Το χτεσινό χτύπημα του Ιράν στο Ισραήλ με περίπου 180 βαλλιστικούς επιβεβαίωσε όσους είχαν εκτιμήσει ότι η δολοφονία του Νασράλα θα φέρει πιο κοντά την ανάφλεξη ενός ανοιχτού περιφερειακού πολέμου.
Βεβαίως, η σύγκρουση έχει ήδη επεκταθεί πέρα από την Παλαιστίνη, στον Λίβανο, τη Συρία, την Υεμένη και την Ερυθρά Θάλασσα.
Εντούτοις, η χτεσινή επίθεση του Ιράν συνιστά τομή στις εξελίξεις. Κι αυτό γιατί επρόκειτο περί κανονικού πολεμικού πλήγματος που καθιστά πλέον πολύ πιθανή την ανοιχτή αντιπαράθεση δύο κρατών που διαθέτουν όπλα μαζικής καταστροφής, του Ισραήλ και του Ιράν.
Η σύγκριση
Για να γίνει πιο κατανοητή η σημασία της χτεσινής επίθεσης, πρέπει να κάνουμε τη σύγκριση με την αεροπορική επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ τον περασμένο Απρίλιο, που εξαπολύθηκε ως αντίποινα για τον βομβαρδισμό της ιρανικής πρεσβείας στη Δαμασκό. Τότε είχαν χρησιμοποιηθεί κυρίως drone και πύραυλοι Cruise, ενώ είχε δοθεί προειδοποίηση μέρες πριν. Τώρα χρησιμοποιήθηκαν βαλλιστικοί πύραυλοι που κάνουν μόλις 12 λεπτά να φτάσουν από το Ιράν στο Ισραήλ, χωρίς να δοθεί προειδοποίηση.
Μεγάλο μέρος των πυραύλων αναχαιτίστηκαν τόσο από τα ισραηλινά αντιαεροπορικά συστήματα και τα αμερικανικά πολεμικά πλοία. Ωστόσο, αρκετοί βρήκαν τους στόχους τους, μεταξύ των οποίων και η αεροπορική βάση Νεβατίμ στην έρημο Νεγκέβ, εκεί όπου σταθμεύουν τα F-35.
Στην ανακοίνωσή τους οι Φρουροί της Επανάστασης δήλωσαν ότι η πυραυλική επίθεση έγινε σε αντίποινα των δολοφονιών του Νασράλα, του Χανίγιε και του αναπληρωτή διοικητή των Φρουρών της Επανάστασης Αμπάς Νιλφορουσάν που σκοτώθηκε μαζί με τον Νασράλα.
Η επιλογή του Ιράν
Η επιλογή του Ιράν να αντεπιτεθεί στο Ισραήλ ούτε απλή ήταν ούτε η πλέον αναμενόμενη από τους δυτικούς αναλυτές. Το τελευταίο διάστημα είναι φανερό ότι το Ισραήλ επιδιώκει με κάθε δυνατό τρόπο την εμπλοκή του Ιράν σε μια άμεση στρατιωτική αντιπαράθεση. Το Τελ Αβίβ πέρα από το ότι διαθέτει μια πανίσχυρη αεροπορία, σε μια αντιπαράθεση με την Τεχεράνη θα έχει την ενεργό στήριξη των ΗΠΑ -όπως άλλωστε φάνηκε εκ νέου χτες βράδυ με την κατάρριψη ιρανικών πυραύλων από αμερικανικά πολεμικά σκάφη. Επιπλέον, το ρήγμα ασφαλείας που φάνηκε στις δολοφονίες Νασράλα και Χανίγια καθιστά τη θέση της ιρανικής ηγεσίας ευάλωτη. Σε όλα αυτά πρέπει να προσθέσουμε την κακή κατάσταση της ιρανικής οικονομίας που ασφυκτιά κάτω από τις δυτικές κυρώσεις. Επομένως, το πιο «λογικό» σενάριο θα ήταν μια πιο ήπια απάντηση από το Ιράν στα ισραηλινά χτυπήματα. Άλλωστε, σήμα διαλλακτικότητας είχε στείλε ο νεοεκλεγείς πρόεδρος του Ιράν Μασούντ Πεζεσκιάν στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, καλώντας τη Δύση σε διαπραγματεύσεις για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Ωστόσο, η ηγεσία του Ιράν δεχόταν και μια άλλη, αντίθετη, πίεση. Η δολοφονία των Νασράλα σε συνδυασμό με το ξεκλήρισμα άλλων 11 ηγετικών στελεχών της Χεζμπολά, έχει βάλει την Χεζμπολά στην πιο δύσκολη κατάσταση που έχει βρεθεί τα τελευταία χρόνια. Το Ισραήλ επιχειρεί να εκμεταλλευτεί το μομέντουμ με την εισβολή στον νότιο Λίβανο, προκειμένου να δώσει το αποφασιστικό χτύπημα στη Χεζμπολά. Ταυτόχρονα, η ισραηλινή αεροπορία βομβαρδίζει κατά βούληση τη Συρία και την Υεμένη, ενώ η γενοκτονία στη Γάζα συνεχίζεται. Δεν πρέπει ακόμα να ξεχνάμε ότι ο Χανίγια δολοφονήθηκε στην Τεχεράνη, σε ένα υποτιθέμενο «ασφαλές» κτίριο των Φρουρών της Επανάστασης. Τα απανωτά χτυπήματα του Ισραήλ καταρράκωναν το κύρος του Ιράν το οποίο δεχόταν επίσης κριτική ότι δεν στήριζε τη Χεζμπολά στην πιο δύσκολη ώρα της.
