Δέκα μεγάλα πολιτικά ονόματα που έχουν διατελέσει υπουργοί και διοικητές Οργανισμών, καθώς και μεγαλοστελέχη κυρίως δύο τραπεζών, της Εθνικής και της Αγροτικής, συγκαταλέγονται στους 60 υπόπτους που εξετάζονται από τη Δικαιοσύνη για το σκάνδαλο της παράνομης χρηματοδότησης των κομμάτων την περίοδο 2000-2011.
Του Ισίδωρου Μπέη
Επτά χρόνια μετά την έναρξη της έρευνας από την ελληνική Δικαιοσύνη για τα αμφισβητούμενα δάνεια των κομμάτων ύψους 274 εκατ. ευρώ (έως το 2011), η προκαταρκτική εξέταση τριών εισαγγελέων ανέδειξε σε πρώτο στάδιο 60 εμπλεκόμενους στο σκάνδαλο, οι οποίοι καλούνται για εξηγήσεις.
Το ζητούμενο για τους τρεις εισαγγελείς Οικονομικού Εγκλήματος, που διεξάγουν την έρευνα, είναι πώς θα ξεπεράσουν τον σκόπελο της ευνοϊκής ρύθμισης που απαλλάσσει τους τραπεζικούς που χορήγησαν τα δάνεια. Κι αυτό γιατί, παρά τη σχετική φημολογία, κανένα δικαστικό όργανο δεν έχει αποφανθεί ότι η διάταξη είναι αντισυνταγματική.
Κι ας θεσμοθετήθηκε το 2013, επί κυβέρνησης Σαμαρά (συγκεκριμένα στις 4/4/2013 με τροπολογία τριών βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας), μετά τη σύνταξη του περίφημου πορίσματος Καλούδη, ο οποίος πρότεινε τότε τη δίωξη απευθείας και χωρίς εξηγήσεις τραπεζικών και κομματικών στελεχών που δεν μπορούσαν να δικαιολογήσουν πώς διέθεσαν μέρος των υπέρογκων δανείων.
Η θεσμοθέτηση της ατιμωρησίας έθεσε τότε το πόρισμα στο αρχείο, αλλά δημιουργεί και σήμερα προβλήματα στο να προχωρήσει μια υπόθεση που αφορά στην τιμή πολιτικών κομμάτων τα οποία κυβέρνησαν τη χώρα 14 φορές. Η υπόθεση, υπενθυμίζεται, ανακινήθηκε το 2017, κατόπιν παραγγελίας της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, Ξένης Δημητρίου.
Σήμερα η κλήση των 60 υπόπτων κρίθηκε απαραίτητη επειδή εντοπίστηκαν νέα στοιχεία από τα πορίσματα που συνέταξαν δύο πραγματογνώμονες με εντολή των εισαγγελικών Αρχών. Είναι γνωστό από το πόρισμα Καλούδη ότι τα δεκάδες εκατομμύρια δόθηκαν στα δύο κόμματα, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, με μοναδική εγγύηση τη μελλοντική κρατική επιχορήγηση, στοιχείο που δεν τηρείται, όταν, δηλαδή, το εχέγγυο δεν υπάρχει στον ενεστώτα χρόνο και αναμένεται μελλοντικά εν είδει προσδοκίας!
Το πόσο λανθασμένη ήταν αυτή η τακτική αποδείχτηκε με την εκλογική κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ μετά το 2012 και τη συρρίκνωση της προσδοκώμενης επιχορήγησης.
Τα αδικήματα για τα οποία καλούνται οι 60 ύποπτοι αφορούν σε απιστία και ηθική αυτουργία σε απιστία, αλλά ο αριθμός των εμπλεκομένων μπορεί να αυξηθεί ή να μειωθεί μετά τις εξηγήσεις.
Επιβεβαίωση της «Νέας Σελίδας»
Πριν από μερικούς μήνες, συγκεκριμένα στο φύλλο της 1/4/2018, η «Νέα Σελίδα», προαναγγέλλοντας τις εξελίξεις, είχε παρουσιάσει κατ’ αποκλειστικότητα τα πορίσματα των εμπειρογνωμόνων, από τα οποία προκύπτουν τα εξής: οι συνολικές οφειλές των πολιτικών κομμάτων (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ/ΣΥΝ και ΚΚΕ) προς το ελληνικό τραπεζικό σύστημα ανέρχονταν στις 31/12/2016 στο ποσό των 439,6 εκατ. ευρώ, χωρίς να περιλαμβάνονται σε αυτές οι μη λογιστικοποιημένοι τόκοι και οι τόκοι υπερημερίας.
Στην παρούσα φάση, δε, υπολογίζεται ότι ξεπερνούν τα 520 εκατ. ευρώ, δεδομένου ότι τα δύο κόμματα του πάλαι ποτέ δικομματισμού, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, δεν πληρώνουν τα δάνειά τους. Κι όλα αυτά τα θαλασσοδάνεια, όταν η κρατική χρηματοδότηση έρρεε πλουσιοπάροχα. Είναι ενδεικτικό ότι την περίοδο από το 2001 έως το 2015 μόνο τα ΝΔ και ΠΑΣΟΚ είχαν εισπράξει από τον κρατικό προϋπολογισμό το ποσό των 515 εκατ. ευρώ.
Με βάση τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο πόρισμα στις 31/12/2016:
* Η Νέα Δημοκρατία είχε οφειλές ύψους 223,3 εκατ. ευρώ, τις οποίες δεν εξυπηρετούσε.
