Ανεβαίνει το θερμόμετρο στην ΕΕ και ο διχασμός στον «αυστηρό» Βορρά και τον «αμαρτωλό» Νότο έρχεται πάλι στο προσκήνιο εν αναμονή της σημερινής επίσημης ανακοίνωσης από πλευράς Κομισιόν σχετικά με τις κυρώσεις σε Ισπανία και Πορτογαλία για την παραβίαση των ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων.
Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο κρίσιμη καθώς την ίδια στιγμή οι ιταλικές τράπεζες παραπαίουν και η Γερμανία, διά στόματος Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, επιμένει στην τήρηση όλων των κανόνων.
Η Ιταλία, η οποία ηγείται του «άξονα του Νότου», που ζητά περισσότερη ευελιξία στην ΕΕ, βρίσκεται σε δεινή θέση λόγω των τραπεζών της, που απειλούν να τινάξουν στον αέρα ακόμη και ολόκληρη την Ευρωζώνη, δημιουργώντας τη μεγαλύτερη κρίση από το 2008.
Το 18% όλων των δανείων στην Ιταλία, αξίας 360 δισ. ευρώ, είναι «κόκκινα» ή μη εξυπηρετούμενα, καθώς υπολογίζεται ότι μόνο το 20% του χρέους στις τράπεζες θα αποπληρωθεί.
Η μεγαλύτερη πηγή ανησυχίας είναι η τρίτη σε μέγεθος τράπεζα της χώρας, η Banca Monte dei Paschi di Siena, η οποία έχει τα περισσότερα «κόκκινα» δάνεια από κάθε άλλη ιταλική τράπεζα.
Σε ό,τι αφορά στα μικρά καταναλωτικά δάνεια, τα μη εξυπηρετούμενα φτάνουν στο ποσό των 5 δισεκατομμυρίων ευρώ. Μάλιστα η ΕΚΤ έχει δώσει εντολές στην τράπεζα να μειώσει αυτά τα δάνεια στο χαρτοφυλάκιό της κατά 40% μέσα στα επόμενα τρία χρόνια.
Κρατική ενίσχυση
 |
Η πρόθεση του Ματέο Ρέντσι να βοηθήσει το τραπεζικό σύστημα με δημόσιο χρήμα προκάλεσε ήδη αναταραχή στις αγορές και αύξηση του επιτοκίου δανεισμού της χώρας του. Η κυβέρνηση του Αντόνιο Κόστα έχει ήδη προειδοποιήσει ότι η εφαρμογή κυρώσεων μπορεί να προκαλέσει ζημία σε μία περίοδο που προσπαθεί να ενισχύσει την ανάκαμψη της χώρας
Η λύση την οποία προσμένει το ιταλικό χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι η βοήθεια από το κράτος, ωστόσο η πρόθεση της κυβέρνησης να χρησιμοποιήσει δημόσιο χρήμα για τη διάσωση των τραπεζών προκάλεσε ήδη αναταράξεις στην αγορά ομολόγων και αύξησε το κόστος δανεισμού της χώρας.
Η κυβέρνηση του Ματέο Ρέντσι βρίσκεται σε συνεννόηση με την ΕΕ, που μπορεί να διαθέσει 150 δισ. ευρώ, με την προϋπόθεση ότι θα κατευθυνθούν σε υγιή τραπεζικά ιδρύματα, τα οποία, όμως, στην περίπτωση της Ιταλίας, δεν υπάρχουν.
Ο οίκος Fitch προειδοποιεί ότι η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή και μπορεί να επέλθει καταστροφή της ΕΕ αν καταρρεύσει το τραπεζικό σύστημα της Ιταλίας. Προβλέπει επίσης ότι δεν υπάρχει περίπτωση οι Βρυξέλλες να παρακάμψουν τους σκληρούς κανόνες που έχουν θεσπίσει για τέτοιες περιπτώσεις.
Λύση Σόιμπλε
Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, άλλωστε, ήταν ξεκάθαρος όταν ρωτήθηκε σχετικά με το θέμα: «Η Ιταλία δεν επιθυμεί εξαίρεση από τους ισχύοντες κανόνες για τις τράπεζες» τόνισε ο Σόιμπλε, ο οποίος προκρίνει τη λύση του bail-in.
Η επιλογή του bail-in, όμως, θα είναι καταστροφική για χιλιάδες μικροομολογιούχους και καταθέτες σε μια πολύ ευαίσθητη χρονική συγκυρία, εν όψει του δημοψηφίσματος τον Οκτώβριο για αλλαγές στο Σύνταγμα της χώρας.
Είναι, λοιπόν, επιτακτική η ανάγκη για τον Ματέο Ρέντσι να βρει μια όσο το δυνατόν ανώδυνη λύση και μάλιστα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Σε αυτήν τη συγκυρία, η «τιμωρία» Ισπανίας και Πορτογαλίας μπορεί να καταστήσει το μείγμα εκρηκτικό. Η Γερμανία, η Φινλανδία, η Ολλανδία και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επιμένουν ότι η αυστηρή εφαρμογή των δημοσιονομικών κανόνων είναι αναγκαία για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης στο ευρώ, που όμως, εάν επιβεβαιωθούν οι Κασσάνδρες για την ιταλική οικονομία, μπορεί να κλονιστεί σφοδρότατα ούτως ή άλλως.
Ο Σόιμπλε έχει εκφράσει πρόσφατα τις αντιρρήσεις του για την προνομιακή μεταχείριση της Γαλλίας από την Κομισιόν, οπότε δεν θα υποχωρήσει εύκολα και μαζί με αυτόν και οι «δορυφόροι» του.
Οι δύο χώρες αναμένεται ότι θα είναι οι πρώτες στην Ευρωζώνη που θα υποστούν κυρώσεις για την παραβίαση των δημοσιονομικών κανόνων, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν χρηματικά πρόστιμα ή τη μερική αναστολή πόρων από τα περιφερειακά ταμεία της ΕΕ.
Οσο κι αν αξιωματούχοι της ΕΕ επιχειρούν να παρουσιάσουν το ζήτημα ως καθαρά διαδικαστικό, η αλήθεια είναι ότι θα φέρει εκ νέου στην επιφάνεια την κόντρα στους κόλπους της ΕΕ.
Η κυβέρνηση της Πορτογαλίας έχει ήδη προειδοποιήσει ότι κάθε βήμα για την εφαρμογή κυρώσεων μπορεί να προκαλέσει ζημιά για τη φήμη της χώρας στις αγορές, σε μια περίοδο που προσπαθούν να ενισχύσουν την οικονομική ανάκαμψη της χώρας, και έχει υποσχεθεί να μην καταβάλει οποιοδήποτε πρόστιμο της επιβληθεί.
Μαρία Αδαμίδου
