Αν περιμένει η Καστοριά να σωθεί από αυτόν τον τουρισμό….

Αφού η κρίση της γουνοποιίας, που κάποτε ήταν η περήφανη ναυαρχίδα της τοπικής μας οικονομίας, έριξε άγκυρα στα αζήτητα, η Καστοριά έστρεψε το βλέμμα της στον τουρισμό. Και καλά έκανε, θα πεις. Ολόκληρη λίμνη έχουμε, με φόντο βουνά, βυζαντινές εκκλησιές και έναν αέρα παλιάς αρχοντιάς.

Όλοι το ίδιο όνειρο βλέπουμε: να κατακλύσουν οι τουρίστες την πόλη, να γεμίσουν τα ξενοδοχεία, και τα ταμεία των καφέ και των εστιατορίων. Να σωθούμε. Να ανασάνουμε. Αλλά για αυτόν τον τουρισμό περιμένουμε; Γιατί, όπως φαίνεται, ο νέος ταξιδιώτης δεν ψάχνει πια τοπικές γαστρονομικές εμπειρίες και ξενύχτια σε μπαρ.

Το παρακάτω κείμενο, που περιγράφει την αλλαγή των συνηθειών των τουριστών στα νησιά, έρχεται σαν καμπανάκι για την εστίαση της Καστοριάς. Τζάμπα περιμένουν; Ο τουρίστας του σήμερα, με το Airbnb και το ταπεράκι του, παρακάμπτει τα εστιατόρια και τα καφέ. Με μια βαλίτσα γεμάτη ενθουσιασμό και ένα σακουλάκι από το σούπερ μάρκετ, μαγειρεύει στο κατάλυμά του, πίνει τον καφέ του από τη μηχανή του δωματίου και χαίρεται τις διακοπές του… οικονομικά.

Μήπως αυτός ο «τουρίστας» είναι απλά ένας επισκέπτης που ήρθε να δει τη λίμνη και να επιστρέψει στο σπίτι του; Μήπως η οικονομική ανάπτυξη που ονειρευόμαστε θα πρέπει να αναζητηθεί αλλού; Μήπως, τελικά, η Μητροπόλεως και οι παραλιακές να γεμίσουν… σούπερ μάρκετ αντί για εστιατόρια; Ή μήπως να πάμε να ζήσουμε αλλού, να κάνουμε όλοι τα σπίτια μας Airbnb και να παραδώσουμε την πόλη σε ένα είδος βραχυπρόθεσμων «αποίκων»; Διαβάστε το παρακάτω κείμενο, που είναι τροφή για σκέψη:

---

Σαν τα μανιτάρια ξεφυτρώνουν τα σούπερ μάρκετ στα νησιά.

Αλλάζει το τοπίο στην τουριστική κατανάλωση στην Ελλάδα, καθώς οι τουρίστες δείχνουν σαφή προτίμηση στις αγορές από σούπερ μάρκετ, αποφεύγοντας ολοένα και περισσότερο τις εξόδους για φαγητό και ποτό. Η αυξημένη τάση κατανάλωσης εντός των καταλυμάτων, κυρίως τύπου Airbnb και ενοικιαζόμενων δωματίων με δυνατότητα παρασκευής γευμάτων, διαμορφώνει νέα δεδομένα τόσο στον κλάδο της εστίασης όσο και στο οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων.

Το υψηλό κόστος στις τιμές των εστιατορίων και των καφέ, σε συνδυασμό με τη γενικότερη ακρίβεια, οδηγεί πολλούς ταξιδιώτες στην επιλογή να μαγειρεύουν και να καταναλώνουν ροφήματα ή ποτά στον χώρο διαμονής τους. Προμηθεύονται βασικά αγαθά από σούπερ μάρκετ, αξιοποιούν τις παροχές των καταλυμάτων και περιορίζουν τις εξόδους. Η νέα αυτή συνήθεια αποτυπώνεται ξεκάθαρα στις πωλήσεις προϊόντων, με αυξημένη ζήτηση για είδη όπως καφέ, αλκοολούχα ποτά και προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.

