«Αν θέλετε να σώσετε τη φύση, αφήστε μας να σκοτώσουμε αρκούδες.»
Αυτή είναι η συμφωνία που ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της Σλοβακίας Τόμας Ταράμπα λέει ότι έκανε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε αντάλλαγμα για να ψηφίσει κρίσιμη ψήφο υπέρ του νόμου-ορόσημο της ΕΕ για το περιβάλλον..
«Κάναμε πολύ σαφές ότι δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε [τον Νόμο για την Αποκατάσταση της Φύσης] στο βαθμό που δεν θα λάβουμε έγκριση της νέας μας νομοθεσίας για τις αρκούδες. Και αυτό συνέβη», είπε ο Ταράμπα στο POLITICO σε ένα τηλεφώνημα λίγο μετά την ψήφιση του επίμαχου νόμου , ο οποίος απαιτεί από τις χώρες της ΕΕ να αποκαταστήσουν το ένα πέμπτο των χερσαίων και θαλάσσιων περιοχών αυτή τη δεκαετία.
Η Επιτροπή αρνήθηκε ότι έγινε ποτέ τέτοια συναλλαγή. Αλλά σε ένα σημείωμα προς τον Σλοβάκο υπουργό την περασμένη εβδομάδα, το οποίο άνθρωποι του περιβάλλοντος Ταράμπα διέρρευσαν στο POLITICO, ο επικεφαλής περιβάλλοντος της ΕΕ Βιργκίνιους Σινκεβίτσιους, υποστήριξε προσωρινά έναν αμφιλεγόμενο σλοβακικό νόμο που κυρώνει τη θανάτωση αρκούδων κοντά σε χωριά και πόλεις. Στη συνέχεια ζήτησε την ψήφο του Ταράμπα για τον νόμο της φύσης.
Ένας ακροδεξιός πολιτικός που διευθύνει το υπουργείο Περιβάλλοντος της Σλοβακίας, ο Ταράμπα είχε δηλώσει προηγουμένως ότι σχεδίαζε να αντιταχθεί στον νόμο για την αποκατάσταση της φύσης, επικαλούμενος την υπέρβαση της ΕΕ. Τη Δευτέρα αντέστρεψε αυτή τη στάση, λέγοντας ότι η Σλοβακία είχε ήδη εκπληρώσει τους στόχους του νομοσχεδίου.
Η ψήφος του βοήθησε τον νόμο περί φύσης να στριμώξει τους υπουργούς της ΕΕ με τη μεγαλύτερη δυνατή διαφορά.
Ο νόμος, ο οποίος έχει επικριθεί από τους αγρότες, αποτέλεσε αντικείμενο διχαστικής ψηφοφορίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πέρυσι.
Η ψηφοφορία της Δευτέρας μεταξύ των υπουργών περιβάλλοντος της ΕΕ, η οποία μετέτρεψε επίσημα το νομοσχέδιο σε νόμο, ήταν παρόμοια δραματική. Προκάλεσε κρίση εντός του κυβερνώντος συνασπισμού της Αυστρίας, αφού ο υπουργός Περιβάλλοντος των Πρασίνων της χώρας αψήφησε την καγκελάριο και υποστήριξε το νομοσχέδιο, αφήνοντας τον Ταράμπα ως τη μόνη αβέβαιη ψήφο.
Η πρόταση ότι η Επιτροπή επιτάχυνε τη νομική απόφασή της ή προσάρμοσε κατά κάποιο τρόπο τη στάση της σχετικά με το νόμο της αρκούδας για να ενσωματώσει τη Σλοβακία σηματοδοτεί μια άλλη εξαιρετική τροπή στην ιστορία αυτής της διχαστικής νομοθεσίας.
Αρκούδες, αρκούδες, παντού
Οι επιθέσεις από αρκούδες έχουν γίνει εξέχον πολιτικό ζήτημα στη Σλοβακία μετά την αύξηση των βίαιων περιστατικών με θύματα ανθρώπους τα τελευταία τρία χρόνια. «Οι άνθρωποι στη Σλοβακία φοβούνται πολύ», δήλωσε ο Ταράμπα.
Αυτόν τον μήνα το σλοβακικό κοινοβούλιο ψήφισε νόμο που επιτρέπει στην κυβέρνηση να εκδίδει επείγουσες άδειες για τη θανάτωση αρκούδων που πλησιάζουν σε ανθρώπινους οικισμούς. Σύμφωνα με τη νομική φιλανθρωπική οργάνωση ClientEarth, η κίνηση πιθανότατα παραβιάζει τα αυστηρά όρια της ΕΕ σχετικά με τις συνθήκες και τις συνθήκες υπό τις οποίες μπορούν να θανατωθούν προστατευόμενα είδη, όπως οι αρκούδες.
