Ποιες ήταν διαχρονικά οι δυνάμεις κομμάτων και παρατάξεων στη μεταπολεμική περίοδο; Ποια είναι η μέση δύναμη του κάθε κόμματος, ποιο το μεγαλύτερο ποσοστό που έλαβε και πότε και ποιες δυνάμεις εμβόλισε; Στα παραπάνω ερωτήματα απαντά ο δημοσιογράφος-συγγραφέας Τριαντάφυλλος Πετκανόπουλος, οποίος αναλύει τα δεδομένα των αποτελεσμάτων όλων των εκλογών στην Ελλάδα και προχωρά σε εκτιμήσεις για τις επερχόμενες εκλογές.
Αποτελέσματα όλων των εκλογών στην Ελλάδα, μετά τον πόλεμο, ανά παράταξη
Στο πρώτο σχήμα επιχειρείται η πλήρης καταγραφή των αποτελεσμάτων των εκλογών στην Ελλάδα, στη μεταπολεμική περίοδο και η απεικόνιση των δυνάμεων των κομμάτων και των παρατάξεων και της εξέλιξης αυτών, σε μια εικόνα. Βλέπουμε τις βασικές δυνάμεις των παρατάξεων και τις μετακινήσεις των ψηφοφόρων πώς κινούνται στα τελευταία 70 χρόνια.
Φαίνεται ξεκάθαρα και χωρίς την ανάγκη επιπλέον σχολίων, η σταθερή πορεία της δεξιάς, σε όλο το χρονικό αυτό διάστημα, η συγκυριαρχία προδικτατορικά με την Ένωση Κέντρου, η αντικατάσταση της τελευταίας μετά από τη δικτατορία από το ΠΑΣΟΚ και η κυριαρχία του μετέπειτα στην πολιτική σκηνή, η πορεία της αριστεράς ως σύνολο, καθώς επίσης και των επιμέρους κομμάτων της και η άνοδος της ακροδεξιάς και του ΣΥΡΙΖΑ στην εποχή της κρίσης, μετά το 2012.
Φυσικά υπάρχουν και μετακινήσεις ψηφοφόρων με υπερπήδηση, όχι δηλαδή προς διπλανούς ιδεολογικά χώρους αλλά σε άλλους. Αυτές όμως δεν μπορούν να καταγραφούν σ’ αυτή την εικόνα και αφομοιώνονται ως μετακινήσεις μεταξύ συνορευόντων πολιτικών χώρων.
Η μέση βασική δύναμη παρατάξεων και κομμάτων μεταπολεμικά – Οι μεγαλύτερες επιδόσεις που πέτυχε το καθένα και ποιους εμβόλισε για να τις πετύχει
Περισσότερο ακόμη ενδιαφέρον παρουσιάζει η απεικόνιση της καλύτερης επίδοσης που πέτυχε ποτέ το κάθε κόμμα και οι δυνάμεις τις οποίες εμβόλισε για να το καταφέρει.
Εδώ φαίνεται και τι μπορεί να προσδοκά το κάθε κόμμα για το μέλλον.
Οι βασικοί ψηφοφόροι της ΝΔ χωρίζονται σε δύο μέρη Α και Β. Το Α, ένα 25% περίπου είναι σταθερό. Το κεντρώο Β είναι εκείνο που μετακινήθηκε προς ΕΚ ή ΠΑΣΟΚ όταν τα δύο αυτά κόμματα ήταν στις κορυφαίες στιγμές τους.
Ενδιαφέρουσα είναι η απεικόνιση της δύναμης του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, η οποία χωρίζεται κι αυτή σε τρία κομμάτια Γ, Δ και Ε, με βάση τη συμπεριφορά των ψηφοφόρων του κατά το παρελθόν. Το καθένα από αυτά ακολουθεί διαφορετική συμπεριφορά ως προς τον ΣΥΡΙΖΑ.
