Τη μεγαλύτερη μάχη στην πολιτική του σταδιοδρομία δίνει σήμερα ο Ματέο Ρέντσι. Μια μάχη που προκάλεσε ο ίδιος, με τεράστιο ρίσκο, και που ανάλογα με την έκβασή της, είτε θα τον χρίσει αδιαφιλονίκητο ηγέτη είτε μπορεί να φέρει την πολιτική αστάθεια στην Ιταλία, συμπαρασύροντας ταυτόχρονα την Ευρώπη και το ενιαίο νόμισμα.
Ο Ιταλός πρωθυπουργός, ο οποίος δεν έχει περάσει από τη «φωτιά» μιας εκλογικής αναμέτρησης, μετέτρεψε μόνος του ένα δημοψήφισμα για συνταγματικές μεταρρυθμίσεις σε ψήφο εμπιστοσύνης προς τον ίδιο και το κυβερνητικό του έργο, λέγοντας ότι θα αποχωρήσει από την πρωθυπουργία εάν χάσει στο δημοψήφισμα.
Συνειδητοποίησε αργά ότι εδώ και αρκετό καιρό, με όποια αφορμή κι αν στήνεται μια κάλπη, γίνεται ευκαιρία απόρριψης του πολιτικού κατεστημένου.
Κι ο Ματέο Ρέντσι, παρότι ανέλαβε την εξουσία πριν από τρία χρόνια ως «αντάρτης», μαινόμενος εναντίον των επιταγών του Βερολίνου, για τους Ιταλούς, που έχουν κουραστεί από την οικονομική στασιμότητα και δυσπραγία και την αυξανόμενη ανεργία, αποτελεί πλέον κομμάτι αυτού ακριβώς του κατεστημένου.
Ο Μπέπε Γκρίλο με το Κίνημα των 5 Αστέρων έχει αντιληφθεί πολύ καλά τη δυνατότητα που του δίνεται να εκμεταλλευτεί αυτή την ανάγκη διαμαρτυρίας από πλευράς ψηφοφόρων, και παραμονεύει στη γωνία για να ζητήσει τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών εφόσον ο Ρέντσι βρεθεί ηττημένος σήμερα αργά το βράδυ. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τα ποσοστά προτιμήσεων που συγκεντρώνει ο Γκρίλο είναι πολύ υψηλά και του επιτρέπουν άνετα να εισέλθει σε κυβερνητικό συνασπισμό, εφόσον το επιθυμεί, διαφορετικά θα είναι μια πολύ ισχυρή αντιπολίτευση.
Εάν ο πρώην κωμικός βρεθεί σε κυβερνητικό πόστο, έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα οδηγήσει την Ιταλία εκτός ευρώ ή ακόμη και εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης, ακολουθώντας το παράδειγμα της Βρετανίας. Μια ήττα του Ρέντσι, δηλαδή, ανοίγει διάπλατα την πόρτα στον λαϊκισμό σε μια από τις μεγαλύτερες χώρες και ισχυρές οικονομίες της Ευρώπης, κάτι που αυτή τη στιγμή αποτελεί τον υπ’ αριθμόν ένα φόβο στη Γηραιά Ηπειρο.
 |
Ανησυχία
Επόμενο είναι οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο να παρακολουθούν πολύ στενά τις εξελίξεις στο δημοψήφισμα που διεξάγεται σήμερα στην Ιταλία, με διακύβευμα τελικά την πολιτική τύχη του πρωθυπουργού. Ενός πολιτικού που δεν υπήρξε ο πιο συνεργάσιμος εταίρος για τη Γερμανία και την Κομισιόν, αλλά πάντως είναι σαφώς ευρωπαϊστής.
Εάν ηττηθεί ο Ρέντσι στη σημερινή αναμέτρηση, τόσο η Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ όσο και ο πρόεδρο; της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ θα έχουν χάσει έναν ακόμη σύμμαχο από τον στενό πυρήνα των φιλοευρωπαίων.
Στην περίπτωση που, κόντρα στις δημοσκοπήσεις, καταφέρει να επικρατήσει, ο Ιταλός πρωθυπουργός θα είναι ακόμη πιο ισχυρός εντός αλλά και εκτός συνόρων, με αποτέλεσμα να μετατραπεί σε έναν όλο και πιο… άβολο εταίρο για Γερμανία και Κομισιόν.