Ειδικά στα νησιά, όπου ο τουρισμός παραμένει ιδιαίτερα έντονος, η καταναλωτική αυτή στροφή επηρεάζει σημαντικά τη λειτουργία των τοπικών αγορών. Στα ράφια των σούπερ μάρκετ, καταγράφεται αυξημένη κατανάλωση σε καψούλες εσπρέσο, στιγμιαίο καφέ και έτοιμα ροφήματα σε συσκευασία, με τον παραδοσιακό καφέ της καφετέριας να χάνει έδαφος. Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στα αλκοολούχα ποτά, με τους τουρίστες να επιλέγουν μπουκάλια από σούπερ μάρκετ για κατανάλωση στον χώρο διαμονής, αποφεύγοντας τα beach bars και τις νυχτερινές εξόδους.

Ενδεικτικό της αλλαγής είναι και η μείωση της μέσης αξίας των tax free συναλλαγών σε δημοφιλείς προορισμούς όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη. Παρά τη σταθερή ή και αυξημένη τουριστική επισκεψιμότητα, οι αγορές εμφανίζονται πιο συγκρατημένες, ακόμα και από τουρίστες υψηλότερου εισοδήματος.

Η μεταβολή αυτή στην καταναλωτική συμπεριφορά δεν αφήνει ανεπηρέαστο το οργανωμένο λιανεμπόριο, το οποίο εντείνει την παρουσία του στις τουριστικές περιοχές. Με επίκεντρο τα νησιά, οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ επενδύουν δυναμικά, ενισχύοντας την κάλυψη και το δίκτυό τους. Η νησιωτική αγορά φέρεται να αγγίζει το 2024 αξία 2,3 δισ. ευρώ, αντιστοιχώντας στο 15,6% του συνολικού εθνικού τζίρου του κλάδου. Οι ρυθμοί ανάπτυξης σε περιοχές όπως η Κρήτη και οι Κυκλάδες υπερβαίνουν το 6%, με τη δυναμική να δείχνει ότι η αγορά μπορεί να προσεγγίσει τα 2,5 δισ. ευρώ εντός της χρονιάς.

Η υψηλή επισκεψιμότητα και οι ανάγκες για πιο οικονομικές λύσεις καθιστούν τα σούπερ μάρκετ βασικό προορισμό για τους τουρίστες, ενώ παράλληλα προσφέρουν υψηλότερα περιθώρια κέρδους στις επιχειρήσεις. Τοπικά παραδείγματα, όπως αυτό της αλυσίδας Flora στη Μύκονο, με καθαρό περιθώριο κέρδους 7,5%, αποδεικνύουν την ελκυστικότητα της νησιωτικής αγοράς, ακόμη και με τα αυξημένα λειτουργικά κόστη.

Η παρουσία των αλυσίδων επεκτείνεται με ταχείς ρυθμούς. Σήμερα λειτουργούν 362 καταστήματα σούπερ μάρκετ στα μεγάλα νησιωτικά συμπλέγματα, με τη Μασούτης να διατηρεί τον μεγαλύτερο αριθμό σημείων, κυρίως μέσω της ΣΥΝ.ΚΑ και της Κρητικός. Ακολουθούν η Σκλαβενίτης, η οποία επεκτείνεται σε μικρότερα νησιά, η ΑΒ Βασιλόπουλος με δυναμική παρουσία μέσω franchise, και άλλες μεσαίες και μικρότερες αλυσίδες, όπως οι Bazaar, Market In και My Market.

Το ενδιαφέρον για τα νησιά δεν φαίνεται να εξαντλείται σύντομα. Νέα καταστήματα σχεδιάζονται ή ανοίγουν συνεχώς, από τη Σκιάθο έως τη Χερσόνησο. Η στρατηγική σημασία της νησιωτικής Ελλάδας στον χάρτη του οργανωμένου λιανεμπορίου επιβεβαιώνεται διαρκώς, με τον τουρισμό να αποτελεί τον βασικό επιταχυντή των εξελίξεων.

Πηγή