Για «υποχώρηση» και «συνθηκολόγηση» απέναντι στην Ελλάδα διαμαρτύρεται η αντιπολίτευση στα Σκόπια, η οποία κατηγορεί την κυβέρνηση Ζάεφ ότι έχει παραδοθεί στις ελληνικές απαιτήσεις και ξεπουλά το όνομα της «Μακεδονίας».
Το σύνθημα έδωσε πρώτος ο αρχηγός του εθνικιστικού VMRO-DPMNE, του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Χρίστιαν Μίτσκοσκι, ο οποίος σε τηλεμαχία του με τον Ζόραν Ζάεφ, προέβλεψε ότι η διαπραγματευτική διαδικασία «δεν θα τελειώσει με καλό τρόπο» για την ΠΓΔΜ. Ο ίδιος κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι με την πολιτική που ακολουθεί έχει καταρρακώσει τις διαπραγματευτικές θέσεις που οικοδόμησε η χώρα επί 25 χρόνια και τόνισε ότι «οδηγείται εκ των πραγμάτων σε συνθηκολόγηση». Κατηγόρησε επίσης τον Ζόραν Ζάεφ ότι υπαναχωρεί από θέσεις που είχε διατυπώσει προεκλογικά και είχε επαναλάβει πρόσφατα, όπως για παράδειγμα με συνέντευξή του στο SPIEGEL τον Φεβρουάριο, όπου είχε πει πως δεν η λύση του θέματος της ονομασίας δεν πρέπει να αναζητείται στην τροποποίηση του συντάγματος. Για όλους αυτούς τους λόγους έκανε σαφές ότι το κόμμα του επιμένει στη θέση ότι δεν θα υποστηρίξει αλλαγή του συντάγματος με στόχο αλλαγή του συνταγματικού ονόματος, με τον Ζόραν Ζάεφ να του απαντά, σχεδόν απελπισμένος, «είναι εύκολο να είναι κανείς κατά, αλλά θα πρέπει να πει τι θα συμβεί αν το πρόβλημα δεν λυθεί».
Στην ίδια «σκληρή» γραμμή βρίσκεται και ο τουρκόφιλος πρόεδρος της χώρας, Γκιόργκι Ιβάνοφ, που προέρχεται από τον χώρο του VMRO-DPMNE. Μετά τη συνάντησή του την περασμένη Πέμπτη με τον υπουργό Εξωτερικών Νίκολα Ντιμιτρόφ, εξέφρασε την αντίθεσή του στη χρήση της νέας ονομασίας της ΠΓΔΜ «έναντι όλων» (erga omnes) και κατηγόρησε τον Ζόραν Ζάεφ για «προσωπική» συμφωνία με τον Αλέξη Τσίπρα, ενάντια στη συναίνεση του «μακεδονικού» λαού. «Η όλη διαδικασία μοιάζει με προσωπική συμφωνία μεταξύ του πρωθυπουργού Ζάεφ και του κ. Τσίπρα, η οποία δεν έχει προσφέρει μια εθνική συναίνεση στη “Μακεδονία”. Η θέση μου είναι ότι δεν αποδέχομαι μία λύση στο ζήτημα του ονόματος για συνολική χρήση ή “έναντι όλων”», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Χαρακτηριστική του κλίματος «εθνικής προδοσίας» και «υποταγής» στην Ελλάδα, που διατυμπανίζει η σκοπιανή αντιπολίτευση, είναι η ανάρτηση του στελέχους του VMRO-DPMNE, της καθηγήτριας Τατιάνα Καρακαμίσεβα, η οποία έγραψε στο Facebook: «Σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές, η οριστική συμφωνία για το συνταγματικό και εθνικό μας όνομα έκλεισε. Η Δημοκρατία της Άνω Μακεδονίας (Gorna Makedonija) είναι η οριστική λύση που επέμειναν οι Έλληνες», γράφει και προχωρά σε μια σχεδόν συνωμοσιολογική πρόβλεψη: «Κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών, καθώς ο λαός μας θα βρίσκεται σε “ξεκούραση” (σ.σ. «στις παραλίες» όπως λέμε οι Έλληνες) θα ακολουθηθεί το παράδειγμα της Συνθήκης με τη Βουλγαρία (σ.σ. που έγινε αρχές Αυγούστου) και η μεγαλύτερη συνθηκολόγηση που είδε ο πλανήτης θα περάσει ομαλά! Μαζί με αυτήν την εξέλιξη, το κράτος θα συνθηκολογήσει και με την επίσημη εκπροσώπηση της αλβανικής γλώσσας με τον επαίσχυντο νόμο για τις γλώσσες που θα δημοσιευθεί και θα τεθεί σε ισχύ!».
Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της ΠΓΔΜ, Αντόνιο Μιλόσοσκι, ο ίδιος που είχε αναρριχηθεί το 2014 στην κορυφή του Ολύμπου και είχε υψώσει την αλυτρωτική κόκκινη σημαία με τον Ήλιο της Βεργίνας, με αναρτήσεις του στο Facebook αναφέρει ότι το δημοψήφισμα στην ΠΓΔΜ για την έγκριση της νέας ονομασίας θα διεξαχθεί τον Οκτώβριο, δημοσιεύει δημοσκοπήσεις που το 60% των Σλαβόφωνων απορρίπτει την αλλαγή ονόματος, κατηγορεί τον Ζόραν Ζάεφ για «ανεπανόρθωτη ζημιά» που προκαλεί στην «Μακεδονία» και διασπείρει θεωρίες συνωμοσίας γύρω από τις διαπραγματεύσεις, που αναπαράγονται από τα εθνικιστικά Μέσα και το διαδίκτυο.
Οι ήττες του σκοπιανού αλυτρωτισμού
Τρεις σημαντικές ήττες υπέστη ο αλυτρωτισμός στην ΠΓΔΜ τους τελευταίους έξι μήνες. Οι δύο πρώτες αφορούν στον σφετερισμό της αρχαίας μακεδονικής ιστορίας και η τρίτη στην ονομασία της σκοπιανής σχισματικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Η μετονομασία του αεροδρομίου της πρωτεύουσας από «Αλέξανδρος ο Μέγας» σε «Διεθνή Αερολιμένα Σκοπίων» και η απομάκρυνση του έφιππου αγάλματος του Μεγάλου Αλεξάνδρου από την αίθουσα αφίξεών του είναι οπωσδήποτε οι πιο εμβληματικές. Οταν το 2006 η τότε κυβέρνηση του «αρχαιομακεδονιστή» Νίκολα Γκρούεφσκι μετονόμασε το αεροδρόμιο «Πέτροβετς» σε «Αλέξανδρος ο Μέγας», προκλήθηκαν μεγάλες αντιδράσεις στην Ελλάδα, που είχαν αποτέλεσμα τη διακοπή των πτήσεων από τη χώρα μας προς τη γείτονα. Η κίνηση αυτή προκάλεσε και διεθνή σύγχυση στις αερομεταφορές, αφού από το 1992 η ελληνική κυβέρνηση είχε ονομάσει «Μέγας Αλέξανδρος» το διεθνές αεροδρόμιο της Καβάλας. Αν και η εγχώρια αντιπολίτευση προσπάθησε να υποβαθμίσει αυτή την επιτυχία, η κοινή γνώμη γνωρίζει ότι το ζήτημα της ονομασίας του σκοπιανού αεροδρομίου ήταν από τα πλέον ακανθώδη στη διένεξη μεταξύ των δύο χωρών.
Η κυβέρνηση των Σκοπίων άλλαξε και το όνομα του αυτοκινητοδρόμου που οδηγεί από τα Σκόπια στα ελληνικά σύνορα από «Μεγαλέξανδρος» σε «Φιλία». Στα τέλη Απριλίου, στα εγκαίνια του τελευταίου τμήματος 28,2 χλμ. του «Φιλία», που κατασκεύασε ο Ακτωρ του Ομίλου Μπόμπολα, ο Ζόραν Ζάεφ αναφέρθηκε σε ένα «μονοπάτι για τους πολίτες» που εκτείνεται μέχρι «τη γείτονα και φίλη Δημοκρατία της Ελλάδας».
Στις 30 Μαΐου το Οικουμενικό Πατριαρχείο ανακοίνωσε ότι εξέτασε αίτημα της σχισματικής Εκκλησίας των Σκοπίων να επανέλθει «εἰς τήν κανονικότητα ὑπό τό ὄνομα τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχριδῶν». Το 1967 η σκοπιανή Εκκλησία (τότε Αρχιεπισκοπή Αχρίδας) διασπάστηκε από το Πατριαρχείο Σερβίας, ανακηρύσσοντας μονομερώς «αυτοκέφαλο» και λαμβάνοντας την καινοφανή ονομασία «Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία – Αρχιεπισκοπή Οχρίδας». Το αυτοκέφαλο και η μετονομασία της δεν αναγνωρίστηκαν από καμία Ορθόδοξη Εκκλησία. Ο μονόδρομος για να επανέλθει στην κανονικότητα εξαιρεί τον αυτοπροσδιορισμό «Μακεδονική». Το Φανάρι, πάντως, τόνισε ότι αποφάσισε «νά ἐπιληφθῇ» του αιτήματος «καί διενεργήσῃ τά δέοντα ὑπό τούς ἀπαραβάτους ὅρους τῶν ἱστορικοκανονικῶν ἁρμοδιοτήτων καί προνομίων τοῦ πρωτοθρόνου Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου».
