Πολλοί αναρωτιούνται πως το Ισραήλ από outsider αναδείχθηκε μετά τον δεύτερο ημιτελικό σε φαβορί τερματίζοντας εντέλει τρίτο στις προτιμήσεις του κοινού της Eurovision 2024
Oι περισσότεροι θα αμφισβητούσαν – και όχι άδικα – το κύρος της Eurovision ως μουσικού διαγωνισμού. Eλάχιστοι ομως θα αμφισβητούσαν την δυναμική της ως τηλεοπτικό προϊόν πανευρωπαϊκής εμβέλειας.
Συγκεντρώνοντας τα βλέμματα εκατομμυρίων τηλεθεατών, η Eurovision αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία για διεθνή καριέρα αλλά και… πολιτικό ανταγωνισμό. Και η φετινή διοργάνωση το έκανε κάτι παραπάνω από σαφές.
Την ώρα που το Τελ Αβίβ σχεδίαζε επέκταση των επιχειρήσεών του στη Ράφα, παράλληλα οργάνωνε την αποστολή του για τη Eurovision, την οποία μάλιστα φρόντισε να προωθήσει και να υποστηρίξει με όλα τα μέσα.
Η συμμετοχή αυτή υπήρξε από την πρώτη στιγμή αμφιλεγόμενη και αν μη τι άλλο προκλητική. Πολλοί ήταν εκείνοι που ζήτησαν αποκλεισμό του Ισραήλ – όπως είχε συμβεί με τη Ρωσία το 2022.
Η EBU όμως δεν κράτησε τα προσχήματα και παρενέβη αποκλειστικά για να αλλάξει η συμμετοχή – καθώς αρχικά είχε προταθεί το κομμάτι «October Rain» με ξεκάθαρες αναφορές στα θύματα των επιθέσεων της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου.
Επικαλούμενη την «πολιτική ουδετερότητας», η Ευρωπαϊκή Ένωση Ραδιοτηλεόρασης κάλεσε το Τελ Αβίβ να προβεί σε αλλαγές, με αυτό να απαντά πως θα αποσυρθεί από τον διαγωνισμό. Τελικά μετά από παρέμβαση του ίδιου του Ισραηλινού προέδρου Ισαάκ Χέρτσογκ, που έκανε λόγο «αναγκαίες προσαρμογές», το τραγούδι άλλαξε και μετονομάστηκε σε «Hurricane».
Η διοργάνωση σημαδεύτηκε από μαζικές διαμαρτυρίες εντός αλλά κυρίως εκτός της Malmö Arena: «Είμαι εδώ και κάνω αυτό που αγαπώ περισσότερο από όλα» απαντούσε την περασμένη εβδομάδα η Eden Golan.
Ερωτηθείσα σχετικά από την σουηδική τηλεόραση σημείωνε πως παραμένει επικεντρωμένη στην μουσική της, στην καλή ενέργεια και στους ανθρώπους που την στηρίζουν, τονίζοντας πως αισθάνεται τιμή να εκπροσωπεί τη χώρα της ειδικά αυτή την ώρα.
Σε ένα βιντεοσκοπημένο μήνυμα που αναρτήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πριν από το μεγάλο τελικό, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου της ευχήθηκε καλή τύχη και δήλωσε ότι «έχει ήδη κερδίσει» αφού «αντιμετώπισε με επιτυχία» αυτό που περιέγραψε ως «φρικτό κύμα αντισημιτισμού» στη Σουηδία.
Από τις εκκλήσεις για αποκλεισμό στον… θρίαμβο
Μετά από μήνες εκκλήσεων για αποκλεισμό του Ισραήλ, εντέλει το βράδυ του Σαββάτου το κοινό σε 14 διαφορετικές χώρες έδωσε το 12άρι του στο εβραϊκό κράτος. Η Eden Golan κατέλαβε την πέμπτη θέση μεταξύ των υπόλοιπων 25 διαγωνιζομένων στον μεγάλο τελικό.