Το κεντρώο Γ είναι σχεδόν σταθερό, το Δ και το Ε κινήθηκαν προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Φαίνεται το πιο αριστερό Ε να παραμένει στον ΣΥΡΙΖΑ (άλλωστε αυτό το κομμάτι ψήφισε και την ΕΔΑ παλαιότερα όταν αυτή σημείωσε τη μεγαλύτερή της επίδοση). Άλλωστε όπως βλέπουμε και στις εκλογές του 1974, από αυτό το κομμάτι δημιουργήθηκε το ΠΑΣΟΚ. Το οποίο όμως, μόλις πριν υποστήριζε την ΕΚ. Το κομμάτι αυτό μαζί με τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ αποτελούν ένα σταθερό ποσοστό της αριστεράς στην Ελλάδα, σχεδόν ένα 25%.
Αυτό που φαίνεται να δυσκολεύεται να διαμορφωθεί ως ένα συμπαγές σώμα είναι το Κέντρο. Ίσως διότι εμβολίζεται και από τις δύο μεριές, ίσως διότι ιδεολογικά δεν αποτελεί κάτι απτό. Θεωρητικά μπορεί να καταλάβει το κεντρώο κομμάτι της ΝΔ, το (ελάχιστο) κλασικό Κέντρο και το κεντρώο κομμάτι του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ. Είναι ένα 15% το οποίο υπό προϋποθέσεις μπορεί να επεκταθεί και προς τις δύο μεριές. Για την ώρα συμπιέζεται και από τις δύο μεριές.
Αυτή η ανάλυση επίσης μας βοηθάει πολύ στην εκτίμηση των αποτελεσμάτων σε προσεχείς εκλογές.
Εκτιμήσεις για τις εκλογές που έρχονται
Στο σχήμα αυτό βλέπουμε, στην πρώτη μπάρα (1), επάνω το Μέσο Όρο της δύναμης των κομμάτων για όλη την περίοδο μετά από τον Πόλεμο (1946), έως σήμερα. Δηλαδή της βασικής τους δύναμης
Στην επόμενη μπάρα (2) βλέπουμε τον αντίστοιχο Μέσο Όρο στα χρόνια της κρίσης, από το 2012 μέχρι και το 2015.
Συγκρίνοντας τις δύο αυτές μπάρες βλέπουμε σε εικόνα αυτό ακριβώς που συνέβη και ξέρουμε.
Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ βασίστηκε σε πρώην ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ, το οποίο διατήρησε το ελάχιστο, ενώ και η ΝΔ συμπιέστηκε και από τις δύο πλευρές. Έχασε δυνάμεις κυρίως προς την ακροδεξιά, αλλά και προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Το κέντρο παραμένει σταθερό.
Στις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015, οι συμπιέσεις προς ΚΙΝΑΛ, από ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ από Κέντρο και Ακροδεξιά ήταν ακόμη πιο έντονες.
Στις πρόσφατες ευρωεκλογές οι δυνάμεις αρχίζουν να κινούνται αντίρροπα:
Η ΝΔ πήρε πίσω όσες δυνάμεις είχε χάσει προς Κέντρο (Ποτάμι, Λεβέντης) το οποίο συμπιέστηκε πολύ. Πήρε πίσω και ό,τι είχε χάσει προς αριστερά (ψηφοφόρους της που είχαν πάει στον ΣΥΡΙΖΑ). Δεν πήρε τίποτε από την ακροδεξιά.
Ο ΣΥΡΙΖΑ χάνει τους παραπάνω ψηφοφόρους που είχε πάρει από την ΝΔ και από λίγο, προς όλες τις κατευθύνσεις. Το ποσοστό του είναι μικρότερο, σε σχέση με το 2015 και λόγω της μεγαλύτερης αποχής.
Το ΚΙΝΑΛ είναι ελαφρά αυξημένο όπως και τα Λοιπά και όλοι μαζί συμπιέζουν τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο τελευταίος χάνει και αρκετές δυνάμεις από τα κόμματα που ίδρυσαν πρώην στελέχη του τα οποία αποχώρησαν.