Ο επικεφαλής της ΕΕ για το περιβάλλον Βιργκίνιους Σινκεβίτσιους διέψευσε οποιαδήποτε ανταλλαγή. «Είναι μια πολύ περίεργη φήμη… δεν έγιναν συζητήσεις ή διαπραγματεύσεις: αρκούδες ή νόμος για την αποκατάσταση της φύσης. … Δεν έγινε κάποια διαπραγμάτευση εκεί ή κάτι παρόμοιο.”
Πρόσθεσε ότι δεν έγιναν συγκεκριμένες ρυθμίσεις για τη στήριξη της Σλοβακίας για τον Νόμο για την Αποκατάσταση της Φύσης.
Αλλά στο σημείωμα προς τον Taraba που εστάλη τη Δευτέρα, 10 Ιουνίου, ο Σινκεβίτσιους φαινόταν να προσφέρει την εγγύηση που ζητούσε ο Σλοβάκος. Ο Σινκεβίτσιους είπε ότι η νομική του ομάδα κατέληξε στην απόφασή της μόλις δύο εργάσιμες ημέρες μετά τη συνάντηση μεταξύ της Επιτροπής και των Σλοβάκων αξιωματούχων στην οποία ο Ταράμπα είπε ότι είχε διατυπώσει κάτι που πλησίαζε σε τελεσίγραφο.
«Όπως συμφωνήθηκε κατά τη συνάντηση της Πέμπτης», έγραψε ο Σινκεβίτσιους, «οι εμπειρογνώμονές μας εξέτασαν τώρα όσο το δυνατόν πιο διεξοδικά τον νέο νόμο της Σλοβακίας που τροποποιεί τον Νόμο για την Πολιτική Προστασία και τον Νόμο για τη Φύση και είμαι στην ευχάριστη θέση να μοιραστώ μαζί σας ότι καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ο νέος νόμος φαίνεται να συμμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό με την Οδηγία της ΕΕ για τους οικοτόπους».
Ωστόσο, «υπήρχαν ορισμένες διατάξεις, όπου η συμμόρφωση με το δίκαιο της ΕΕ θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο εφαρμογής αυτών των διατάξεων», πρόσθεσε.
Ο Ταράμπα αγνόησε αυτές τις επιφυλάξεις, λέγοντας στο POLITICO ότι η Επιτροπή τα βρήκε σε «πλήρη συμμόρφωση» με το δίκαιο της ΕΕ.
Ο Σινκεβίτσιους ολοκλήρωσε τη σημείωσή του στρέφοντας την επικείμενη ψηφοφορία για τον Νόμο για την Αποκατάσταση της Φύσης. Αναγνώρισε τις ανησυχίες του Ταράμπα για το νομοσχέδιο, αλλά εξέφρασε την ελπίδα ότι ο υπουργός θα υπερψηφίσει τώρα.
«Πιστεύω ότι η απάντησή μου σας παρέχει την απαραίτητη διαβεβαίωση και καταλαβαίνω ότι οι συζητήσεις που είχατε με τον [τον επικεφαλής της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ Maroš Šefčovič] και με την ομάδα μου την περασμένη εβδομάδα διευκρίνισαν επίσης τις τελευταίες ανοιχτές ερωτήσεις σας σχετικά με τον νόμο για την αποκατάσταση της φύσης και σας καθησύχασα και από αυτή την άποψη. Βασίζομαι στην υποστήριξή σας και ανυπομονώ να σας δω στο Λουξεμβούργο για το Συμβούλιο ENVI», είπε ο Σινκεβίτσιους.
Ο Ιωάννης Αγαπάκης, δικηγόρος του ClientEarth, είπε ότι η επιστολή της Επιτροπής ήταν «ανησυχητική» και τα ευρήματά της αμφισβητήσιμα.
«Οι νόμοι της ΕΕ προσφέρουν άφθονη ευελιξία για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις ανησυχίες για την ανθρώπινη ασφάλεια, με την θανάτωση να είναι η απόλυτη έσχατη λύση βάσει αυστηρών κριτηρίων», είπε ο Αγαπάκης. «Τα αποσπασματικά, αντιδραστικά μέτρα είναι αναποτελεσματικά για την αντιμετώπιση των συναντήσεων με την άγρια ζωή και αντιβαίνουν στους διεθνείς νόμους και τους νόμους της ΕΕ για τη φύση. Αυτή η κίνηση θα οδηγήσει μόνο σε περαιτέρω παραβάσεις του νόμου χωρίς να αποτρέψει μελλοντικές τραγικές εξελίξεις».
Αλλά ο Ταράμπα είπε στο POLITICO ότι το σημείωμα του Σινκεβίτσιους ήταν πράγματι το σήμα που χρειάζονταν για να ψηφίσουν «ναι» για τον Νόμο για την Αποκατάσταση της Φύσης.
«Όταν το είδαμε, πραγματικά, [η] Επιτροπή καταλαβαίνει και επανεξέτασε πολύ γρήγορα. Τότε μπορούμε να δούμε ότι, ναι, καταλαβαίνουν και τα κρίσιμα σημεία μας», είπε ο Ταράμπα. «Έτσι, για εμάς, είναι ένα καλό αποτέλεσμα».
