«Μαύρες» προβλέψεις από το Ταμείο
Κακά «μαντάτα» όσον αφορά στις προβλέψεις του φέρνει το ΔΝΤ με έκθεση που έδωσε στη δημοσιότητα, στην οποία αναφέρει ότι «βλέπει» δημοσιονομική τρύπα για το 2020, ενώ προτείνει μείωση του αφορολόγητου ορίου, περικοπή της 13ης σύνταξης και των προσωπικών διαφορών για τους παλαιούς συνταξιούχους και κατάργηση της προστασίας της πρώτης κατοικίας.
Αναλυτικότερα, το ΔΝΤ επιμένει στην ανάγκη για χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα, προβλέποντας ότι ο στόχος για φέτος θα καλυφθεί, αλλά όχι για το 2020. Συγκεκριμένα, το Ταμείο εκτιμά ότι το πρωτογενές πλεόνασμα το 2020 θα είναι 3,1% του ΑΕΠ, με τον ρυθμό ανάπτυξης να επιταχύνει από το προβλεπόμενο 1,8% φέτος σε 2,3%, αρκετά μακριά από τις προβλέψεις της κυβέρνησης (2,8%). Η συνέχεια, όμως, χειρότερη. Ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Ταμείου, θα είναι 1,4% το 2022 και στη συνέχεια 0,9% τη διετία 2023-24.
Για τα πλεονάσματα, αν δεν αναθεωρηθούν οι στόχοι και επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις του Ταμείου, το μέλλον προδιαγράφεται δυσοίωνο. Το πρωτογενές πλεόνασμα από 3,7% του ΑΕΠ φέτος, υποχωρεί σε 3,1% το 2020, στη συνέχεια πέφτει στο 2,7% το 2021, στο 2,6% το 2022, στο 2,4% το 2023, πριν καταλήξει στο 2,1% του ΑΕΠ το 2024.
Αναφέρει επιπλέον ότι προκειμένου να καλύψει η κυβέρνηση τον στόχ,ο μπορεί να επαναλάβει και τον επόμενο χρόνο την επιλογή της υποεκτέλεσης του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων.
«Παρά τη δέσμευση της κυβέρνησης για ένα πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ για το 2020, το ΔΝΤ προβλέπει πως το πρωτογενές πλεόνασμα θα μειωθεί στο 3% του ΑΕΠ στο πλαίσιο των τρεχουσών πολιτικών», εκτιμώντας επίσης ότι τα μέτρα εξισορρόπησης «είναι ανεπαρκή ή/και εξαιρετικά αβέβαια».
Με αυτά τα δεδομένα, το ΔΝΤ εκτιμά ότι σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα η βιωσιμότητα του χρέους δεν είναι εξασφαλισμένη. Με βάση τις νεότερες προβλέψεις για χαμηλότερα πλεονάσματα και ασθενέστερη ανάπτυξη, εκτιμά ότι το δημόσιο χρέος από 185% του ΑΕΠ πέρυσι θα διαμορφωθεί σε 145% του ΑΕΠ το 2028 και αυτή η πρόβλεψη ισοδυναμεί με επιδείνωση περίπου κατά 10 μονάδες σε σχέση με την αντίστοιχη του περασμένου Μαρτίου.
Κριτική ασκεί και για το εργασιακό, επιμένοντας στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και στη μείωση της δαπάνης για συντάξεις, ώστε να αλλάξει το «μείγμα» πολιτικής και να γίνει πιο αναπτυξιακό.
Γενικά, το ΔΝΤ στην έκθεσή του βλέπει το ποτήρι της ελληνικής οικονομίας μισοάδειο, το οποίο υπό την προϋπόθεση αδιάκοπων και γρήγορων μεταρρυθμίσεων θα μπορούσε να γίνει μισογεμάτο. Δεν χάνει την ευκαιρία να καταγράψει τις ευθύνες της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, καυτηριάζοντας τις προεκλογικές επιλογές παροχών και ακύρωσης μεταρρυθμίσεων και αποτιμά θετικά το μεταρρυθμιστικό ξεκίνημα της νέας κυβέρνησης. Θεωρεί όμως πως δεν είναι αρκετό. «Θα πρέπει να ξεπεράσει ισχυρά οργανωμένα συμφέροντα, τηρώντας παράλληλα τις δεσμεύσεις έναντι των Ευρωπαίων», σημειώνεται στην έκθεση.