Μητσοτάκης και ΝΔ σε vertigo
Η Νέα Δημοκρατία αποφεύγει να τοποθετηθεί εάν θέλει ή όχι λύση στο Σκοπιανό. Την ώρα που κορυφαία στελέχη της δημαγωγούν ασύστολα τασσόμενα υπέρ των συλλαλητηρίων για το όνομα της Μακεδονίας, η αξιωματική αντιπολίτευση αποκρύπτει ότι ως κυβέρνηση συζητούσε την ονομασία «Μακεδονία – Σκόπια». Ο κ. Κουμουτσάκος, ως εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, στις 11 Ιανουαρίου του 2007, σε ενημέρωση δημοσιογράφων και στο ερώτημα εάν η «συγκεκριμένη ονομασία, “Ρεπούμπλικα Μακεντόνια – Σκόπια” αποτελεί βάση διαπραγμάτευσης», είχε δώσει την ακόλουθη απάντηση:
«Αποτελεί βάση διαπραγμάτευσης, παρά το γεγονός ότι δεν ικανοποιεί πλήρως την ελληνική πλευρά». Δεχόταν, δηλαδή, μια ονομασία ξένη ως προς την πάγια θέση των ελληνικών κυβερνήσεων να υπάρχει προσδιορισμός (γεωγραφικός ή χρονικός) πριν από το όνομα «Μακεδονία» και όχι πριν το «Δημοκρατία» ή μετά το «Μακεδονία». Την ίδια ονομασία, χωρίς παύλα αλλά με το «Σκόπια» μέσα σε παρένθεση, δηλαδή «Μακεδονία (Σκόπια)», επανέφερε ο ειδικός διαμεσολαβητής του ΟΗΕ, Μάθιου Νίμιτς, και απορρίφθηκε από τη σημερινή κυβέρνηση. Ο λόγος; Οτι θα έμενε μόνο η «Μακεδονία» και τα εντός παρενθέσεως «Σκόπια» με τον χρόνο θα «εξαφανίζονταν».
Από το 1996 και μετά, η Ελλάδα διαπραγματεύτηκε με κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και Νέας Δημοκρατίας πλείστες σύνθετες ονομασίες, που περιλάμβαναν τον όρο «Μακεδονία», «Νέα Μακεδονία» (Νόβα Μακεντόνια), «Ανω Μακεδονία» (Γκόρνα Μακεντόνια), «Μακεδονία του Βαρδάρη» (Βαρντάρσκα Μακεντόνια), «Σλαβομακεδονία» (Σλαβομακεντόνια) κ.ο.κ. Μπορεί να μην ενημέρωναν την κοινή γνώμη τι συζητούσαν με την ΠΓΔΜ, αλλά είχαν συμφωνήσει σε μια σύνθετη ονομασία που περιελάμβανε τον όρο «Μακεδονία», δημιουργώντας προηγούμενα και τετελεσμένα στη διαπραγμάτευση. Παράλληλα, είχαν αφήσει τον ελληνικό λαό στην πλάνη ότι ίσχυε η εθνική γραμμή του Ανδρέα Παπανδρέου, ότι «δεν αναγνωρίζουμε κανένα κράτος με το όνομα Μακεδονία ή παράγωγά του στα βόρεια σύνορά μας», μεταθέτοντας συνεχώς το πρόβλημα στον επόμενο και μην κάνοντας σχεδόν τίποτα για να εμποδίσουν την ΠΓΔΜ να αναγνωριστεί από τα περισσότερα κράτη του κόσμου και τις υπερδυνάμεις ως «Μακεδονία».
Αυτή είναι η πραγματικότητα που κληροδότησαν στη σημερινή κυβέρνηση, η οποία ανέλαβε να επιλύσει το ζήτημα, ασκώντας φανερή διπλωματία και ενημερώνοντας τους πολίτες σε κάθε βήμα, αναλαμβάνοντας θαρραλέα το πολιτικό κόστος που απέφευγαν οι προηγούμενοι.
