμών και γραφειοκρατικών διαδικασιών θα αρχίσουν να έρχονται περί τα μέσα του 2021, εξηγούν αρμόδιες πήγες.
Η μελέτη του Ευρωκοινοβουλίου
Μάλιστα σύμφωνα με μελέτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που έγινε με βάση την πρόταση της Κομισιόν, στο πιο καλό σενάριο το 2021 θα φτάσει στα κράτη-μέλη το 10% περίπου των κονδυλίων των 750 δισεκατομμυρίων ευρώ. Τούτο για την Ελλάδα (που διεκδικεί έως 32 δισεκατομμύρια ευρώ) σημαίνει πως θα μπορέσει να διαθέσει ποσό της τάξης των 3 δισεκατομμυρίων ευρώ. Και αυτό από τα μέσα του έτους και μετά. Στη συνέχεια, αναμένεται διπλασιασμός των κονδυλίων σε ποσοστό 20% ετησίως.
Οι πιέσεις του “βορρά” για μικρότερη κατά 1 έτος περίοδο υλοποίησης, αυξάνει θεωρητικά αυτό το ποσοστό αλλά όχι σημαντικά. Και μένει να φανεί πόσα χρήματα και υπό ποιους όρους θα αναλογούν στην Ελλάδα, αλλά και αν όντως θα υπάρξει άμεσα συμβιβαστική λύση. Χθες πάντως η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ εκ νέου αναφέρθηκε σε διαφωνίες που καθιστούν αμφίβολο το αποτέλεσμα της Συνόδου Κορυφής της προσεχούς Παρασκευής (η οποία πλέον έχει επιφορτιστεί ειδικά από την Ελλάδα και για το θέμα της Τουρκικής προκλητικότητας).
Όποια καθυστέρηση στη συμφωνία μεταφέρει προς τα πίσω και την εκκίνηση του σχεδίου, με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να θυμίζει στη μελέτη του τι συνέβη με το σημερινό ΕΣΠΑ 2014 – 2020: ανά την ΕΕ οι κανονισμοί εγκρίθηκαν τον Δεκέμβριο του 2013 (δηλαδή στο παρά… ένα), οδηγώντας στην εκκίνηση των προγραμμάτων με μεγάλη καθυστέρηση. Εξηγεί εμμέσως πως η ίδια συμφωνία επηρεάζει και την εκκίνηση του επόμενου πολυετούς προϋπολογισμού (που τροφοδοτεί το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 με την Ελλάδα να διεκδικεί 19 δισ. ευρώ).
Αργεί το SURE
Η Ελλάδα (όπως και όλα τα κράτη) μέχρι τότε θα πρέπει να πορεύεται με τα “έτοιμα”. Δηλαδή με τα 540 δισ. ευρώ του “πακέτου” που αποφασίστηκε πολιτικά στο Eurogroup της 9ης Απριλίου. Το “πακέτο” περιλαμβάνει πέρα από τα δάνεια του ESM (που ακόμη δεν έχουν ζήτηση από τα κράτη-μέλη) και τα εργαλεία του SURE για τη στήριξη της απασχόλησης (100 δισ. ευρώ δανείου της Κομισιόν από το οποίο η Ελλάδα μπορεί να λάβει τουλάχιστον 1,5 δισ. ευρώ) και των δανείων 200 δισ. ευρώ της ΕΤΕπ προς επιχειρήσεις.
Ωστόσο, πλέον οι πληροφορίες αναφέρουν ότι τα χρήματα αυτά δεν είναι εφικτό να φτάσουν στα κράτη-μέλη πριν από το ερχόμενο φθινόπωρο. Σημειώνεται πως η Ελλάδα (όπως όλα σχεδόν τα κράτη-μέλη της ΕΕ) έχει κάνει αυτό που της αναλογεί: έχει δώσει από τα κρατικά ταμεία τη συμμετοχή (περίπου 350 εκατ. ευρώ), στο πακέτο εγγυήσεων 25 δισ. ευρώ που πρέπει να συγκεντρωθεί για να δανειστεί η Κομισιόν 100 δισ. ευρώ από τις αγορές και να τα μοιράσει στα κράτη.
