Την επανεκλογή του Ταγίπ Ερντογάν στην προεδρία της Τουρκίας, αλλά και την πολιτική επιβίωση του προσωποπαγούς κόμματός του, απειλεί ο συνδυασμός των επιπτώσεων του καταστροφικού σεισμού της 6ης Φεβρουαρίου και της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης, που εξασθενεί το εθνικό νόμισμα και συρρικνώνει την αγοραστική δύναμη των Τούρκων.
Μετά τον σεισμό, οι σφυγμομετρήσεις εμφανίζουν τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου να προηγείται με ποσοστό από 3% έως 6% του Τούρκου προέδρου στην πρόθεση ψήφου. «Ο σεισμός άλλαξε τα δεδομένα, καθώς συσπείρωσε τους οπαδούς της αντιπολίτευσης και ανέδειξε την κυβερνητική ανικανότητα», λέει Τούρκος αναλυτής που μίλησε στην εφημερίδα Le Monde.
Ο αρθρογράφος Μεχμέτ Αλτάν, από την πλευρά του, εκτιμά: «Ο σεισμός αποκάλυψε τη γύμνια του καθεστώτος και την εμμονή ενός ανδρός –του Ερντογάν– να διαφυλάξει την εξουσία και την υστεροφημία του. Η πολιτική ισορροπιών του Ερντογάν έπαψε να είναι αποτελεσματική, τόσο στην Τουρκία, όσο και στη διεθνή σκηνή».
Πρόσφατες προκλήσεις
Τις τελευταίες εβδομάδες, ο αρχηγός του τουρκικού κράτους αντιμετώπισε σωρεία προκλήσεων. Μετά την επίσκεψη του Αμερικανού ΥΠΕΞ Μπλίνκεν στην Αγκυρα στις 20 Φεβρουαρίου, η τουρκική κυβέρνηση διέκοψε σιωπηρά κάθε αποστολή ή διέλευση ρωσικών προϊόντων και αγαθών, υποκείμενων σε κυρώσεις, μέσω της χώρας. Η απόφαση αυτή ελήφθη χωρίς την παραμικρή ανακοίνωση από μέρους των αρχών.
Παρά τις αλλεπάλληλες προειδοποιήσεις της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών, η Τουρκία συνέχιζε τη διακίνηση ρωσικών αγαθών, με τις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των δύο κρατών να ενισχύονται κατά 200% από την εισβολή στην Ουκρανία μέχρι τον Φεβρουάριο.
Παρά την επίσημη καταδίκη της ρωσικής εισβολής από την Αγκυρα και τις αυστηρές εκκλήσεις της τουρκικής κυβέρνησης για αποχώρηση της Ρωσίας από την Κριμαία, η Τουρκία δεν είχε επιβάλει καμία οικονομική κύρωση στη Μόσχα, με τον Ερντογάν να υιοθετεί ιδιότυπη «φιλορωσική ουδετερότητα».
Η επίσκεψη Μπλίνκεν
Μετά τον σεισμό, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου να προηγείται με ποσοστό από 3% έως 6% έναντι του Τούρκου προέδρου.
Ολα άλλαξαν, όμως, μετά την επίσκεψη Μπλίνκεν. Στις 14 Μαρτίου, η φιλοκυβερνητική Milliyet δημοσίευε άρθρο του επικεφαλής της αμυντικής βιομηχανίας Elektronik Sanayi, Χαλούκ Γκιοργκούν, ο οποίος υπογράμμιζε ότι η Τουρκία δεν έχει ανάγκη των ρωσικών αντιπυραυλικών συστοιχιών S-400, ανακοινώνοντας μέσω των σελίδων της εφημερίδας ότι ο βιομηχανικός του όμιλος σχεδίαζε να κατασκευάσει «σύστημα αντιαεροπορικής άμυνας».
Η πρωτοβουλία αυτή του Γκιοργκούν αναμένεται να δώσει λύση στη διπλωματική διένεξη μεταξύ Ουάσιγκτον και Αγκυρας για την αμφιλεγόμενη απόκτηση S-400 από την Τουρκία.
Ο Πούτιν δεν τον πιστεύει
Την ίδια ώρα, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν εμφανίζεται να μην πιστεύει πια σε νίκη Ερντογάν στις εκλογές του Μαΐου. Ενδεικτική ήταν η άρνησή του να νουθετήσει τον Σύρο πρόεδρο Ασαντ, προκειμένου ο Μπασάρ αλ Ασαντ να εμφανισθεί συμβιβαστικός απέναντι στην παρουσία τουρκικών στρατευμάτων στη βόρεια Συρία.
