Kονδύλια ύψους 4,6 δισ. ευρώ από το Ταμείο Καινοτομίας θα διατεθούν για τεχνολογίες μηδενικών καθαρών εκπομπών, την παραγωγή συσσωρευτών για ηλεκτρικά οχήματα και το ανανεώσιμο υδρογόνο

Σήμερα, κατά την πρώτη εβδομάδα της νέας της εντολής, η Επιτροπή εντείνει τις προσπάθειές της για την ενίσχυση των τεχνολογιών μηδενικού ισοζυγίου που είναι καίριας σημασίας για τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, με παράλληλη επίτευξη των συμφωνηθέντων στόχων για το κλίμα. Δρομολογεί δύο νέες προσκλήσεις υποβολής προτάσεων με προϋπολογισμό 3,4 δισ. ευρώ για την επιτάχυνση της ανάπτυξης καινοτόμων τεχνολογιών απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων των μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων. Δρομολογεί επίσης τη δεύτερη δημοπρασία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Υδρογόνου για την επιτάχυνση της παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ) με προϋπολογισμό 1,2 δισ. ευρώ από κονδύλια της ΕΕ, συν περισσότερα από 700 εκατ. ευρώ από τρία κράτη μέλη. Τόσο οι προσκλήσεις υποβολής προτάσεων όσο και ο πλειστηριασμός χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Καινοτομίας, χρησιμοποιώντας τα έσοδα από το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ).

Και οι τρεις προσκλήσεις περιλαμβάνουν νέα κριτήρια ανθεκτικότητας για την τόνωση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. Η δημοπρασία αγοράς μπαταριών και τράπεζας υδρογόνου θα περιλαμβάνει επίσης ειδικά κριτήρια ανθεκτικότητας για την προστασία της Ευρώπης από την εξάρτηση από έναν μόνο προμηθευτή.

Ενίσχυση των τεχνολογιών μηδενικού ισοζυγίου και της κατασκευής κυψελών συσσωρευτών ηλεκτρικών οχημάτων σε ολόκληρη την Ευρώπη

Οι δύο προσκλήσεις υπογραμμίζουν τη δέσμευση της ΕΕ να ενισχύσει την ηγετική θέση και την παραγωγική ικανότητα της Ευρώπης σε καινοτόμες τεχνολογίες αιχμής και μηδενικού ισοζυγίου, ακολουθώντας παράλληλα την πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.

Η γενική πρόσκληση υποβολής προτάσεων για μηδενικές καθαρές τεχνολογίες ύψους 2,4 δισ. ευρώ (πρόσκληση για το IF24) στηρίζει έργα απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές διαφορετικής κλίμακας, καθώς και έργα που εστιάζουν στην κατασκευή εξαρτημάτων για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αποθήκευση ενέργειας, αντλίες θερμότητας και παραγωγή υδρογόνου.

Τα έργα που ισχύουν για την πρόσκληση υποβολής προτάσεων για καθαρές μηδενικές τεχνολογίες θα αξιολογηθούν με βάση τις δυνατότητές τους να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, τον βαθμό καινοτομίας, την ωριμότητα του έργου, τη δυνατότητα αναπαραγωγής και την οικονομική αποδοτικότητα. Επιπλέον, για πρώτη φορά στο πλαίσιο της πρόσκλησης υποβολής προτάσεων του Ταμείου Καινοτομίας, τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να συμπληρώσουν την πρόσκληση υποβολής προτάσεων Net-Zero IF 24 με εθνικά προγράμματα χρηματοδότησης. Αυτή η νέα επιλογή, που ονομάζεται «επιχορηγήσεις ως υπηρεσία», επιτρέπει στα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν τη διαδικασία αξιολόγησης του Ταμείου Καινοτομίας και τον εξορθολογισμό της διαδικασίας έγκρισης των κρατικών ενισχύσεων. 

