Κάτι αλλάζει στην Καστοριά…

Τώρα εσείς λογικά πιστεύετε ότι θα διαβάσετε για δείκτες ανάπτυξης, έργα, πληρότητες, νέες επιχειρήσεις και ένα μέλλον ευοίωνο και λαμπερό για τον τόπο που είχε- το πάλαι ποτέ – λυμένα τα προβλήματά του κάτω από στοίβες πολυτελών γούνινων δημιουργιών.

Επειδή ζούμε στη- είμαστε επιεικείς και να χαϊδεύουμε αυτιά που δεν ακούν. Ειδικά εμείς η νεότερη (ας πούμε) γενιά που προσπαθεί να κρατήσει ακόμη τον τόπο ζωντανό και όχι να τον λατρεύει εξ αποστάσεως ή κατά την περίοδο των γιορτών.

Και τώρα θα σας εξηγήσουμε την αλλαγή που διακρίνουμε να γεννιέται στον τόπο μας.

Ο κόσμος γύρω μας αλλάζει. Τα τελευταία χρόνια συμβαίνουν κοσμοϊστορικά γεγονότα στην πολιτική, στην υγεία, στο περιβάλλον, στην οικονομία, στις διεθνείς σχέσεις, στην τεχνολογία. Φυσικό κι επόμενο να αλλάζει κι ο άνθρωπος προσπαθώντας να προσαρμοστεί στις εξελίξεις. Αργά, μεν, (απελπιστικά αργά, για την ακρίβεια) αλλά το νερό μπαίνει σιγά σιγά στο αυλάκι και στην μικρή Καστοριανή κοινωνία. Στο διάβα του παρασέρνει παρωχημένες αντιλήψεις και καταστάσεις που ενίσχυαν και παγίωναν την παρακμή, την παθητική αποδοχή, την πίστη άνευ όρων σε πρόσωπα και συμπεριφορές. Γιατί; Γιατί δεν πήγαινε άλλο. Πιάσαμε πάτο! Οι συναγερμοί χτύπησαν!

Η Καστοριά ήταν ανέκαθεν μια κοινωνία εσωστρεφής, συντηρητική, διστακτική μπροστά στις αλλαγές, ακόμα και κατά την περίοδο που γνώρισε ασύλληπτα μεγάλη ευημερία και οικονομική άνθηση. Όσο καθένας πάσχιζε να εξελιχθεί ατομικά, είτε ως έμπορος είτε ως τεχνίτης, η περιοχή παρέμενε σε επισφαλή θεμέλια για το μέλλον και τη βιωσιμότητά της. Η εποχή την ξεπερνούσε κι εκείνη έμενε στάσιμη μαθαίνοντας Ρωσικά και επενδύοντας σε σκουρόχρωμες λιμουζίνες και μεζονέτες. Ούτε που περνούσε από το μυαλό κανενός ότι υπήρχαν και άλλες προοπτικές πέραν της γουνοποιίας, σε έναν τόπο προικισμένο από φυσική ομορφιά, με ζηλευτή ιστορία, σε κομβικό γεωπολιτικό σημείο, με εύφορα εδάφη και πάμπλουτα βουνά. Η μονοκαλλιέργεια ενός και μόνο κλάδου περιόρισε σημαντικά όλους τους τομείς.

Περιόρισε και τον τρόπο σκέψης και τις προσδοκίες μιας μεγάλης μερίδας των πολιτών της. Στέρησε μόρφωση, ανάπτυξη, ταξίδια, πολύπλευρη γνώση, κριτική ικανότητα, διορατικότητα και ευελιξία στις αλλαγές. Αντιθέτως, καλλιέργησε φόβο, ανασφάλεια, δεκτικότητα, καχυποψία, εγωισμό, μεγαλομανία και μια φούσκα νεοπλουτισμού και ματαιοδοξίας.

Δεν θα μπορούσε να μην επηρεαστεί και ο τρόπος που η κοινωνία ψήφιζε. Είτε για τη Βουλή είτε για την τοπική αυτοδιοίκηση. Αιώνιο προπύργιο, την χαρακτήρισε πρόσφατα Δήμαρχος του τόπου μπροστά στον Πρόεδρο του Κυβερνώντος κόμματος. Σοκαριστική δήλωση υποταγής, μεν, αλλά μήπως είχε κι άδικο; Τόσο απροκάλυπτα υποταγμένη κοινωνία που δεν απαιτεί και δεν διεκδικεί, παρά περιμένει να υλοποιηθούν τα λόγια και οι προφορικές δεσμεύσεις επί δεκαετίες…κοινωνία που και το ψίχουλο το δέχεται ως καρβέλι….δύσκολα βρίσκεις! Γιατί, τι κατάφερε τόσα χρόνια η στάση μας αυτή; Υποδομές, τρένα, αξιοπρεπές αεροδρόμιο, αθλητικές εγκαταστάσεις, φράγματα, επεξεργασία-μεταποίηση αγροτικών προϊόντων, ισχυρό πρωτογενή τομέα, εργοστάσια, επενδύσεις, σχολές, τουρισμό 4 εποχών, προστασία της λίμνης, εργασία για τους νέους, προστασία κι ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς; Απαντήστε μόνοι σας όσο ψάχνουμε ενισχυμένο voucher θέρμανσης, επιδοτήσεις για τα χωράφια, αναστολές, 3ο-4ο πρόγραμμα ενίσχυσης γουνοποιητικών επιχειρήσεων, πρόγραμμα ΔΥΠΑ για 55+, θέσεις εργασίας με κάρτα ανεργίας για 1 χρόνο, 14.500€ για νέα επιχείρηση που θα αντέξει δεν θα αντέξει μια χρονιά, χιλιάδες θέσεις εργασίας για σεζόν σε νησί.