«Ο Πούτιν δεν ποντάρει πια στον Ερντογάν και αισθάνεται ότι δεν οφείλει να ασκεί πίεση στον Ασαντ υπέρ των συμφερόντων της Αγκυρας. Η πρόσφατη στροφή του Ερντογάν προς τη Δύση, όπως με την ψήφο του υπέρ της υποψηφιότητας της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, τον αποξένωσε περαιτέρω από τον Ρώσο πρόεδρο», λέει ο Φεχίμ Ταστεκίν της εφημερίδας Gazete Duvar.
Παρότι η Μόσχα αποδέχθηκε στις 18 Μαρτίου τη χρονική παράταση της συμφωνίας εξαγωγής ουκρανικών σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας, αυτή τη φορά ο Βλαντιμίρ Πούτιν προσέφερε παράταση 60 μόλις ημερών, αντί των τεσσάρων μηνών που είχε ζητήσει ως διαμεσολαβήτρια η Αγκυρα. Δύο ημέρες αργότερα, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου ανακοίνωνε την αναστολή των εργασιών κατασκευής εγκαταστάσεων φόρτωσης φυσικού αερίου στην Τουρκία. «Το σχέδιο είναι περίπλοκο. Ο σεισμός άλλαξε τις προτεραιότητες», είπε ο Ντμίτρι Πεσκόφ.
Ο Τούρκος πρόεδρος βρίσκεται σήμερα σε διπλό αδιέξοδο. Παραμένοντας κοντά στη Ρωσία, έχει χάσει την εμπιστοσύνη των δυτικών κρατών. Η Ρωσία, από τη μεριά της, σκληραίνει τη στάση της απέναντι στην Αγκυρα, βλέποντας την προσέγγιση της Τουρκίας προς τη Δύση. «Στην προσπάθειά του να κρατήσει όλο και περισσότερα κάστανα στη χούφτα του, κατέληξε να κάψει τα χέρια του», λέει για τον Ερντογάν ο Αλτάν.
Η ενοπλη επίθεση
Υπενθυμίζεται ότι ένοπλη επίθεση σημειώθηκε στα γραφεία του Καλού Κόμματος στην Κωνσταντινούπολη με πολλές σφαίρες και χωρίς τραυματίες. Αργότερα ο δράστης συνελήφθη, σύμφωνα με τον υπ. Εσωτερικών, Σουλεϊμάν Σοϊλού. Είχαν προηγηθεί οι απειλές του Ερντογάν στην Ακσενέρ: «Κυρία Μεράλ, όταν εμείς λέμε ότι θα κάνουμε κάτι, το ολοκληρώνουμε. Μη με βάζεις να ασχοληθώ μαζί σου! Να προσέχεις το όνομά μου. Με λένε Ταγίπ και το επώνυμό μου Ερντογάν. Να προσέχεις και το Ταγίπ και το Ερντογάν!».
Η Ακσενέρ ξεκάθαρα είπε πως για την επίθεση ευθύνεται ο Ερντογάν. «Ενάμιση μήνα πριν από τις εκλογές και μετά τις απειλές του προέδρου της δημοκρατίας –δεν έπρεπε να τον αποκαλώ έτσι καθώς οι πρόεδροι δεν μιλούν έτσι– δεχθήκαμε προσχεδιασμένη ένοπλη επίθεση. Το λέω αυτό καθώς έχω υπηρετήσει και ως υπουργός Εσωτερικών. Δεν έχει γεννηθεί ακόμη άνθρωπος που θα εκφοβίσει τη Μεράλ Ακσενέρ. Να με τιμωρήσει ο Θεός αν φοβηθώ οποιονδήποτε άλλον εκτός από τον Θεό. Δεν φοβάμαι, κύριε Ρετζέπ. Κύριε Ρετζέπ, απευθύνομαι σ’ εσένα. Στη διακυβέρνηση της χώρας από εσένα δεν έμεινε κάτι που δεν έζησα, αλλά θα περάσουν οι ημέρες αυτές. Στις 15 Μαΐου θα ανατείλει ο ήλιος και θα εξαφανιστούν το τερατώδες σύστημα, οι επιθέσεις, οι αδικίες. οι συκοφαντίες. Ενάμιση μήνας έμεινε μέχρι να φύγεις. Τώρα κατάλαβες πως θα φύγεις. Προτιμάς να βάζεις τις φωνές σ’ εμάς, αντί να φωνάζεις στους γλείφτες που έχεις δίπλα σου. Ομως δεν μπορείς να διαφύγεις».
