ΑΠΟΛΟΓΟΥΜΑΙ ….. (Ευλαβώς)

Καταγράφουμε την ιστορία σήμερα για να μην μας διαγράψει αύριο.

Γράφει: Ο Λεωνίδας θ. Πουλιόπουλος.

ΑΠΟΛΟΓΟΥΜΑΙ….

(Ευλαβώς)

    Από καιρό ήθελα να γράψω αυτό το άρθρο για να αποτίσω ελάχιστο φόρο τιμής σε έναν λόγιο συμπολίτη μας, γόνο μιας παραδοσιακής καστοριανής οικογένειας από την περιοχή Ντολτσό, που ο πατέρας του ήταν ένας εξαιρετικός Γουνοποιός της παραδοσιακής συντεχνίας των γουναράδων. Ως χρονογράφος μπορεί να δικαιολογούμε να γράφω όποτε μου δίνετε η ευκαιρία, και υπ’ αυτήν την προϋπόθεση, θα πρέπει να ομολογήσω ότι την υποκινητική αυτή ευκαιρία μου την έδωσε ένας παλιός φίλος αναγνώστης, που μπορεί μεν να μην είναι καστοριανός, είναι όμως λάτρης του πολιτισμού και της διανόησης του τόπου μας. Συζητώντας λοιπόν μαζί του, αποφάσισα ότι αυτή ήταν μια καλή ευκαιρία, αφενός μεν να απολογηθώ για την αργοπορία αυτού του άρθρου, αφετέρου να εντατικοποιήσω τα χρονογραφήματα – άρθρα μου, ξεκινώντας από έναν καστοριανό διανοούμενο – συγγραφέα, πολυβραβευμένο και καταξιωμένο.

Με τον  Ηλία είχα την τύχη να έρθω σε επαφή για μια πολύ σύντομη συνεργασία το 2013, όταν  ένας Γερμανός σκηνοθέτης ήθελε να δημιουργήσει μια ταινία κυρίως για τους Δυτικομακεδόνες Γουναράδες, που διακρίθηκαν στο εξωτερικό και μεγαλούργησαν στις παραδουνάβιες χώρες όπως ο Σίνας και ο Δούμπας  στην Βιέννη και πολλοί άλλοι στη Λειψία στο Βελιγράδι και σε πολλές παραδουνάβιες πόλεις.Δυστυχώς αυτός ο σκηνοθέτης δεν στηρίχθηκε επαρκώς και έτσι η προσπάθειά  του δεν είχε συνέχεια. Τον πατέρα του συγγραφέα Λεωνίδα και την μητέρα του Ρεγκίνα,τους γνώριζα καλά, αφού εκτός από γείτονες, είχαμε συμπορευτεί και συναντηθεί σε κοινές  κοινωνικο-πολιτικές δραστηριότητες και κινήσεις της πόλης μας και υπήρχε μεγάλη αλληλοεκτίμηση μεταξύ μας. Ένας δε Παπαμόσχος Ηλίας (μάλλον συγγενής του) αναφέρεται μεταξύ των Μπιζανομάχων Καστοριανών που επαναπατρίσθηκαν από το εξωτερικό προκειμένου να αγωνισθούν για την απελευθέρωση της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ  το 1912-3.

Τα παραπάνω γεγονότα τα αναφέρω αφενός για ιστοριογραφικούς λόγους και αφετέρου να καταδείξω ότι, από την συντεχνία των γουναράδων αναδύθηκαν άνθρωποι τόσο του πολιτισμού όσο της τέχνης της επιστήμης της ευεργεσίας και όχι μόνο, όπως αναφερθήκαμε σε πλήθος προηγούμενων άρθρων μου. 

Ας δούμε λοιπόν ποιος είναι αυτός ο συμπολίτης μας, γέννημα θρέμμα της πόλης και της συντεχνίας της βιοτεχνίας της γούνας που ακούει στο όνομα Ηλίας Παπαμόσχος που τιμήθηκε με δύο βραβεία. Το κρατικό λογοτεχνικό βραβείο Διηγήματος καθώς και το κρατικό λογοτεχνικό βραβείο Νουβέλας το 2016. 

Το βιογραφικό του είναι λιτό, όπως αναφέρεται ποιο κάτω, το συγγραφικό του έργο όμως μεγάλο. Οκτώ διαφορετικά βιβλία μεταφρασμένα ακόμη και σε ξένες γλώσσες. 

Ο Ηλίας Λ. Παπαμόσχος γεννήθηκε το 1967 στην Καστοριά. Σπούδασε στο Τμήμα Γεωλογίας Πατρών και στο Εργαστήρι Επαγγελματικής Δημοσιογραφίας το 1993. Εργάστηκε ως βιβλιοϋπάλληλος στην Αθήνα και από το 1997 επέστρεψε στη γενέτειρά του -όπου ζει μέχρι σήμερα- και ασχολήθηκε με την οικογενειακή εμπορική επιχείρηση. Έχει γράψει οκτώ βιβλία. “Η αλεπού της σκάλας και άλλες ιστορίες” (2015) τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος-Νουβέλας (2016) και μεταφράστηκε στα γαλλικά (“Le renard dans l’ escalier”, Le miel des anges, 2018). Διηγήματά του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, στα σουηδικά και στα αλβανικά.

