( Αφιερωμένο στον φίλο μου αρχιτέκτονα Γρηγόρη Τζώρτζη στην Νέα Υόρκη, που πάντα μου ζήταγε να γράψω γι ‘αυτο το θέμα ).
Κατά την δεκαετία του 1890, η United Hebrew Traders ( Ηνωμένες Εβραϊκές Συντεχνίες ) άρχισε να οργανώνει τους εργάτες γουναρικών. Οι δύσκολες όμως περιστάσεις που ακολούθησαν την οικονομική κρίση του 1893 έβαλαν τέλος στις προσπάθειες αυτές.
Το1907 όμως οι Ενώσεις μηχανικών, σταματωταδων , κοφταδων και φινισερς είχαν οργανωθεί στην Νέα Υόρκη με συνολικό αριθμό μελών 3000 περίπου γουνεργατες από το Joint Executive Council ( Ηνωμένο Εκτελεστικό Συμβούλιο ).
Τον Αύγουστο του 1907 ξεκίνησε η μεγάλη απεργία για να διεκδικήσουν καλλιτερευση των αθλίων και πενιχρων μισθών και των εργατικών συνθηκών. 9ωρη εργασία , 8 ώρες το Σάββατο και μισή μέρα το Σάββατο κατά τους καλοκαιρινους μήνες, πληρωμή για όλες τις νόμιμες γιορτές και για 2 Εβραϊκές γιορτές και καμία απόλυση χωρίς σοβαρό λόγο. Η απεργία μικρής διάρκειας, αλλά αναγνωρισθηκε από τους εργοδότες.
Το 1911 η Βουλή της Πολιτείας της Νέας Υόρκης διωρησε Επιτροπή για την εξέταση της καταστάσεως στα εργοστάσια της γουναρικης. Ένας όμιλος ιατρών διορισμενος από την Πολιτειακή Επτροπη βρήκε ότι 2 στους κάθε 10 γουναραδες έπασχαν από φθισι ή άσθμα ενώ 8 στους 10 έπασχαν απο βρογχιτιδα, πρισμένα μάτια προβλήματα από τις μπογιές και προβλήματα στα δάκτυλα αυτών που εργάζονταν στα βυρσοδεψεια.
Την εποχή εκείνη υπήρχαν περίπου 9000 εργάτες σε 600 εργοστάσια μέσα στην πόλη της Νέας Υόρκης. Τα δύο τρίτα ήταν Εβραίοι και το ένα τρίτο αποτελείτο από Έλληνες, Γάλλους, Ιταλούς, Άγγλους και Σλάβους. Περίπου 3000 ήταν γυναίκες.
Μετά την απεργία του 1907 η εργατική Ένωση άρχισε να μεγαλώνει , και ως το τέλος του 1911 είχαν δημιουργηθεί μικρά συνδικάτα καφταδων, φινισερς, μηχανικών και σταματωταδων και για πρώτη φορά οργανώθηκαν οι σχεδιαστές και πατερν -μεηκερς στην γουναρικη. Ετσι απέκτησαν και καταστατικό από την Αμερικανική Εργατική Ομοσπονδία.
Βεβαίως η ιστορία του εργατικού κινήματος των γουνεργατων στην Αμερική έχει πάρα πολλά γεγονότα και κεφάλαια ιδιαίτερης σημασίας και αξιολόγησης που είναι δύσκολο να καταγραφούν με μερικές μικρες παραγράφους, αλλά αξίζει να αναφερθούν μερικα γεγονότα προς αναγνώριση των αγώνων που δοθηκαν.
Με το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου πολλοί από τους Έλληνες εργάτες που εισαχθηκανε στην Αμερική από διάφορους εργολάβους με ανηλεη συμβόλαια που τους εδεναν στους εργοδότες τους, εντάχθηκαν στο εργατικό κίνημα για να αποφύγουν τους απαραδεκτους όρους εργασίας.
Οι οργανωτές των Ελλήνων εργατών ήταν ο Γιάννης Δεμελης, Γιάννης Παπαγιάννης, Αλέκος Παπας, Στηβ Λεοντοπουλος, Χάρης Παρισης, Λούης Χατσιος και άλλοι οι οποίοι έδειξαν μεγάλη δράση στην οργάνωση του εργατικού κινήματος.
Η μεγάλη και εξαντλητική απεργία των 32 εβδομάδων του 1920, που αντιμετωπισθηκε με πληρωμενους απεργοσπαστες, υπό την ανοχή της αστυνομίας, αλλά και την εχθρότητα του τύπου, όπως και την συμμετοχή πληρωμένων γκαγκστερς δεν κατάφεραν να καμψουν την γενική απαίτηση για το εργατικό δίκιο.
Πριν κλείσω, θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρω πως το 1926 οι πολιτικές διενέξεις πέρασαν και στον αποδημο ελληνισμο. Ο διχασμός δημιούργησε την “Ένωση Δεξιάς Παρατάξεως “και την “Ένωση Αριστεράς Παρατάξεως ” οι οποίες δρούσαν στην περιοχή της Νέας Υόρκης. Θύματα του διχασμου ήταν και οι γουνεργατες που καταπιεστηκαν στους μισθούς των και τις συνθήκες εργασίας.
Μετά το τέλος του πρώτου παγκοσμίου πολέμου άρχισε βασικά και η διοργάνωση του εργατικού κινήματος στο χώρο των γουναρικών.
Βεβαίως η όλη οργάνωση του αμερικανικού εργατικού κινήματος είχε ξεκινήσει από τα τέλη του 19ου αιώνα, αλλά το ” Labor movement ” στον χώρο της αμερικανικής παραγωγής γούνας εμφανίζεται την δεκαετία του ’20.
Η πρώτη χοροεσπερίδα των γουνεργατων έγινε το 1924 και μερικά χρόνια αργότερα, το 1928, κυκλοφορησε το συγκεκριμένο λεύκωμα με οδηγίες και συμβουλές προς τους εργαζόμενους Έλληνες και φίλους.
Το θέμα με αναφορά στο American Labor Movement in the Fur industry, είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο με μεγάλη προσφορά στον Δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και την βοήθεια των στρατιωτών που μάχονταν στην Ευρώπη.
Οι Καστοριανοι της Αμερικής συμμετείχαν στην όλη δραστηριοτητα και αργοτερα δημιουργηθηκε και δεύτερο αδελφό σωματείο στην Αστόρια του Κουίνς ( The Fraternal Society Of Greek Fur Workers, 20-02 35th Street, Astoria, N.Y ), από Έλληνες και ξένους που εργάζονταν στον χώρο της γούνας.
Αντώνης Παπαδαμιανός