Για πρώτη φορά, η πρόσκληση υποβολής προτάσεων ύψους 1 δισ. ευρώ για την κατασκευή κυψελώνμπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων(μπαταρία IF24) θα στηρίξει έργα που μπορούν να παράγουν καινοτόμα στοιχεία μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων ή να αναπτύξουν καινοτόμες τεχνικές, διαδικασίες και τεχνολογίες κατασκευής. Η σημερινή πρόσκληση είναι μόνο ένα μέτρο στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσέγγισης για την κινητοποίηση επενδύσεων σε έναν τομέα που είναι απαραίτητος για την επιτυχία της Ευρώπης στη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας και την ανταγωνιστικότητά της. Στηρίζει τις εταιρείες στη στόχευση επενδύσεων στην Ευρώπη με νέες τεχνολογίες, όπου εξακολουθούν να σημειώνονται πρόοδοι. Απαιτούνται πολλαπλά μέσα για να ξεπεραστούν ορισμένοι από τους οικονομικούς φραγμούς που αντιμετωπίζει επί του παρόντος η αξιακή αλυσίδα των συσσωρευτών στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων των gigafactories της. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να αναπτύσσει τα διαθέσιμα μέσα και να συμμετέχει σε νέες οδούς, μεταξύ άλλων βραχυπρόθεσμα, για την αντιμετώπιση των φραγμών στη βιομηχανική κλίμακα μεγάλης κλίμακας.

Επίσης σήμερα, η Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) δρομολόγησαν μια νέα εταιρική σχέση για τη στήριξη των επενδύσεων στον τομέα παραγωγής συσσωρευτών της ΕΕ. Για την εν λόγω εταιρική σχέση θα χορηγηθεί συμπληρωματική ενίσχυση ύψους 200 εκατ. ευρώ (εγγύηση δανείων) στο πρόγραμμα InvestEU από το Ταμείο Καινοτομίας. Τα χρήματα θα διατεθούν για τη στήριξη καινοτόμων έργων κατά μήκος της αλυσίδας αξίας της ευρωπαϊκής παραγωγής συσσωρευτών για την αντιμετώπιση των προκλήσεων χρηματοδότησης, επιτρέποντας πρόσθετες επιχειρηματικές δραστηριότητες της ΕΤΕπ για το χρέος κατά την επόμενη τριετία. 

Στήριξη της παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου

Σήμερα, η Επιτροπή δρομολογεί επίσης τη δεύτερη δημοπρασία στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Υδρογόνου, μέσω του Ταμείου Καινοτομίας (Δημοπρασία EF24). Θα διαθέσει 1,2 δισ. ευρώ από τα έσοδα του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ) για τη στήριξη των παραγωγών υδρογόνου που κατηγοριοποιούνται ως ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικής προέλευσης (RFNBO) που βρίσκονται στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ).

Με αύξηση του προϋπολογισμού κατά 400 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με την πρώτη δημοπρασία IF23, η νέα δημοπρασία IF24 θα στηρίξει έργα για την παραγωγή υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές ανεξάρτητα από τον τομέα στον οποίο θα καταναλωθεί, με ειδικό προϋπολογισμό 1 δισ. EUR· καθώς και την παραγωγή υδρογόνου σε έργα με αποδέκτες στον τομέα της ναυτιλίας, με ειδικό προϋπολογισμό 200 εκατ. ευρώ.