Ένθερμοι υποστηρικτές του Ισραήλ αποδείχθηκαν η Αυστραλία, το Βέλγιο, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο, οι Κάτω Χώρες, η Πορτογαλία, το Σαν Μαρίνο, η Ισπανία, η Σουηδία, η Ελβετία αλλά και η Μεγάλη Βρετανία. Παράλληλα, έλαβε δεκάρια από την Αλβανία, την Αυστρία, την Κύπρο, την Τσεχία, τη Μολδαβία, τη Σλοβενία και ακόμη και την Ιρλανδία, η οποία θεωρείται από πολλούς ως μία από τις πιο αντι-ισραηλινές χώρες στην Ευρώπη.
Συνολικά, το Ισραήλ έλαβε 323 βαθμούς από το televoting, ακριβώς πίσω από τους 337 βαθμούς της Κροατίας.
«Φώναξαν “boo’s” (σσ. γιουχαρίσματα) κι εμείς φωνάξαμε “douze” (σσ. δηλαδή 12 στα γαλλικά, κατά το «douze points», δώδεκα πόντοι). Σας ευχαριστούμε για την τιμή που μας κάνατε», είπε κατενθουσιασμένος ο Νετανιάχου στην νεαρή τραγουδίστρια
Τελικά ποιος ψήφισε το Ισραήλ
Η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της ψηφοφορίας του κοινού «πάγωσε» το στάδιο το βράδυ του Σαββάτου.
Κι αυτό γιατί η βαθμολογία που έδωσαν στον «τυφώνα» οι τηλεθεατές υπήρξε αξιοσημείωτα διαφορετική από εκείνη των εθνικών επιτροπών – από τις οποίες έλαβε μόλις 52 βαθμούς (12η στην κατάταξη).
Είναι πραγματικά άξιο απορίας πως μέσα σε λίγες ημέρες ένα τραγούδι που δεν είχε συζητηθεί καθόλου αναδείχθηκε σε φαβορί. Η μεγάλη στροφή σημειώθηκε ήδη από τον β’ ημιτελικό, όπου η Γκολάν ψηφίστηκε πρώτη.
Αυτό βέβαια υποτίθεται πως θα παρέμενε «κρυφό» αφού η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων γίνεται με τυχαία σειρά. Παρόλα αυτά μια περίεργη διαρροή της βαθμολογίας του ιταλικού κοινού από την RAI φέρεται να εκτόξευσε τα στοιχήματα. Σύμφωνα πάντα με τη RAI, καμία χώρα δεν κατάφερε να συμπληρώσει διψήφιο ποσοστό με εξαίρεση το Ισραήλ που συγκέντρωσε το 39,31% των ψήφων.
Όπως διαβάζουμε στο Times of Israel, η τεράστια επιτυχία του Ισραήλ στο televoting αποτέλεσε μια δυσάρεστη έκπληξη για τους ακτιβιστές που προσπάθησαν ανεπιτυχώς για μήνες να το αποκλείσουν από τον διαγωνισμό. Πώς κατάφερε η χώρα «παρίας» λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου στη Γάζα να καταλήξει τόσο δημοφιλής; «Δεν υπάρχει πραγματικός τρόπος να αναλυθούν τα κίνητρα εκατομμυρίων ψηφοφόρων αλλά μερικές τάσεις είναι ξεκάθαρες», σημειώνεται στο δημοσίευμα.
Η πιο προφανής είναι ότι οι πιο δυνατές φωνές στο διαδίκτυο δεν αντιπροσωπεύουν απαραίτητα ούτε την πλειοψηφία αλλά ούτε και την πλειοψηφία εκείνων που αποφασίζουν να ψηφίσουν σε έναν διαγωνισμό τραγουδιού.
Σχολιάζοντας τις «θεωρίες συνομωσίας» περί προσπαθειών χειραγώγησης του διαγωνισμού, σημειώνεται πως «η αλήθεια είναι ότι υπήρξε προφανώς μια οργανωμένη εντατική προσπάθεια από τους υποστηρικτές του Ισραήλ να δώσουν την ψήφο τους στη Γκολάν εν μέσω των απειλών και του μίσους που διακινήθηκε, κάτι που σαφώς προσέλκυσε ψήφους από πολλούς που διαφορετικά μπορεί και να μην παρακολουθούσαν την Eurovision».