* Τα δάνεια του ΠΑΣΟΚ ανέρχονταν στο ποσό των 199,5 εκατ. ευρώ, τα οποία επίσης δεν αποπλήρωνε.
* Το ΚΚΕ είχε οφειλές ύψους 8,5 εκατ. ευρώ, τα οποία αποπληρώνει κανονικά.
* Ο ΣΥΡΙΖΑ χρωστούσε 8,2 εκατ. ευρώ που εξοφλούνται εντός του πλαισίου των συμφωνιών που έχει κάνει με τις τράπεζες.
Οι τράπεζες που έχουν χορηγήσει τα δάνεια στα κόμματα είναι οι τρεις συστημικές (Εθνική, Πειραιώς και Eurobank) και η Attica Bank.
Τη μεγαλύτερη έκθεση στα θαλασσοδάνεια των κομμάτων την έχει η Πειραιώς, δεδομένου ότι φορτώθηκε το δανειακό βάρος της πρώην Αγροτικής (πρόκειται για την τράπεζα που χρησιμοποιήθηκε από τα κόμματα ΝΔ και ΠΑΣΟΚ για να καλύψουν τις ανάγκες τους την περίοδο που είχαν τη διακυβέρνηση της χώρας) αλλά και της Marfin.
Είναι δύο τράπεζες οι οποίες εξαγοράστηκαν από την Πειραιώς, με αποτέλεσμα να προκληθεί δανειακό βάρος ύψους 384 εκατ. ευρώ, το οποίο η τράπεζα δυσκολεύεται να διαχειριστεί.
Τα συμπεράσματα της έρευνας
Στα βασικά συμπεράσματα στα οποία κατέληξε η έρευνα αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι:
- Υπάρχει το αδίκημα της απιστίας για τα στελέχη των κομμάτων που μετείχαν στη σύναψη των δανείων με τις τράπεζες. Κι αυτό διότι τα πολιτικά κόμματα δεν θεωρούνται ούτε είναι επιχειρήσεις του στενού ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα, τα στελέχη των οποίων απαλλάσσονται από ποινικές διώξεις με βάση τον νόμο που είχε ψηφιστεί το 2013.
- Δεν τηρήθηκαν οι κανόνες ελέγχου από τις τράπεζες, γεγονός που συνιστά απάτη τόσο για τα κόμματα όσο και για τις τράπεζες. Κι αυτό διότι διαπιστώθηκε ότι τα κόμματα έβαζαν ως ενέχυρο την κρατική χρηματοδότηση σε όλες τις τράπεζες προκειμένου να πάρουν το δάνειο. Οι τράπεζες, από την πλευρά τους, δεν «έβλεπαν» ότι επρόκειτο για πολλαπλή χρήση του ενεχύρου και αποδέχονταν ως δεδομένα για το μέλλον τόσο το ποσό της χρηματοδότησης όσο και το ποσοστό των κομμάτων, από το οποίο και εξαρτάται το ύψος της χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων.
- Η μη τήρηση των ελέγχων και η αποδοχή της κρατικής χρηματοδότησης συνέβαλαν καθοριστικά στην έκρηξη των οφειλών του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι το ΠΑΣΟΚ το 2009, που βγήκε πρώτο κόμμα με ποσοστό κοντά στο 44%, πήρε κρατική χρηματοδότηση 24,1 εκατ. ευρώ, ενώ το 2015 που τα εκλογικά του ποσοστά κατέρρευσαν η χρηματοδότηση έπεσε στο 1,2 εκατ. ευρώ. Οι τράπεζες όμως δανειοδότησαν το ΠΑΣΟΚ με βάση την υψηλή κρατική επιχορήγηση. Κάτι ανάλογο έγινε και με τη Νέα Δημοκρατία.
- Οι διαχρονικά εξελισσόμενες οφειλές του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ προκάλεσαν ζημίες στις τράπεζες, με αποτέλεσμα να συμβάλουν, στο μέτρο που τους αναλογεί, στην ανάγκη ανακεφαλαιοποίησής τους. Συνέπεια αυτής της κατάστασης ήταν να δημιουργηθούν οικονομικές επιπτώσεις τόσο στους μετόχους όσο και στους άλλους πιστωτές των τραπεζών.
- Η εποπτική ευθύνη της Τράπεζας της Ελλάδος χαρακτηρίζεται από τη χαλαρή αντιμετώπιση της εξέλιξης των μεγεθών της πιστωτικής επέκτασης των τραπεζών στα πολιτικά κόμματα, του συντρέχοντος πιστωτικού κινδύνου, της συνεπαγόμενης ανάλωσης των εποπτικών κεφαλαίων των τραπεζών, εξαιτίας των επισφαλειών που καταγράφηκαν στη δανειοδοσία των κομμάτων, αλλά και για τη συνεχώς διευρυνόμενη ανάγκη ανακεφαλαιοποίησης των πιστωτικών ιδρυμάτων.
- Χαρακτηριστική είναι και η πλημμελής άσκηση εποπτικού ελέγχου του υπουργείου Εσωτερικών και του υπουργείου Οικονομικών (Γενικό Λογιστήριο του Κράτους) στο θέμα των κοινοποιούμενων σε αυτούς τους φορείς συμβάσεων ενεχυρίασης – εκχώρησης της κρατικής χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων, καθώς και στο θέμα των πολλαπλών ενεχυριάσεων από τα κόμματα στις τράπεζες.