Η Επιτροπή προσφέρει επίσης έναν μηχανισμό«δημοπρασιών ως υπηρεσίας», ο οποίος επιτρέπει στα κράτη μέλη να χρηματοδοτούν έργα που είχαν υποβάλει προσφορά στη δημοπρασία αλλά δεν επελέγησαν για στήριξη από το Ταμείο Καινοτομίας λόγω δημοσιονομικών περιορισμών. Αυτό επιτρέπει στα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν εθνικούς πόρους για τη στήριξη έργων στην επικράτειά τους χωρίς την ανάγκη διεξαγωγής χωριστού πλειστηριασμού σε εθνικό επίπεδο, μειώνοντας τον διοικητικό φόρτο και το κόστος για όλα τα μέρη. Η Ισπανία, η Λιθουανία και η Αυστρία ανακοίνωσαν πρόσφατα τη συμμετοχή τους σε δημοπρασίες ως υπηρεσία φέτος, δεσμεύοντας έως και 836 εκατ. ευρώ σε εθνικούς πόρους για τη στήριξη έργων παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου που βρίσκονται στις χώρες τους.

Επόμενα βήματα

Οι φορείς υλοποίησης έργων για τις τεχνολογίες μηδενικών καθαρών εκπομπών και τις κλήσεις για συσσωρευτές έχουν προθεσμία έως τις 24 Απριλίου 2025, ώρα 17:00 (ώρα Κεντρικής Ευρώπης), να υποβάλουν αίτηση και στις δύο προσκλήσεις υποβολής προτάσεων του Ταμείου Καινοτομίας μέσω της πύλης χρηματοδότησης της ΕΕ και της πύλης υποβολής προσφορών. Οι αιτούντες ενθαρρύνονται θερμά να συμμετάσχουν στην ενημερωτική ημερίδα, η οποία θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακά από τις 17 έως τις 18 Δεκεμβρίου 2024. Οι επιτυχόντες υποψήφιοι αναμένεται να υπογράψουν συμφωνίες επιχορήγησης έως το πρώτο τρίμηνο του 2026.

Όσον αφορά τη δημοπρασία ανανεώσιμου υδρογόνου, οι προσφέροντες έχουν προθεσμία έως τις 20 Φεβρουαρίου 2025 να υποβάλουν αίτηση μέσω της πύλης χρηματοδότησης και υποβολής προσφορών της ΕΕ. Κατά την προετοιμασία της αίτησης, συνιστάται θερμά στους φορείς υλοποίησης έργων να συμβουλεύονται τα έγγραφα της πρόσκλησης και την ενότητα Ερωτήσεις και Απαντήσεις στην Πύλη, καθώς και να συνεργάζονται σύντομα με χρηματοπιστωτικό ίδρυμα σχετικά με την εγγύηση ολοκλήρωσής τους.   Οι επιτυχόντες υποψήφιοι θα υπογράψουν συμφωνίες επιχορήγησης εντός εννέα μηνών από το κλείσιμο της πρόσκλησης.

Ιστορικό

Με εκτιμώμενα έσοδα ύψους 40 δισ. EUR από το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ μεταξύ 2020 και 2030, το Ταμείο Καινοτομίας αποσκοπεί στη δημιουργία οικονομικών κινήτρων για τις εταιρείες και τις δημόσιες αρχές ώστε να επενδύσουν σε τεχνολογίες αιχμής χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και να στηρίξει τη μετάβαση της Ευρώπης στην κλιματική ουδετερότητα.

Το Ταμείο Καινοτομίας έχει ήδη διαθέσει περίπου 7,2 δισ. ευρώ σε περισσότερα από 120 καινοτόμα έργα μέσω προηγούμενων προσκλήσεων υποβολής προτάσεων. Τα αποτελέσματα της πρόσκλησης IF23 αύξησαν το συνολικό ποσό της στήριξης σε 12 δισ. ευρώ για περισσότερα από 200 έργα.

Επίσης, χορήγησε επιχορηγήσεις ύψους σχεδόν 700 εκατ. ευρώ για τη στήριξη 6 έργων παραγωγής υδρογόνου RFNBO μέσω της πρώτης δημοπρασίας. (Δημοπρασία IF23). Επιπλέον, ο πλειστηριασμός IF23 υπολογίστηκε επίσης με συνεισφορά 350 εκατ. ευρώ από τη Γερμανία στο πλαίσιο του καθεστώτος πλειστηριασμών ως υπηρεσίας.