Επιτέλους, κάποιος το είπε – Γ. Βασιλειάδης: Ίσως είναι αναπόφευκτο και καλύτερο να φύγετε από τις πόλεις

Μια από τις καταστροφικότερες αιφνίδιες πλημμύρες που γνώρισε η Ευρώπη στη σύγχρονη ιστορία της, είναι αυτή που έλαβε χώρα στη Βαλένθια την Τετάρτη.

Ο ποταμός Γκουαδαλαβιάρ καθώς και παραπόταμοι του που διασχίζουν το λεκανοπέδιο και τον αστικό ιστό της Βαλένθια, δεν άντεξε τον τεράστιο όγκο νερού που έπεσε στην περιοχή με αποτέλεσμα, πολυσύχναστοι δρόμοι και περιοχές μιας από τις μεγαλύτερες πόλεις της Μεσογείου να δεχτούν τεράστιους, ορμητικούς όγκους νερού.

Τι συνέβει και φτάσαμε σε αυτή την ανείπωτη τραγωδία σε μια χώρα όπως η Ισπανία?

Η Βαλένθια είναι χτισμένη στο δέλτα του ποταμού Γκουαδαλαβιάρ, στο μέσο του ομώνυμου λεκανοπεδίου, που περιβάλλεται από μέτριας ανύψωσης όρη, με υψόμετρο μεταξύ 500 και 1100μ.

Η συνολική έκταση της λεκάνης είναι περί τα 2700τ.χλμ (εκ των οποίων αστική ζώνη αποτελούν τα 650τ.χομ) με αμφιθεατρική ανάπτυξη, όπου στα κατάντι βρίσκεται η μεγαλόπολη των 2.500.000 κατοίκων ενώ στα ανατολικά έχει άνοιγμα στη θάλασσα.

Ο ποταμός Γκουαδαλαβιάρ δεν πλημμυρίζει πρώτη φορά. Το όχι και τόσο μακρινό 1957, και πάλι μήνα Οκτώβρη η Βαλένθια, θρηνεί 81 θύματα. Η Ισπανική κυβέρνηση, στα πλαίσια θωράκισης της Βαλένθια από πλημμυρικά φαινόμενα, δρομολογεί μεγαλόπνοο έργο εκτροπής του ποταμού. Έτσι το 1960 εκτελούνται έργα για την ανακατεύθυνση του ποταμού. Η νέα τεχνητή κοίτη έχει άνοιγμα που φτάνει τα 200μ. Μοιάζει αρκετό για μεσογειακό ποταμό που δεν διατηρεί το νερό του όλο τον χρόνο, όμως αυτή η πραγματικότητα ήταν προσαρμοσμένη σε συνθήκες μιας άλλης εποχής.

Το μέγιστο ύψος βροχής των 400μμ σε λίγες ώρες αποτελεί μια νέα πραγματικότητα. Με μέσο όρο τα 300μμ, ο όγκος νερού που έπεσε στο λεκανοπέδιο φτάνει τους 800.000.000 τόνους νερού. Ποσότητα, που δεν μπορεί να παροχετευθεί από ποτάμιο σύστημα με κοίτη 200μ.

Η νέα κλιματική πραγματικότητα καταδικάζει τον τρόπο με τον οποίο οι κοινωνίες προγραμμάτισαν το μέλλον τους. Τα όρια ανοχής ολοένα και καταρρίπτονται από ακραία φαινόμενα. Ευάλωτες είναι οι περιοχές της Μεσογείου, κοινωνίες κατά κόρον παλαιές όπου οι αστικές εκτάσεις τους έχουν μακραίωνη ιστορία και οι μετατροπές και εργασίες θωράκισης, περιορίζονται από τις δραστηριότητες και τις δεσμευμένες χρήσεις γης.

Μια πιθανή εξέλιξη στο απώτερο μέλλον είναι να παρατηρήσουμε την εγκατάληψη αστικών εκτάσεων λόγω της υψηλής τροτότητας σε ακραία φαινόμενα, μια λύση που ενδέχεται να αποτελέσει την βέλτιστη λύση τόσο για λόγους αποτελεσματικότητας όσο και για οικονομικούς λόγους.

Χάρτες – κείμενο: Βασιλειάδης Γιώργος

Φωτογραφία: Alberto Saiz