Η συνταγή του ΔΝΤ, κλασική. Διεύρυνση της φορολογικής βάσης με μείωση του αφορολόγητου ορίου, ώστε να υπάρχει ο δημοσιονομικός χώρος για ουσιαστική μείωση των άμεσων φόρων, ακύρωση της προνομοθετημένης «13ης σύνταξης» και κατάργηση των προσωπικών διαφορών για τους παλαιούς συνταξιούχους, κατάργηση της προστασίας πρώτης κατοικίας, νέα μέτρα για την ουσιαστική μείωση των κόκκινων τραπεζικών δανείων.
Ξέπλυμα Μαύρου Χρήματος
Σχετικά με το ξέπλυμα μαύρου χρήματος στην Ελλάδα, η έκθεση αναγνωρίζει ότι η χώρα μας έχει σημειώσει πρόοδο σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα. Παρόλα όμως αυτά σημειώνει ότι ορισμένες αδυναμίες παραμένουν και συνεπώς υπάρχει περιθώριο περαιτέρω βελτίωσης.
Πορεία του Ελληνικού Χρέους-Ελληνικές Ενστάσεις
Σταδιακή μετάλλαξη του μείγματος του ελληνικού χρέους αλλά και μείωση του ως ποσοστό του ΑΕΠ βλέπει το ΔΝΤ. Ειδικότερα, το Ταμείο εκτιμά πως το χρέος θα κυμανθεί από το 185% του ΑΕΠ (2018) στο 145% του ΑΕΠ (2028). «Το μεγαλύτερο μέρος του δημόσιου χρέους της Ελλάδας ανήκει επί του παρόντος στον δημόσιο τομέα (80% του συνολικού δημόσιου χρέους) και αυτό το χρέος διαθέτει ευνοϊκή διάρθρωση και επιτόκιο. Καθώς το δημόσιο χρέος ωριμάζει, το ποσοστό του συνολικού δημόσιου χρέους που κατέχει ο ιδιωτικός τομέας αναμένεται να αυξηθεί από 20% το 2018 σε περίπου 30% μέχρι το 2028», σημειώνεται στην έκθεση.
Το περίγραμμα της ανάλυσης του ΔΝΤ
* Η οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας συνεχίζεται, αλλά απέχει πολύ από τις προσδοκίες. Η νέα κυβέρνηση που εκλέχθηκε τον Ιούλιο δεσμεύτηκε να ακολουθήσει πολιτικές υπέρ της ανάπτυξης, ενώ ταυτόχρονα τήρησε τις δημοσιονομικές και διαρθρωτικές πολιτικές δεσμεύσεις της προς τα κράτη μέλη της ευρωζώνης, αλλά η ικανότητά της να αντιμετωπίσει τα κεκτημένα συμφέροντα δεν έχει ακόμη δοκιμαστεί.
* Το δημόσιο χρέος προβλέπεται ότι θα ακολουθήσει καθοδική τάση κατά την επόμενη δεκαετία, αν και η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα δεν διασφαλίζεται βάσει ρεαλιστικών μακροοικονομικών δημοσιονομικών υποθέσεων.
* Είναι πολύ σημαντικό να εφαρμοσθεί επιτυχώς το “σχέδιο Ηρακλής”. Οι αδύναμοι ισολογισμοί των τραπεζών δρουν ως εμπόδιο στις προοπτικές ανάπτυξης και δημιουργούν σημαντικούς κινδύνους δημοσιονομικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Αυτοί και άλλοι παράγοντες αφήνουν την Ελλάδα ευάλωτη σε μια σειρά από εξωτερικές και εγχώριες διαταραχές. Για τις τράπεζες αναφέρεται επίσης ότι η αναδιάρθρωση των δανείων έχει καθυστερήσει λόγω της κακής κουλτούρας πληρωμών, του ανεπαρκούς πλαισίου αφερεγγυότητας και της απροθυμίας των τραπεζών να προσφέρουν βιώσιμες λύσεις αναδιάρθρωσης. Το πλαίσιο αφερεγγυότητας αδυνατεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το θέμα του ιδιωτικού χρέους, που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις θεσμικές ανεπάρκειες και, στην περίπτωση της αφερεγγυότητας των νοικοκυριών, σε κακή νομική σχεδίαση. Οι ηλεκτρονικές δημοπρασίες δεν αποθαρρύνουν τους στρατηγικούς παραβάτες.
