Για τις βλαβερές για τον ανθρώπινο οργανισμό ουσίες, τις οποίες μπορεί να περιέχουν υπερεπεξεργασμένα κατά την παραγωγή τους τρόφιμα και ενδεχομένως σχετίζονται με τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου καθώς και για το τι πρέπει να προσέχουν και να επιδιώκουν να καταναλώνουν οι πολίτες, μιλάει στο ethnos.gr ο αναπληρωτής καθηγητής Βασικής Ιατρικής Διατροφολογίας – Υγιεινής του Τμήματος Ιατρικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Μιχάλης Χουρδάκης.
Ποια επεξεργασμένα τρόφιμα αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου
Όπως λέει, όσα τρόφιμα έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε αλάτι, ζάχαρη και λίπος και άρα έχουν πολλές θερμίδες και λίγες φυτικές ίνες, μπορούν να ενταχθούν στην κατηγορία αυτών που ενδεχομένως σχετίζονται με την εμφάνιση καρκίνων.
«Όπως είναι ένα ψωμί μακράς διάρκειας, δηλαδή παραπάνω των εφτά ημερών, υπερεπεξεργασμένα δημητριακά, ανθρακούχα ποτά και άλλα. Κατά τη διαδικασία επεξεργασίας αυτών των τροφίμων είναι πιθανό να επικάθονται σε αυτά τοξικά υπολείμματα από τη συσκευασία. Επίσης, είναι σημαντικό πόσο κατάλληλο ή όχι είναι το τάπερ, το κουτί ή το μπουκάλι που βάζουμε αυτά τα τρόφιμα, αφού κάποια αντικείμενα μπορούν να αποθηκεύουν για λίγες μέρες και άλλα για πολλές. Για παράδειγμα, αν αγοράσουμε μέλι σε πλαστικό μπουκάλι, θα πρέπει στο σπίτι μας να το μεταφέρουμε σε γυάλινο», λέει ο κ. Χουρδάκης.
Κατά τον ίδιο, τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να περιέχουν τεχνητά γλυκαντικά, τα οποία αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης κάποιων μορφών καρκίνου, ενώ προς την ίδια κατεύθυνση οδηγεί η μεγάλη περιεκτικότητά τους σε συντηρητικά. Επίσης, ύποπτη για καρκινογενέσεις είναι και η παρουσία ακρυλαμιδίου σε τρόφιμα, το οποίο μπορεί να προκύψει από την επεξεργασία τους σε υψηλές θερμοκρασίες. Όπως λέει ο κ. Χουρδάκης, η ύπαρξη ακρυλαιμιδίου δεν είναι πάντοτε εμφανής.
«Από τις συσκευασίες μπορεί να υπάρχουν στα τρόφιμα και διθαινόλες, οι οποίες σχετίζονται με ορμονοεξαρτώμενους καρκίνους. Επίσης, τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα δεν έχουν πολλές φυτικές ίνες, οι οποίες από μόνες τους αποτελούν ασπίδα προστασίας από τους καρκίνους. Άρα, όποιος καταναλώνει τα τρόφιμα αυτά, δεν καταναλώνει πολλές φυτικές ίνες και έτσι έχει μικρότερη προστασία», αναφέρει ο καθηγητής του ΑΠΘ.
«Στροφή» στα εποχικά και τοπικά τρόφιμα
Ο κ. Χουρδάκης συνιστά τους πολίτες, για μεγαλύτερη προστασία της υγείας τους να επιδιώκουν την κατανάλωση εποχικών και τοπικών τροφίμων, όπως είναι τα φρούτα και τα λαχανικά εποχής και οι ξηροί καρποί. Όπως λέει χαρακτηριστικά, ένα ροδάκινο που πωλείται την άνοιξη, έχει σίγουρα δεχθεί μια πολύ μεγάλη επεξεργασία. Κατά τον ίδιο, η κατανάλωση των εντός εποχής τροφίμων συμβάλλει και στην καλύτερη προστασία του περιβάλλοντος.
«Τώρα, το πόσο βιώσιμη οικονομοτεχνικά για το κάθε νοικοκυριό είναι η κατανάλωση εποχικών και τοπικών τροφίμων, αφού δεν είναι τόσο φτηνά όσο τα επεξεργασμένα, είναι μια ερώτηση στην οποία δεν μπορώ να δώσω σαφή απάντηση. Όμως, είναι σημαντικό να καταλάβουν οι καταναλωτές ότι τα φτηνά τρόφιμα μπορεί να είναι ακριβότερα μακροπρόθεσμα σε ανθρωποέτη ζωής ή αναπηρίας. Πρέπει να υποστηριχθεί η εκπαίδευση για τα οφέλη στο πορτοφόλι και στην υγεία μας από την κατανάλωση τροφίμων. Τέλος, να σημειωθεί ότι η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας θερμίδων ενέχει κινδύνους παχυσαρκίας, αφού αθροιστικά συσσωρεύονται. Αυτή αποτελεί επιβάρυνση και για το δημόσιο σύστημα υγείας αλλά και για της υγεία του καθενός πολίτη ξεχωριστά», τονίζει στο ethnos.gr ο κ. Χουρδάκης.
Διεθνής μελέτη
Ο ίδιος, χαρακτηρίζει ως πολύ καλή την πρόσφατη μελέτη, που συσχετίζει επεξεργασμένα τρόφιμα με τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου και η οποία εκπονήθηκε από ερευνητές της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Κολλεγίου Imperial του Λονδίνου, σε συνεργασία με επιστήμονες της Διεθνούς Υπηρεσίας Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) και των πανεπιστημίων του Σάο Πάολο (Βραζιλία) και Nova Λισαβόνας (Πορτογαλία). Η συγκεκριμένη μελέτη δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό eClinical Medicine.
«Για να μπορέσει να χαρακτηριστεί μία μελέτη ως αξιόλογη ή μη, είναι ιδιαίτερα σημαντικό ποιος είναι ο συγγραφέας της και κυρίως το πού δημοσιεύθηκε. Η συγκεκριμένη έρευνα δημοσιεύθηκε σε ένα πολύ αξιόλογο επιστημονικό περιοδικό και άρα δεν μπορεί να είναι κάποιος δύσπιστος απέναντι σε αυτήν, ιδίως εφόσον εξετάστηκαν περίπου 200.000 άτομα», τονίζει στο ethnos.gr κ. Χουρδάκης.
Η διεθνής μελέτη ανέλυσε στοιχεία για περίπου 198.000 άτομα 40-69 ετών, η υγεία των οποίων παρακολουθήθηκε σε βάθος δεκαετίας. Στη διάρκεια της μελέτης, περίπου 16.000 άνθρωποι εμφάνισαν καρκίνο και 4.000 πέθαναν εξαιτίας του.
Διαπιστώθηκε ότι για κάθε 10% αύξηση στην κατανάλωση πολύ επεξεργασμένων τροφίμων από έναν άνθρωπο, υπήρχε αύξηση 2% στην πιθανότητα γενικά να διαγνωσθεί καρκίνος και 19% ειδικότερα στην πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών. Ακόμη, υπήρχε αύξηση στη θνησιμότητα από καρκίνο κατά 6% γενικά και ειδικότερα κατά 16% από καρκίνο του μαστού και κατά 30% από καρκίνο των ωοθηκών.