Αφού διαμόρφωσαν και με δική τους πολιτική ευθύνη οι νεοδημοκράτες αυτή την κατάσταση, έρχονται τώρα και δηλώνουν υπέρμαχοι των συλλαλητηρίων, αλλά με διγλωσσία. Για παράδειγμα, ο Βασίλης Κικίλιας είπε ότι «δεν θέλουμε τον όρο “Μακεδονία”, αλλά αυτό είναι το τελευταίο κομμάτι (σ.σ.: της διαπραγμάτευσης) και καταλαβαίνουμε ότι υπάρχει μια ιστορία πάνω στην οποία περπατάμε». Ο Γιώργος Κουμουτσάκος, πάλι, ξεκαθάρισε ότι η επιδίωξη να μην εμπεριέχεται ο όρος «Μακεδονία» είναι το «μάξιμουμ».
Οσον αφορά στον Αντώνη Σαμαρά, επί πρωθυπουργίας του, στις 29 Σεπτεμβρίου του 2014 το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, όπου επικεφαλής ήταν ο Ευάγγελος Βενιζέλος, με τον οποίο συγκυβερνούσε, ανέφερε: «Επειδή ορισμένοι ακραίοι κύκλοι παριστάνουν τον ανήξερο ή τον έκπληκτο ωσάν να πληροφορήθηκαν τώρα -από την ομιλία του αντιπροέδρου της κυβέρνησης και υπουργού Εξωτερικών στη φετινή Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ- τη θέση της χώρας για το όνομα της ΠΓΔΜ, είναι χρήσιμο να θυμίσουμε τα εξής: η θέση της Ελλάδος υπέρ ενός σύνθετου ονόματος με γεωγραφικό προσδιορισμό πριν από τη λέξη “Μακεδονία” και όχι πριν από τη λέξη “Δημοκρατία”, που θα χρησιμοποιείται έναντι πάντων (erga omnes), για κάθε χρήση, εσωτερική και διεθνή, έχει διαμορφωθεί εδώ και πολλά χρόνια, έχει κατ’ επανάληψη δηλωθεί στη Βουλή των Ελλήνων και διεθνώς σε πολυμερείς και διμερείς συναντήσεις». Αρα και ο Αντώνης Σαμαράς, ως πρωθυπουργός, είχε αποδεχτεί να συμπεριλαμβάνεται ο όρος «Μακεδονία» στην ονομασία της ΠΓΔΜ.
Και πάμε στον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος επιδίδεται σε κρεσέντο πολιτικού τυχοδιωκτισμού στο Σκοπιανό, κοιτώντας μόνο το εσωτερικό του κόμματός του και σε καμία περίπτωση το συμφέρον της χώρας. Πιεζόμενος από τις αντικρουόμενες απόψεις εντός της Νέας Δημοκρατίας αλλά και από τους διαπραγματευτικούς χειρισμούς της κυβέρνησης, εμφανίζεται να αλλάζει συνεχώς θέση απέναντι στο Σκοπιανό.
Έτσι, ενώ στις 9 Ιανουαρίου κάνει λόγο για σύνθετη ονομασία erga omnes και το κεκτημένο του Βουκουρεστίου, δύο εβδομάδες μετά, όταν αντιλαμβάνεται ότι η κυβέρνηση στοχεύει, όχι μόνο στη σύνθετη ονομασία erga omnes, αλλά θέτει ως «κόκκινη γραμμή» και τη συνταγματική αναθεώρηση, υιοθετεί την ανάγκη αλλαγής του Συντάγματος της γείτονος. Βλέποντας ότι η κυβέρνηση κερδίζει τη συνταγματική αναθεώρηση, καλεί μετά το συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης την κυβέρνηση να μην προχωρήσει τις διαπραγματεύσεις, μιλώντας για λύση σε άλλη συγκυρία στο μέλλον. Προσπαθώντας να αποκομίσει κέρδη από τα συλλαλητήρια, μπαίνει στη γραμμή Σαμαρά – Γεωργιάδη, αλλά για λίγο… Στις 16 Μαΐου, προσερχόμενος στη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος επιστρέφει στην εθνική γραμμή και το erga omnes. Τέσσερις όμως μέρες αργότερα, ο αναπληρωτής εκπρόσωπος Τύπου της ΝΔ σε συνέντευξή του δηλώνει ότι η ΝΔ δεν δέχεται καμία λύση με τον όρο «Μακεδονία».
Δημοσιεύθηκε στο φύλλο 52 της «Νέας Σελίδας» την Κυριακή 3/6