* Η ανάπτυξη επέστρεψε στην Ελλάδα, αλλά μέχρι στιγμής έχει πέσει κάτω από τις προσδοκίες. Η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας θα φτάσει στο 2,3% το 2020 για να υποχωρήσει στη συνέχεια σε ρυθμό μόλις 0,9% από το 2023 και μετά. Σε ειδικό υπόμνημα “τρέχει” ένα σενάριο ισχυρών μεταρρυθμίσεων που θα φέρουν μακροχρόνια ανάπτυξη 1,4%.
Καταγράφει πιέσεις στις προοπτικές ανάπτυξης από τις δυσμενείς δημογραφικές ιδιαιτερότητες και τη χαμηλή παραγωγικότητα (σε ειδικό πίνακα καταγράφεται και το πολύ μεγάλο άνοιγμα στο εξωτερικό ισοζύγιο της χώρας, το οποίο αναφέρεται ως το μεγαλύτερο από τα εξεταζόμενα κράτη).
* Αναφέρει ότι οι βραχυπρόθεσμοι κίνδυνοι είναι σημαντικοί, όπως οι εμπορικοί πόλεμοι και η ασθενέστερη παγκόσμια ανάπτυξη, οι καθυστερήσεις στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις και η περαιτέρω επιδείνωση στους ισολογισμούς των τραπεζών.
* Για το μείγμα πολιτικής και για τη συζήτηση που έγινε σε επίπεδο ΔΣ αναφέρεται ότι ζητήθηκαν πιο φιλόδοξες προσπάθειες για τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και για τη βελτίωση της συμμόρφωσης αναφορικά με την πληρωμή των φόρων. Συστήθηκε μετατόπιση των προτεραιοτήτων προς περισσότερες επενδυτικές δαπάνες και στοχοθετημένες κοινωνικές δαπάνες. Κάποια μέλη του ΔΣ πρότειναν μείωση πλεονασμάτων σε συνεννόηση με τους εταίρους της ΕΕ. Ωστόσο, “αρκετά άλλα μέλη” αναφέρεται πως “τόνισαν την ανάγκη για τήρηση του στόχου” με στόχο τη βιωσιμότητας του χρέους.
* Στο τραπεζικό πεδίο εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για τους πιο φιλόδοξους στόχους μείωσης των NPE, επισημαίνοντας ότι το σχέδιο Ηρακλής μπορεί να προσφέρει σημαντική στήριξη. Ωστόσο σύστησαν την υιοθέτηση “μιας πιο ολοκληρωμένης, φιλόδοξης και καλά συντονισμένης στρατηγικής” με περαιτέρω βελτιώσεις στο νομικό πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένης της νομοθεσίας περί αφερεγγυότητας και την “εξάλειψη της προστασίας 1ης κατοικίας προκειμένου να ενισχυθεί η πειθαρχία στις πληρωμές”.
* Οι εκδόσεις ομολόγων και το πακέτο ελάφρυνση του χρέους αύξησαν το μαξιλάρι διαθεσίμων σε 32 δισ. Ευρώ (17% του ΑΕΠ) αλλά το ΔΝΤ εκτιμά ότι θα μειωθεί το απόθεμα αυτό κατά 19 δισ. Ευρώ έως το 2024.
Η απάντηση της Ελλάδας
Η ελληνική πλευρά, όμως, δεν φαίνεται να υιοθετεί τις εκτιμήσεις του Ταμείου για την μακροπρόθεσμή βιωσιμότητα του χρέους, καθώς ο εκπρόσωπος της Ελλάδος στο ΔΝΤ, Μιχάλης Ψαλιδόπουλος, χαρακτήρισε ως «απαισιόδοξες» τις εν λόγω προβλέψεις κατά τη διάρκεια των δηλώσεων που έκανε στη συνεδρίαση του Εκτελεστικού Συμβουλίου. «Οι ελληνικές αρχές εκτιμούν ότι η ανάλυση της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους είναι εξαιρετικά απαισιόδοξη, διότι δεν λαμβάνει υπόψη την επιθετική μείωση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων και των επιτοκίων δανεισμού που παρατηρήθηκαν τους τελευταίους δεκαοκτώ μήνες και ιδιαίτερα τους τελευταίους τρεις μήνες», τόνισε χαρακτηριστικά.
(Με πληροφορίες από capital.gr, euro2day.gr, ΑΠΕ-ΜΠΕ)