Εμείς δεν γράφουμε αυτό το άρθρο μόνο για να τον τιμήσουμε ή  να τον επαινέσουμε για το συγγραφικό του έργο, αλλά για να καταδείξουμε κυρίως, ότι η μικρή Καστοριά και η κυρίως μια τόσο παρεξηγημένη βιοτεχνική δραστηριότητα, παράγει ακόμη πολιτισμό και ανθρώπους του πνεύματος που μπορούν να γίνουν οι καλύτεροι πρεσβευτές μιας περιοχής που τους έχει ανάγκη σήμερα όσο ποτέ άλλοτε. 

Δεν είναι μικρό πράγμα να διαβάζεις ότι: Στα κρατικά λογοτεχνικά βραβεία που είναι η ανώτατη λογοτεχνική διάκριση που αποδίδεται σε λογοτέχνες από το ελληνικό κράτος, μεταξύ των ονομάτων όπως ο Καζαντζάκης, Ρίτσος,Εγγονόπουλος. Ελύτης, Μανόλης Αναγνωστάκης, Κική Δημουλά,  Διδώ Σωτηρίου, Νίκος Θεμέλης, Ευγένιος Τριβιζάς Ντίνος Χριστιανόπουλος, Χρ. Χωμενίδης, Βασ. Βασιλικός και δεκάδες άλλους, υπάρχει και ένας συμπολίτης μας από την Καστοριά. Δεν είναι ούτε μικρό αλλά ούτε  και συνηθισμένο. Απεναντίας είναι κάτι πολύ σπάνιο που σε γεμίζει υπερηφάνεια ικανοποίηση και αισιοδοξία για το μέλλον.

Ας σκεφτούν λοιπόν οι φορείς και οι λεγόμενοι άρχοντες αυτού του τόπου πως μπορούν να εκμεταλλευτούν αυτές τις πηγές πλούτου και πολιτισμού που έχουμε. Και το γράφω αυτό μετά λόγου γνώσεως διότι έχουμε πάρα πολλές περιπτώσεις στο διάβα της ιστορίας, όπου διάφοροι ανταγωνιστές ( λαοί, κρατικές ή φυλετικές οντότητες κ.λπ.) καπηλεύτηκαν επιστήμονες, εφευρέτες, ήρωες, έννοιες λέξεων, ή ιστορικά γεγονότα,προκειμένου να εκμεταλλευτούν την φήμη  τους για να αποκτήσουν ταυτότητα, κέρδη ή άλλα συγκριτικά πλεονεκτήματα, λόγω δικών μας σφαλμάτων ή ολιγωρίας. Για να γίνω ποιο συγκεκριμένος τι εννοώ, αναφέρω ένα σχετικά πρόσφατο παράδειγμα που συνέβη με τους κινηματογραφιστές αδελφούς Μανάκια, που ήταν Έλληνες-βλάχοι και γεννήθηκαν στα Γρεβενά.

Ο Γιαννάκης πέθανε στην Θεσσαλονίκη και έχουμε το φωτογραφικό του αρχείο,ενώ ο άλλος πέθανε στο Μοναστήρι (Μπιτόλια), παρέδωσε το κινηματογραφικό του αρχείο στο τότε γιουγκοσλαβικό κράτος και σήμερα οι σκοπιανοί τον οικειοποιήθηκαν τον αποκαλούν σλαβομακεδόνα και έχουν στήσει αδριάντα. Κι’ όλα αυτά διότι εμείς αγρόν αγοράζαμε. 

Τελειώνοντας αυτό το σύντομα αφιέρωμα στον αγαπητό συμπολίτη μας Ηλία Παπαμόσχο, ευχόμαστε εκ’ βαθέων, να είναι γερός, παραγωγικός και να έχει την δύναμη να παράγει πολιτισμό και να μας κάνει υπερήφανους για τις επιδόσεις και τις επιτυχίες του. Όσο για τους τοπικούς φορείς, ελπίζουμε ναδημιουργήσουν τις προϋποθέσεις και τις κατάλληλες δραστηριότητες, μέσω των οποίων τέτοιοι άνθρωποι να τιμώνται και να αξιοποιούνται, έτσι ώστε ο πολιτισμός μας να προβάλλεται και να μην καπηλεύεται από άλλους. Η αναγνώριση και η βράβευση τέτοιων ανθρώπων είναι η καλύτερη προβολή που μπορεί να έχει ένας τόπος και μια επαγγελματική δραστηριότητα. Η φύση μπορεί να προίκισε και να ευνόησε την Καστοριά αλλά οι άνθρωποι οι δραστηριότητες και τα δημιουργήματά τους, είναι εκείνα τα εργαλεία που δημιουργούν στρατηγικά πλεονεκτήματα για επιβίωση και ευημερία. Για όλα αυτά όμως θα πρέπει να υπάρχει ένα ΟΡΑΜΑ. Κάποιοι, όπως ο συμπολίτης μας Ηλίας, το έχουν, η τοπική εξουσία και οι φορείς άραγε το έχουν;;;

Ο Λεωνίδας θ. Πουλιόπουλος

[email protected]