Προτάσεις του Συνδυασμού «ΕΛΠΙΔΑ» για την αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ)

Κοζάνη 2/10/2024

Το ΕΣΕΚ αποτελεί το όχημα για τη Μετάβαση της Χώρας στη μετά λιγνίτη εποχή. Η αναθεώρηση του, περιμέναμε με αγωνία, να λύσει τα προβλήματα που η Απολιγνιτοποίηση δημιούργησε στην Περιφέρεια μας που ακόμη, πέντε χρόνια μετά, δεν έχει δει κανένα σχέδιο να εφαρμόζεται, καμία επένδυση, καμία νέα θέση εργασίας. 

Ο τόπος μας βιώνει την ανεργία, την ερημοποίηση και την ύφεση τηςοικονομίας του.

Αντί να εξελίσσεται το νέο Παραγωγικό Μοντέλο, στη βάση ενός νέου Περιφερειακού Χωροταξικού Σχεδίου, ζούμε τον άναρχο κατακλεισμό της Περιφέρειας από Φωτοβολταϊκά και Ανεμογεννήτριες, που καταστρέφουν τις προοπτικές ανάπτυξης του Αγροτικού Τομέα και του Τουρισμού, χωρίς κανένα όφελος για την Περιφερειακή οικονομία και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.

Δυστυχώς και το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ που συζητάμε δεν λύνει κανένα από τα παραπάνω μείζονα προβλήματα που περιμέναμε με αγωνία να διευθετηθούν.

Γι αυτό προτείνουμε να συμφωνήσουμε σε πέντε βασικές προτάσεις για την Διαβούλευση του ΕΣΕΚ:

1^ο Την παράταση λειτουργίας των λιγνιτικών Μονάδων, που διασφαλίζει: τηνΕνεργειακή ασφάλεια της Χώρας, την Ομαλή Μετάβαση για τη Δυτική Μακεδονία, τις Τηλεθερμάνσεις και τις εναπομείνασες θέσεις εργασίας. Αυτό προϋποθέτει την άμεση διακοπή κατασκευής Φωτοβολταϊκών στα Ορυχεία, σε αδιατάρακτες εκτάσεις και εκτάσεις με υποκείμενο κοίτασμα λιγνίτη.

2^ο Την επίλυση με ασφάλεια το πρόβλημα των Τηλεθερμάνσεων. Καμία εναλλακτική λύση δεν είναι έτοιμη για να λειτουργήσει τον χειμώνα που έχουμε μπροστά Μονόδρομος η παράταση λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων που τροφοδοτούν Τηλεθερμάνσεις .

3^ο Την ορθολογική κατανομή των ΑΠΕ με απόλυτη προστασία της φέρουσας ικανότητας των οικοσυστημάτων και σε εφαρμογή ενός Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου που θα προκύψει μετά από Διαβούλευση που θα ορίζει τις χρήσεις γης στην Περιφέρεια και θα προστατεύει το φυσικό της απόθεμα.

4^ο Την ενεργειακή δημοκρατία. Αντιμετώπιση της Ενεργειακής Φτώχειας. Το όφελος στους Πολίτες και όχι στους Μεγαλοπαρόχους. Στους πολλούς και όχι στους λίγους . Να δοθεί ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ απευθείας σε επιχειρήσεις, μικροεπενδυτές ΑΠΕ της Δυτικής Μακεδονίας, Αγρότες, ενεργειακές Κοινότητες της Δυτικής Μακεδονίας. 

5^ο Τον αποκλεισμό της προβλεπόμενης στο ΕΣΕΚ Καύσης Απορριμμάτων της Χώρας στη Δυτική Μακεδονία

Αναλυτικά 

Να προστεθούν στην Εισαγωγή οι επισημάνσεις  του ΤΕΕ παράρτημα ΔΜστην Διαβούλευση του ΕΣΕΚ ως εξής:

1. Χωρίς λόγο πρωθύστερη του Ευρωπαϊκού Σχεδιασμού που πηγαίνει έως το 2050 η Απολιγνιτοποίηση στη Χώρα μας

«…πρέπει να τονιστεί ότι δεν επιβαλλόταν η βίαιη μετάβαση που ανακοινώθηκε το 2020, χωρίς να έχει ετοιμαστεί συντεταγμένο σχέδιο με χρονοδιάγραμμα, ούτε πήγαζε από τις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις τέτοια εμπροσθοβαρής πολιτική…»

2. Λανθασμένη η επιλογή του ΦΑ ως καύσιμο βάσης/ ενεργειακή ασφάλεια:

«.. Η στρατηγική της πρώτης φάσης βασίζεται στη αξιοποίηση του Φυσικού Αερίου ως μεταβατικού καυσίμου, που θα λειτουργούσε ως καύσιμο βάσης για την διασφάλιση της ευστάθειας του συστήματος κάθε χώρας, κατά την περίοδο ανάπτυξης και καθιέρωσης των Α.Π.Ε. Ο σχεδιασμός αυτός έχρηζε σημαντικής αναθεώρησης, λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων και των μεταβολών στην προμήθεια Φυσικού Αερίου, ειδικά στις χώρες με μη επαρκές από πλευράς εναλλακτικών και ποιότητας, διασυνοριακού διασυνδετικού δικτύου. Ήδη ο σχεδιασμός για την ριζική απόσυρση του λιγνίτη ως το 2023, έχει καταστεί παρωχημένος…»

3. Κόστος ενέργειας

«…. η λιγνιτική ηλεκτροπαραγωγή που αποτέλεσε τον κρίσιμο παράγοντα για την εύρυθμη λειτουργία του Ηλεκτρικού συστήματος και εξασφάλιζε ασφάλεια εφοδιασμού, αντικαταστάθηκε από το Φ.Α., αφήνοντας τη χώρα εκτεθειμένη στις διεθνείς διακυμάνσεις των τιμων του Φ.Α και στις γεωπολιτικές μεταβολές». 