Κι όσο το προϊόν της γούνας πουλούσε και το χρήμα έρεε κατατάσσοντας την Καστοριά στις πιο πλούσιες περιοχές της χώρας, όλες αυτές οι σκέψεις για plan B, θα περνούσανε ως παραφωνίες σε ένα κονσέρτο για πάρα πολλούς, γεμάτο χρυσόσκονη. Τώρα όμως που μείνανε 2-3 ξεκούρδιστα όργανα να προσπαθούν να συνθέσουν μια μελωδία για ελάχιστους πιστούς, ίσως και γερασμένους θεατές, η κοινωνία τρέχει να αποβάλει από πάνω της αυτή τη νοοτροπία. Γίνεται πιο καχύποπτη στις προθέσεις. Στα λόγια, στις υποσχέσεις, στον χρόνο υλοποίησης. Στους ανθρώπους που προβάλλονται ως σωτήρες και κυρίως στα έργα τους.

Ο σύγχρονος Καστοριανός προσπαθεί κι ενίοτε κατορθώνει να διακρίνει συμπεριφορές και προθέσεις και μετά να εκφραστεί. Σε αυτό, πρωταρχικό ρόλο έχουν τα social media. Το παρόν και το μέλλον της ενημέρωσης και της επικοινωνίας. Η κοινωνία απελευθερώνεται από δεσμά και προκαταλήψεις. Τα στόματα ανοίγουν (καθένας είναι υπεύθυνος για το τι λέει και πώς το λέει, φυσικά και γι αυτό κρίνεται).

Πόσο τυχεροί μπορούμε να αισθανθούμε που διαβάζουμε π.χ. το πληρωμένο δελτίο τύπου, κρίνουμε και σχολιάζουμε δημόσια αν αυτά που λέει είναι σημαντικά ή φύκια για μεταξωτές κορδέλες; Που έχουμε δικαίωμα να μοιραστούμε ελεύθερα την γνώμη μας, να συμμετέχουμε στις εξελίξεις και πιθανότατα να εισακουστούμε; Παράλληλα, μέσω αυτών των πλατφορμών, μπορούμε να γίνουμε πρεσβευτές του τόπου μου, αναδεικνύοντας εικόνες, μοιράζοντας την εμπειρία μας, προτείνοντας και παρακινώντας ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Να κάνουμε viral την Καστοριά!

Θεωρούμε ότι όλοι, πλέον, μπορούν να πάρουν μέρος σε αυτό τον ατελείωτο διάλογο κι ότι όλοι οφείλουν να συμμετέχουν ενεργά σε όσα μας αφορούν, εκμεταλλευόμενοι τα νέα δεδομένα της τεχνολογίας. Από εκεί και πέρα, με ατομική ευθύνη καθένας για το τι διαβάζει και για το τι λέει.

Ο πολίτης του 2025 ξέρει καλύτερα από καθέναν τι γίνεται γύρω του. Δέχεται ασταμάτητα πληροφορίες. Έχει πρόσβαση σε δεδομένα στα οποία δεν είχε ποτέ, τόσο εύκολα, παλαιότερα. Επίσης ταξιδεύει και μπορεί να συγκρίνει. Παίρνει το αεροπλάνο με low cost εταιρίες και γυρίζει όλη την Ευρώπη από πολύ νεαρή ηλικία, πράγμα που δεν έκανε παλαιότερα.

