Με ένα άρθρο «80 χρόνια από την ίδρυση της Βουλγαρομακεδονικής Επιτροπής στην Καστοριά (1943)», το λεγόμενο «Μακεδονικό Επιστημονικό Ινστιτούτο» με έδρα τη Σόφια, αναφέρεται στην προσπάθεια Βουλγάρων να ιδρύσουν «Βουλγαρομακεδονική Επιτροπή» και να λάβουν βοήθεια από τους Ιταλούς κατακτητές στην Καστοριά.
Το άρθρο που βασίζεται στο δελτίο του βουλγαρικού ινστιτούτου «Βούλγαροι στα Βαλκάνια και σε όλο τον κόσμο, 2023, αρ. 3», αναφέρει χαρακτηριστικά:
Η κατάσταση των Βουλγάρων στα δυτικά μέρη της Μακεδονίας του Αιγαίου (σημείωση: Ελλάδα) κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο συνέχισε να επιδεινώνεται. Στις περιοχές της Καστοριάς και της Φλώρινας (στο κείμενο: Κοστούρσκο και Λερίνσκο), τα στρατεύματα κατοχής από την Ιταλία δεν έδιναν σχεδόν καθόλου σημασία στην προστασία του μη ελληνικού πληθυσμού και οι Βούλγαροι εκεί έπεφταν συνεχώς θύματα των συγκρούσεων μεταξύ των μονάδων του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και των ιταλικών τμημάτων.
Ο αυξανόμενος αριθμός των θυμάτων αναγκάζει τους Βούλγαρους από αυτά τα μέρη να λάβουν μέτρα αυτοάμυνας. Μετά από επίθεση στο βουλγαρικό χωριό Ντομπρόλιστα (;) στα τέλη Φεβρουαρίου 1943, μια ομάδα Βουλγάρων συγκεντρώθηκε στην Καστοριά στις 5 Μαρτίου 1943 και αποφάσισε να σχηματίσει «Βουλγαρομακεδονική Επιτροπή». Επικεφαλής της οργάνωσης ήταν οι ντόπιοι Βούλγαροι Χρίστο Ρούκοφ, Πάντο Μακρίεφ, Βασίλ Μανοΐλοφ, Κόλιου Σεστεβάροφ και άλλοι.
Αποφασίστηκε η οργάνωση ένοπλων μονάδων για την προστασία του τοπικού πληθυσμού. Η επιτροπή αυτή αντιμετωπίστηκε με πολλές διαμαρτυρίες από τους Έλληνες, με επικεφαλής τον τοπικό μητροπολίτη Νικηφόρο, αλλά λόγω της δύσκολης κατάστασής τους, οι ιταλικές αρχές δεν αντέδρασαν.
Η νέα επιτροπή έστειλε αίτημα να αναγνωριστεί από τις (ιταλικές) κατοχικές αρχές, οι οποίες θα της προμήθευαν όπλα και προμήθειες.
Ζητείται ένθερμα να απομακρυνθεί ο τοπικός ελληνικός διοικητικός και κρατικός μηχανισμός, δίνοντας αυτονομία στην περιοχή της Καστοριάς.
Με τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας, η δραστηριότητα της επιτροπής σταδιακά υποχώρησε, αναφέρεται χαρακτηριστικά.