Η τελική επιλογή του Ιράν, δηλαδή του αγιατολάχ Αλί Χαμεϊνί και της ηγεσίας των Φρουρών της Επανάσταση, να χτυπήσει το Ισραήλ έχει αναμφίβολα ιδεολογικά χαρακτηριστικά που σχετίζονται με τη φύση του ιρανικού καθεστώτος. Χαρακτηριστικά που σε πρώτο επίπεδο δεν συνάδουν με τον γεωπολιτικό ρεαλισμό.
Υπάρχει όμως και μια άλλη οπτική. Ο διεθνολόγος Σωτήρης Ρούσσος στο βιβλίο του «Επανάσταση και εξέγερση στη Μέση Ανατολή» (εκδόσεις Gutenberg) επισημαίνει ότι για το Ιράν ο λεγόμενος «Άξονας της Αντίστασης» (Ιράν, Χεζμπολά, Άσαντ, Χούθι και ως ένα βαθμό η Χαμάς) αποτελεί βασικό στοιχείο της περιφερειακής ισορροπίας. Το δόγμα Χαμεϊνί είναι ότι «εάν η επανάσταση μείνει εντός των συνόρων του Ιράν, θα είναι ευάλωτη». Επομένως, η υπεράσπιση της Χεζμπολά γίνεται αντιληπτή από τους Ιρανούς ιθύνοντες όχι μόνο ως διακύβευμα διεθνούς κύρους ή έκφραση ιδεολογικής συνέπειας, αλλά και ως ανάγκη της εθνικής ασφάλειας της χώρας. Γι’ αυτό εντέλει το Ιράν με μια κίνηση υψηλού ρίσκου αποφάσισε να διαβεί τον Ρουβίκωνα.
Κίνηση υψηλού ρίσκου
Σε επίπεδο εικόνας η πυραυλική επίθεση του «βγήκε» του Ιράν. Τα βίντεο με τους πυραύλους που χτύπησαν το Ισραήλ αποκατέστησαν ως ένα βαθμό το τρωθέν κύρος της ιρανικής πολεμικής μηχανής. Επιπρόσθετα, το Ιράν έστειλε το μήνυμα ότι υπερασπίζεται έμπρακτα τους συμμάχους του -γι’ αυτό άλλωστε η επιχείρηση χαιρετίστηκε από όσους εγκαλούσαν την ιρανική ηγεσία για παθητικότητα.
Ωστόσο, η συνέχεια είναι αβέβαιη. Το Ισραήλ θα απαντήσει και μάλιστα σκληρά. Αν αυτή η απάντηση αυτή ταπεινώσει εκ νέου το Ιράν, τότε το όποιο πολιτικό κέρδος από τη χτεσινή επίθεση θα εξανεμιστεί. Σε αυτήν την περίπτωση, το Ιράν θα βρεθεί ξανά ενώπιον του ερωτήματος νέων αντιποίνων που θα το βάλουν ακόμα πιο βαθιά σε έναν πόλεμο που επιδιώκει το Ισραήλ. Επιπλέον, πολλά θα εξαρτηθούν από τη μαχητική ικανότητα της Χεζμπολά. Στις πρώτες ώρες της ισραηλινής εισβολής στον νότιο Λίβανο, η Χεζμπολά μάχεται και φαίνεται να διαθέτει στρατιωτική διοίκηση. Πόσο όμως θα αντέξει απέναντι στην ισραηλινή υπεροπλία χωρίς τον Νασράλα και την ιστορική ηγεσία της;
Αυτή τη στιγμή για το μόνο που μπορούμε να είμαστε σίγουροι είναι ότι δεν υπάρχει προοπτική για άμεση κατάπαυση του πυρός. Το μακελειό θα συνεχιστεί αμείωτο στο προσεχές διάστημα. Οποιαδήποτε άλλη πρόβλεψη για τις εξελίξεις είναι απολύτως επισφαλής. Η Μέση Ανατολή έχει ριχτεί στη δίνη της αβύσσου.