Μήπως θεωρούμε ότι δεν είναι ικανός να καταλάβει αν ένα έργο καθυστερεί ή αν είναι κακοφτιαγμένο ή και περιττό- ετεροχρονισμένο; Δεν καταλαβαίνει πότε τον κοροϊδεύουν απροκάλυπτα ζητώντας του να αντέξει 5-10 χρόνια ακόμα μέχρι να γίνουν πράξη οι αλλαγές για τις οποίες υποτίθεται ότι παλεύουν μέσα στα Υπουργεία οι “ειδικοί”; Δεν μπορεί να καταλάβει αν ο τόπος του ερημώνει κι έχει σοβαρότερα προβλήματα από ποιος θα τραγουδήσει τα Χριστούγεννα στο θεματικό πάρκο ή αν αυτό είναι όσο μεγαλειώδες παρουσιάζεται; Αν σαν τους άθλιους δρόμους της Καστοριάς ( τα τελευταία χρόνια η κατάσταση είναι πραγματικά αφόρητη και μια συγγνώμη δεν έχουμε ακούσει, αντιθέτως ειρωνείες τύπου: “μπρος στα κάλλη τι είναι η ταλαιπωρία”) δεν θα βρεις πουθενά και ότι η ασφαλτόστρωση -που εδώ παρουσιάζεται ως έργο και παροχή-, είναι υποχρέωση; Δεν έχει μια υποψία αν αυτό που γίνεται τελικά για τον τόπο είναι ένα μικρό ποσοστό από ό,τι θα έπρεπε να γίνεται κι αν αυτοί που βιοπορίζονται ενώ διαχειρίζονται το μέλλον του, είναι ανίκανοι ή ημιάσχετοι;

Εμείς θα πούμε ότι είναι ικανός να τα καταλάβει όλα αυτά. Γι’ αυτό και τα σχόλια πλέον έχουν αλλάξει. Αμφισβητούν. Απορρίπτουν. Κρίνουν σκληρά. Ειρωνεύονται. Ξεφεύγουν από το “ναι σε όλα”. Απαιτούν. Προτείνουν. Ακούνε για δεσμεύσεις, για επισκέψεις κλιμακίων και για οργασμούς έργων και γελάνε. Οι ιδιωτικές συζητήσεις στον δρόμο και στα καφέ, αποκαλύπτονται και στο διαδίκτυο, επώνυμα (ευτυχώς πλέον τα τρολ της προηγούμενης 5ετίας -6ετίας έχουν σιγήσει εκκωφαντικά). Η εποχή προσπερνά και περιθωριοποιεί γραφικές προσωπικότητες που επιμένουν να τα βρίσκουν όλα καταπληκτικά και να θεοποιούν πρόσωπα χωρίς προφανή αιτία. Στη μικρή μας κοινωνία τίποτα δεν είναι κρυπτό, ούτε οι προθέσεις και τα κίνητρα εκείνων.

Το στοίχημα είναι να πειστεί και να μπει δυναμικά στο παιχνίδι και η νεότερη γενιά. Να συμμετάσχει ενεργά μέσω συμβουλίων νέων, συλλόγων, στα social, στις δημόσιες διαβουλεύσεις. Είναι μια γενιά απαλλαγμένη από προκαταλήψεις, φραγμούς και όρια. Μια γενιά που διεκδικεί έννοιες που εμείς δεν είχαμε καν ως ιδέα, 20-30 χρόνια πριν, ακόμα και μέσα στα σχολεία. Μια γενιά που έχει αναγκαστεί να σκέφτεται διαφορετικά λόγω των παγκόσμιων αλλαγών. Μια γενιά που πρέπει να πάρει τον χώρο της στον δημόσιο διάλογο για το μέλλον της Καστοριάς. Γιατί αυτή είναι το μέλλον της Καστοριάς. Η Καστοριά χρειάζεται (και) την οπτική των νέων της, μαζί με την εμπειρία των παλαιότερων. Μην ξεχνάμε, όμως, ότι εκείνοι δοκιμάστηκαν κι έχουν να λογοδοτήσουν για τα αποτελέσματα που βιώνουμε σήμερα.

Αλίμονο αν δεν εμπιστευόμαστε κι απαξιώνουμε τη νέα γενιά θεωρώντας δεδομένο ότι αν φύγει ένα παιδί για σπουδές στα 18, θα επιστρέφει μόνο σε γιορτές και διακοπές. Γιατί τότε είμαστε καταδικασμένοι. Χαθήκαμε. Πόση απώλεια ακόμη νέων καταρτισμένων ανθρώπων (που διαπρέπουν αλλού) να αντέξει αυτός ο τόπος; Πόση ανακύκλωση των ίδιων ανθρώπων απαιτείται για να καταλάβουμε τις ευθύνες τους;

Αν μπορούσαμε να δούμε σήμερα πώς θα ήταν η περιοχή μας το 2035 και αν τελικά βλέπαμε μια ήσυχη πόλη γερόντων και δημοσίων υπαλλήλων με 10 καφετέριες και 15 εστιατόρια, με κάτι χιλιάδες λιγότερους κατοίκους και δεκάδες κλειστά σχολεία, με τα ίδια πρόσωπα στη Βουλή, στα δημοτικά έδρανα, στις δημοτικές εταιρείες, στην Περιφέρεια, στα σωματεία, στα κόμματα, στα εκλογικά ποσοστά, στα ΜΜΕ…πώς θα μας φαινόταν;

Γι’ αυτό λέμε ότι θα έπρεπε να ξυπνήσει ο Καστοριανός πολίτης νωρίτερα. Γι’ αυτό και χαιρετίζουμε την αλλαγή που διακρίνουμε να αχνοφαίνεται. Κάλλιο αργά….

Πηγή