Καρχαρίες και φάλαινες
ζούσαν στην Καστοριά!
ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΥΡΕΘΗ ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΦΥΛΛΟ ΔΡΥΟΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
Του Γιώργου Λεκάκη
Εκ πρώτοις, ίσως, η απάντηση η οποία θα εκστόμιζε κανείς, να ήταν «όχι!». Αλλά η αρχαιολογική σκαπάνη έχει άλλα να πει. Και πιο συγκεκριμένα:
Στο γραφικό χωριό Νόστιμο του ν. Καστοριάς ευρέθη απολιθωμένο δάσος, ηλικίας 20.000.000 χρόνων! Όλα άρχισαν το 1935 όταν οι Θ. Βράκας, Φ. Κεφαλάς, Ι. Σαρρής, Ι. Μακρής και Αχ. Τζήμας στην προσπάθειά τους να εξορύξουν λιγνίτη, στο Νόστιμο, διαπίστωσαν την ύπαρξη απολιθωμένων κορμών και θαλασσίων απολιθωμάτων. Τότε ενημέρωσαν τον δάσκαλο του χωριού Σπ. Καμινά και έπειτα από διάφορες ενέργειες, ήλθαν Έλληνες και ξένοι επιστήμονες (το 1961…) να καταγράψουν τα απολιθώματα και να χαρτογραφήσουν την περιοχή. Το 1995 έγινε η πρώτη επίσκεψη του καθηγητού κ. Βελιτζέλου και το 1996 δημιουργήθηκε ο πρώτος – προσωρινός – εκθεσιακός χώρος των ευρημάτων, που ήταν ο… αυλόγυρος του σχολείου! Επισήμως η έναρξη των ανασκαφών έγινε το 1997 και μόλις το 2002 άρχισε να λειτουργεί ένα πανέμορφο μουσείο στο χωριό, κόσμημα για την περιοχή Καστοριάς, που κανείς δεν πρέπει να χάσει, εφ’ όσον επισκεφθεί στην όμορφη πόλη της Ορεστίδος λίμνης.
Το συγκεκριμένο απολιθωμένο δάσος είναι δημιούργημα ευνοϊκών, γι’ αυτό, συνθηκών, που επικρατούσαν στην περίοδο του κατώτερου Μειόκαινου (23.000.000 – 17.000.000 χρόνια πριν) και συνδέεται με κάποια ηφαιστειακή δραστηριότητα, της περιοχής.
Έως τώρα έχουν βρεθεί απολιθωμένοι κορμοί, κλαδιά, φύλλα και ρίζες από φοίνικες, σεκόιες – καταρρίπτοντας τον μύθο πως τα δυο αυτά δένδρα δεν φύονταν στον ελλαδικό χώρο – κανέλλες, προγονικές μορφές πεύκης, αλλά και απολιθωμένα οστά και δόντια χερσαίων σπονδυλωτών (προγόνους ελεφάντων-μαμούθ, που ονομάζονται μαστόδοντες anancus arvernensis, οι οποίοι έζησαν πριν 3.500.000 χρόνια, γιγαντιαία μεγακέρατα ελάφια), και απολιθωμένους θαλασσίους οργανισμούς (στρείδια, αχινοί, αστερίες, χτένια, τουριτέλλες, κώνοι, ιππουρίτες, κοράλλια, αλλά και δόντια καρχαρία, λευκού καρχαρία και φάλαινας!).
Συγκεκριμένα τα δόντια του καρχαρία ανήκαν στο είδος procarcharodon megalodon-megalodon, το μήκος του οποίου έφθανε τα 25 μ. και το άνοιγμα του στόματός του τα 2,5 μ.! Επίσης, ευρέθη και δόντι λευκού καρχαρία!
Τέλος, στο συγκεκριμένο δάσος έχει ευρεθεί και το μεγαλύτερο (απολιθωμένο βέβαια) φύλλο βελανιδιάς στον κόσμο!
Σημειώνουμε, πως απολιθωμένα δάση στην Ελλάδα – πλην του γνωστού της Λέσβου και του προαναφερομένου του Νόστιμου – υπάρχουν επίσης στην Κερασιά και την Κύμη Ευβοίας, την Χαλκιδική, τον Αγ. Νικόλαο Νεαπόλεως Λακωνίας (απολιθωμένο δάσος φοινίκων), το Τυχερό Έβρου, την Κρήτη, κ.ά.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης, στην στήλη του «Ελληνικό Λεξικό», στην εφημ. «Έθνος», 18.5.2003. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 19.5.2003..