Παρ’ όλα αυτά, τόσο η Μέρκελ όσο και ο Γιούνκερ προτιμούν έναν δύστροπο και αλαζονικό Ρέντσι στο πλευρό τους, παρά να έρθουν αντιμέτωποι με ένα εντελώς νέο πολιτικό τοπίο (πιθανότατα μέσα σε ένα ιδαιίτερα ευρωσκεπτικιστικό πλαίσιο) σε μια τόσο μεγάλη χώρα όπως η Ιταλία.
 |
Ο Ρέντσι έχει παίξει πολύ στο ευρωπαϊκό ταμπλό, και ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα είχε εντείνει τις επιθέσεις προς τις Βρυξέλλες για τη λιτότητα, απαιτώντας -όχι ζητώντας- να υπάρξει ουσιαστική ευελιξία για να λύσει το μείζον πρόβλημα των ιταλικών τραπεζών που παραπαίουν. Είχε, δε, απειλήσει ότι η Ιταλία δεν θα εγκρίνει τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και έχει συγκρουστεί πολλές φορές με το Βερολίνο.
Ηταν λοιπόν προφανώς μεγάλη έκπληξη η στήριξη που ήρθε από τον φανατικό υπερασπιστή της λιτότητας, τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, που με αρκετή δόση χαιρεκακίας αναφέρθηκε στις αρνητικές δημοσκοπήσεις, αλλά τόνισε ότι θα έδινε την ψήφο του στις μεταρρυθμίσεις του Ρέντσι. Αν η στήριξη του Γερμανού υπουργού Οικονομικών αποβεί θετική ή αρνητική, αυτό θα φανεί το αργότερο αύριο τα ξημερώματα. Ωστόσο αποδεικνύει το πόσο μεγάλο είναι το ενδιαφέρον της Ευρώπης για ένα δημοψήφισμα που αφορά επί της ουσίας ένα απολύτως εσωτερικό θέμα της Ιταλίας, δηλαδή τις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις.
«Mea culpa»
Λίγα μόλις 24ωρα πριν ανοίξουν οι κάλπες ο Ματέο Ρέντσι παραδέχθηκε τα λάθη της προεκλογικής εκστρατείας και ως μεγαλύτερο όλων, ότι προσωποποίησε υπερβολικά το δημοψήφισμα. Και μόλις την Παρασκευή προσπάθησε να δώσει το σήμα ότι ακόμη κι αν οι Ιταλοί ψηφίσουν «όχι», δεν θα υπάρξουν πρόωρες εκλογές, δηλαδή ότι δεν θα ακολουθήσει η περίοδος πολιτικής αστάθειας την οποία όλοι φοβούνται.
Η κρατούσα εκδοχή λέει ότι ο Ρέντσι θα παραδώσει τη σκυτάλη στον διάδοχό του, χωρίς την περιπέτεια των εκλογών, όπως και εκείνος είχε αναλάβει από τον Ενρίκο Λέτα το 2014. Η νέα απουσία εκλογικής νομιμοποίησης, βέβαια, μπορεί να λειτουργήσει εξίσου αρνητικά με την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.
Χωρίς εκείνον, εκφράζεται ο φόβος ότι η Ιταλία και το χρέος της θα μπουν στο στόχαστρο των αγορών και η χώρα σε περίοδο πολιτικής αβεβαιότητας και ακριβώς αυτή την ανησυχία προσπάθησε να διασκεδάσει ο Ματέο Ρέντσι.
Ωστόσο, ακόμη και ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, που έχει εξαπολύσει ανηλεή επίθεση εναντίον του, παραδέχεται ότι ο Ρέντσι είναι ο μοναδικός πραγματικός ηγέτης που διαθέτει η Ιταλία. Τα σενάρια δίνουν και παίρνουν, λοιπόν, ότι ακόμη κι αν ηττηθεί, θα παραμείνει στο προσκήνιο ακριβώς για λόγους πολιτικής σταθερότητας. Αν αναγκαστεί να απομακρυνθεί από την εξουσία, όμως, θα το έχει προκαλέσει ο ίδιος…