Κάποια κράτη ωστόσο δεν έχουν δώσει τα λεφτά που τους αναλογούν και έτσι οι διαδικασίες μεταφέρονται πλέον για το Φθινόπωρο. Αντίστοιχα προβλήματα υπάρχουν και με τις αναγκαίες αλλαγές κανονισμών, ώστε να ενεργοποιηθούν τα δάνεια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων προς τις επιχειρήσεις.
Η καθυστέρηση μηνών δείχνει και τη δυσκολία που υπάρχει: για το νέο σχέδιο ανάκαμψης η Επιτροπή θα πρέπει να δανειστεί συνολικά 750 δισ. ευρώ από τις αγορές….
Σημειώνεται πως οι δράσεις τύπου SURE ήδη διενεργούνται (πρόγραμμα “Συν-εργασία” στην Ελλάδα). Τα κρατικά ταμεία όμως περιμένουν το κοινοτικό χρήμα για να δουν τις “αντοχές” τους για νέα μέτρα στήριξης.
Αρχίζουν να έρχονται τα κονδύλια του ΕΣΠΑ
Το μόνο που υπάρχει λοιπόν προς το παρόν για να “τροφοδοτήσει” τα κρατικά ταμεία είναι τα υφιστάμενα κονδύλια τύπου ΕΣΠΑ τα οποία, με βάση πανευρωπαϊκή απόφαση του Μαρτίου, έχουν αλλάξει στόχο για να καλύπτουν μερικά τη δαπάνη για μέτρα στήριξης των οικονομιών των κρατών μελών. Στην περίπτωση της Ελλάδας όπως ανακοίνωσε την προηγούμενη Παρασκευή ο υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης έχουν αλλάξει χρήση 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ωστόσο, όπως γνωστοποίησε ο υπουργός οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας τα χρήματα αυτά θα αρχίσουν να φτάνουν σταδιακά στα κρατικά ταμεία από το τέλος Ιουλίου και μετά. Και τούτο διότι πρέπει να γίνεται αναθεώρηση του ΕΣΠΑ ώστε να εντάσσονται σε αυτό, να γίνουν οι σχετικές πληρωμές πρώτα από τα κρατικά ταμεία και μετά να υποβληθεί αίτημα στην Κομισιόν η οποία θα πρέπει να το εγκρίνει.
Η διαδικασία αυτής της έγκρισης ολοκληρώθηκε γα ένα μέρος των κονδυλίων. Χθες η Επιτροπή ανακοίνωσε ότι εγκρίνει αιτήσεις πληρωμών της τάξης των 1,14 δισ. ευρώ δισεκατομμυρίων ευρώ από κονδύλια του ΕΣΠΑ 2014- 2020 που χρησιμοποιήθηκαν για την επιστρεπτέα προκαταβολή, για δάνεια προς επιχειρήσεις και για επιδότηση επιτοκίου υφιστάμενων δανείων. Με νέα αίτηση θα μπορέσει να επιστραφεί και άλλο ποσό, ενισχύοντας έτσι τα έσοδα και τα κρατικά ταμεία.
Τα ταμεία
Ο “λογαριασμός” για το πού βρίσκεται η κατάσταση αναμένεται να γίνει στα μέσα της εβδομάδας με την ανακοίνωση των στοιχείων εκτέλεσης του προϋπολογισμού για τον μήνα Ιούνιο. Τα μηνύματα ωστόσο από τον τουρισμό δεν είναι καλά, όπως και από το υγειονομικό μέτωπο με την κυβέρνηση να προειδοποιεί ανοικτά πλέον για νέα μέτρα αποστασιοποίησης αν δεν τηρηθούν οι κανόνες και συνεχιστεί η άνοδος των κρουσμάτων.
Όσον αφορά στα μέτρα στήριξης, συζητούνται και σήμερα τα περιθώρια κατά η τελευταία μέρα επαφών του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης με τους επικεφαλής των κλιμακίων των Θεσμών. Αναμένεται να συνεχίσουν τις επαφές για να ολοκληρώσουν το Σεπτέμβριο το πόρισμά τους για την έβδομη αξιολόγηση. Και τούτο σε μία προσπάθεια να τη συγκεράσουν με τις διαβουλεύσεις για το σχέδιο ανάκαμψης: αν υπάρξει συμφωνία στη Σύνοδο Κορυφής θα επιχειρηθεί να κατατεθούν σχέδια από όλα τα κράτη στις αρχές του φθινοπώρου.