Με δεδομένο ότι στις Ευρωεκλογές (καθώς επίσης και στις Δημοτικές-Περιφερειακές), φάνηκε να μεταβάλλεται το κλίμα σε βάρος του ΣΥΡΙΖΑ, αυτές οι μετακινήσεις θα μας χρησιμεύσουν για να φτάσουμε στις εκτιμήσεις μας, καθώς στρώματα τα οποία μετακινήθηκαν στο παρελθόν σε κάποιο άλλο κόμμα από τη βάση τους, όπως φαίνεται, είναι εκείνα που κυρίως επιστρέφουν.
ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΓΙΑ ΤιΣ ΠΡΟΣΕΧΕΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ
Ένας παράγοντας ο οποίος θα καθορίσει τις εξελίξεις είναι τα μικρά κόμματα τα οποία δεν θα κατέβουν και τα πολλά πολύ μικρά ποσοστού κάτω από 1%, τα οποία όμως έλαβαν αθροιστικά ένα υπολογίσιμο ποσοστό (4,20%).
Λογικά και σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής τάσεις και όπως βλέπουμε στην μπάρα (4), η ΝΔαναμένεται να λάβει κάτι από ακροδεξιά, σχεδόν όλη τη δύναμη από τα μικρά κεντροδεξιά κόμματα, το πιο μεγάλο μέρος από το ποτάμι, κάτι από το ΚΙΝΑΛ και ένα μέρος από τους ‘Λοιπούς’. Εκτιμώ ότι αυτά το ποσοστά μπορεί να είναι αντίστοιχα: 2+1+ 1+ 1+1 = +6% άρα πάει για 39-40%.
Ο ΣΥΡΙΖΑ θα λάβει ένα μέρος από τους ‘Λοιπούς’, πιθανότατα το σύνολο των Οικολόγων και μέρος της Πλεύσης και του ΛΑΕ. Εκτιμώ ότι αυτά το ποσοστά μπορεί να είναι αντίστοιχα: 1 + 1,5 + 2,5 = +5%, άρα πάει για 29-30%
Δεν φαίνεται να παίρνει τίποτε από ΚΚΕ και δεν μπορούμε να ξέρουμε τι θα συμβεί ανάμεσα σε ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ.
Σε ένα καλό σενάριο για τον ΣΥΡΙΖΑ
Πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ είναι να ενεργοποιήσει όσους από τους απέχοντες τον είχαν ψηφίσει τον Ιανουάριο του 2015 Η επιπλέον αποχή ανάμεσα σε Ιαν 2015 και Ευρωεκλογές ήταν 465.000 ψήφοι. Οι απώλειες ψήφων του ΣΥΡΙΖΑ, ανάμεσα στον Ιανουάριο και το Σεπτέμβριο του 2015 ήταν το 43% των απεχόντων.
Άρα μπορούμε να υπολογίσουμε ότι ακόμη και στη απόλυτη επιτυχία αυτής της τακτικής (στην ουσία αδύνατον), μπορεί να πάει και να τον ψηφίσει το 43% της διαφοράς Ευρωεκλογών 2019 – Εκλογών Ιανουαρίου 2015, δηλ. των 456.000 ψήφων. Ήτοι 200.000 ψήφοι περίπου, δηλαδή άλλο ένα 3-4%. Άρα θεωρητικά μπορεί να αγγίξει το 31%-32%.
Στην περίπτωση αυτή, αν μεταβούν και ψηφίσουν μόνο οι απέχοντες ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ, θα μειωθεί κατά τι το ποσοστό της ΝΔ. Μπορεί να υπάρξει δηλαδή ένα οριακά καλό αποτέλεσμα για τον ΣΥΡΙΖΑ 32% – ΝΔ 38%.
Από την άλλη πλευρά στην περίπτωση που εμβολίσουν αρκετά τον ΣΥΡΙΖΑ τόσο το ΚΙΝΑΛ, όσο και τα κόμματα των πρώην στελεχών του από αριστερά, θα μπορούσε να υπάρξει ένα οριακά καλό για τη ΝΔ αποτέλεσμα ΣΥΡΙΖΑ 27% – ΝΔ 40%.
ΑΝΑΛΥΣΗ – ΓΡΑΦΗΜΑΤΑ: Τριαντάφυλλος Πετκανόπουλος