«Είναι επίσης πολύ πιο εύκολο να ψηφίσει κανείς υπέρ μιας χώρας παρά εναντίον της». Με δεδομένο πως οι ακτιβιστές κατά του Ισραήλ δεν συσπειρώθηκαν γύρω από έναν συγκεκριμένο διαγωνιζόμενο, η φωνή τους «δεν ακούστηκε» το ίδιο δυνατά.
Την ίδια ώρα οι εκκλήσεις για αποκλεισμό και το γιουχάισμα στο στάδιο μεταφράστηκαν επί της ουσίας σε περισσότερη μιντιακή και διαδικτυακή προσοχή, καθώς η κάλυψη της διαμάχης από τα ΜΜΕ προσέφερε πολύ μεγαλύτερη ορατότητα στην ισραηλινή συμμετοχή και το τραγούδι της.
Η μεγάλη χορηγία του Ισραήλ
Και παρότι όλα τα παραπάνω δεν στερούνται βάσης, δεν θα πρέπει να υποβαθμίζεται το γεγονός πως μέγας χορηγός της Eurovision – και μάλιστα για τρίτη χρονιά – είναι ένα ισραηλινό brand.
Πολλοί δεν το γνωρίζουν – και η ίδια η εταιρεία φροντίζει να διατηρεί χαμηλό προφίλ – ωστόσο το Moroccan oil είναι μια ισραηλινή εταιρεία προϊόντων ομορφιάς. Ιδρύθηκε από την ισραηλινή επιχειρηματία Carmen Tal και είναι γνωστή για τη δημοφιλή σειρά προϊόντων περιποίησης μαλλιών και σώματος.
Σημειώνεται πως επί του παρόντος τα κεντρικά γραφεία της Moroccan Oil βρίσκονται στο Μόντρεαλ του Κεμπέκ, ενώ όπως αναφέρει η εταιρεία τα προϊόντα της παρασκευάζονται τόσο στον Καναδά όσο και στο Ισραήλ. Στο παρελθόν έχει γίνει επανειλημμένα στόχος ακτιβιστών που καλούν σε μποϊκοτάζ ισραηλινών επιχειρήσεων.
Όπως είναι φυσικό, η Morrocan Oil δεν θα μπορούσε να αποδεχτεί αποκλεισμό του Τελ Αβίβ από τον διαγωνισμό, ενώ δεν μπορεί να αποκλειστεί και μια κάποια παρεμβατικότητα της εταιρείας στις αποφάσεις της EBU.
Γιατί τόση «φασαρία» για τη Eurovision
Θα μπορούσε κάποιος εύλογα να αναρωτηθεί γιατί ασχολούμαστε τόσο πολύ με τη Eurovision. Πιο ενδιαφέρον όμως θα ήταν να αναρωτηθεί γιατί ασχολείται με τον διαγωνισμό ο Νετανιάχου.
Την ώρα που κατακρίνεται έντονα για την γενοκτονία των Παλαιστινίων, το Τελ Αβίβ επενδύει το τελευταίο διάστημα στο αφήγημα του αντισημιτισμού. Όποιος διαφωνεί και ασκεί δημόσια κριτική στις πολεμικές επιχειρήσεις του Ισραήλ βαφτίζεται αντισημίτης – από τους φοιτητές των αμερικανικών πανεπιστημίων έως τους… eurofans του Μάλμε.
Το αφήγημα αυτό όχι μόνο κατορθώνει να συσπειρώσει τους Ισραηλινούς εντός κι εκτός συνόρων, αλλά επιχειρεί να αποδομήσει και τα κίνητρα του φιλοπαλαιστινιακού κίνημα που δυναμώνει, έστω και καθυστερημένα, στη Δύση.