4. Απαξίωση της Επένδυσης της 5^ης Μονάδας

«…Ο βίαιος χαρακτήρας της αποδέσμευσης από το λιγνίτη, … απαξιώνει σύγχρονες λιγνιτικές μονάδες, με σημαντικό κόστος αρχικής επένδυσης…». Παραλογισμός να απαξιώνεται μία επένδυση δισεκατομμυρίων και την ίδια στιγμή επενδύονται εκατοντάδες εκατομμύρια σε Αγωγούς και Δίκτυα Φ.Α  και ΣΥΘΗΑ, με βάση το Φ.Α που έχει τον ίδιο χρόνο ζωής με τον Λιγνίτη, είναι εισαγόμενο και έχει μεγάλες διακυμάνσεις κόστους.

Η Μετάβαση στη μετά λιγνίτη εποχή και τις ΑΠΕ πρέπει να γίνει στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού χρονοδιαγράμματος, με καύσιμο βάσης τον Λιγνίτη, έως ότου προκύψει η αύξηση της χωρητικότητας των Δικτύων μεταφοράς Ενέργειας και αναπτυχθούν επαρκώς συστήματα αποθήκευσης ενέργειας από ΑΠΕ

Στο σώμα του κειμένου της Εισήγησης

Κεφάλαιο Χωροθέτηση έργων ΑΠΕ ανά γεωγραφικό διαμέρισμα 

Στο υποκεφάλαιο: Αντλησιοταμίευση

Λέτε «…. δεν πρέπει να σχεδιάζονται χρησιμοποιώντας φυσικές λίμνες, ιδιαίτερα εκείνες που είναι ενταγμένες στο δίκτυο των  προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 …..πχ λίμνη Βεγορίτιδα…»

Προτείνουμε να συμπεριληφθούν και οι Τεχνητές λίμνες π.χ λίμνηΠολυφύτου και τα Φράγματα που κατασκευάστηκαν για άρδευση και ύδρευση περιοχών π.χ Φράγμα Τριανταφυλλιάς, Νεστορίου κ.λ.π

Στο κεφάλαιο: Σύνοψη μέτρων και πολιτικών για τη διάσταση της ενεργειακής ασφάλειας

στη σελ 29 του ΕΣΕΚ λέει «… Προβλέπεται στο πλαίσιο του ταχέως εξηλεκτρισμού της τελικής κατανάλωσης ενέργειας κατά την Β΄ Περίοδο (2030-2040) η απαγόρευση χορήγησης κινήτρων για νέους λέβητες αερίου μετά το έτος 2025….»

Επειδή η έλευση του Φυσικού Αερίου στην Δυτική Μακεδονία καθυστερεί, το χρονικό όριο που τίθεται δεν επαρκεί για την στήριξη της αλλαγής καυσίμου στην περιοχή δεν επαρκεί. 

Προτείνουμε να προστεθεί η πρόταση του ΤΕΕ ΔΜ : «..Προτείνεται η παραμονή καθεστώτος κινήτρων κατά ένα δεκαετή κύκλο, ως το 2034…»

Στο κεφάλαιο: Μέτρα και πολιτικές για την τυποποίηση και ενίσχυση διμερών συμβάσεων (PPA’s) και την ανάπτυξη νέων περιβαλλοντικών αγορών

Δεν συμφωνούμε. Εμείς προτείνουμε την ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Πρόσβαση απευθείας σε ηλεκτρικό χώρο επιχειρήσεων, αγροτών, μικροεπενδυτών ΑΠΕ και νοικοκυριών και όχι να πληρώνουμε τους 5 Παρόχους που κατασκεύασαν τα Φ/Β πάρκα τους με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και τώρα πρέπει να τους εξασφαλίσουμε και πελατεία.

Από τα 7,5GW που θα εγκατασταθούν στη ΔΜ μόνο με 0,270 GW θα είχαμε 3.000 -4.000€ εισόδημα σε κάθε νοικοκυριό από εξοικονόμηση ρεύματος. Με1GW συνολικά θα είχαμε βιώσιμες Τηλεθερμάνσεις και αγρότες, μικροεπενδυτές, επιχειρήσεις και νοικοκυριά, ενεργειακές κοινότητες ένα τεράστιο όφελος

Νέα προτεινόμενη προσθήκη

Στο κείμενο του ΕΣΕΚ αναφέρεται: «…Στον τομέα των βαρέων οδικών μεταφορών και των πλοίων, επιδιώκεται η διείσδυση του LNG ως μεταβατικού καυσίμου καθώς και του bio-LNG….»

Πρόταση: αντί για επενδύσεις σε ένα ορυκτό εισαγόμενο καύσιμο, προτείνουμεαλλαγή στην πολιτική μεταφορών με μετάβαση στον σιδηρόδρομο

Για τον συνδυασμό «ΕΛΠΙΔΑ»

Γεωργία Ζεμπιλιάδου 

Περιφερειακή Σύμβουλος – Επικεφαλής