«Φωτιές» έχει ανάψει στην Ευρώπη ο αμερικανικός νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού (Inflation Reduction Act, IRA) με τα γενναία κίνητρα – φοροαπαλλαγές και επιχορηγήσεις – που δίνει σε επιχειρήσεις για «πράσινες επενδύσεις».
Με τις επιχορηγήσεις – μεταξύ άλλων για την παραγωγή ηλεκτρικών αυτοκινήτων, μπαταριών, ηλιακών πάνελ και υδρογόνου – να φθάνουν τα 370 δισ. ευρώ, ο φόβος κυριαρχεί ότι οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις θα έχουν ανταγωνιστικό μειονέκτημα ή θα αναγκασθούν να μεταφέρουν νέες επενδύσεις τους στις ΗΠΑ για να έχουν μεγαλύτερες αποδόσεις.
Πλήγμα στην ανταγωνιστικότητα
Μία αντίδραση, επομένως, από την ΕΕ θεωρείται απαραίτητη, ιδιαίτερα καθώς οι επιχειρήσεις της περιοχής αντιμετωπίζουν και πολύ υψηλότερο ενεργειακό κόστος, με την τιμή του φυσικού αερίου να εξακολουθεί να είναι πολλαπλάσια σε σχέση με την Αμερική παρά τη δραστική πρόσφατη μείωσή της.
Οι ηγέτες της Γερμανίας και της Γαλλίας, Ολαφ Σολτς και Εμανουέλ Μακρόν, που συναντήθηκαν πρόσφατα στο Παρίσι, τόνισαν ότι οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις θα πρέπει να προχωρήσουν σε μεγάλης κλίμακας επενδύσεις για να μη μείνουν πίσω από τις αμερικανικές και κινεζικές εταιρείες.
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προανήγγειλε με ομιλία της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τη σύσταση ενός νέου ευρωπαϊκού ταμείου για τη στήριξη των επενδύσεων στην πράσινη τεχνολογία χωρίς όμως να αναφερθεί σε λεπτομέρειες και ιδιαίτερα στο αν θα υπάρξει νέος κοινός δανεισμός των χωρών της ΕΕ για τη χρηματοδότησή του.
Ερωτηματικό ο νέος δανεισμός
Ηδη, πάντως, έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους σε νέο κοινό δανεισμό η Γερμανία και η Ολλανδία, η οποία είναι άτυπα επικεφαλής της ομάδας των πέντε μικρότερων «φειδωλών» χωρών του Βορρά, με τον Ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε να υποδεικνύει ότι υπάρχουν αδιάθετοι πόροι που μπορούν να χρησιμοποιηθούν.
Αυτό που πολλοί αναμένουν είναι ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα δίνει μεγαλύτερη ευελιξία στις χώρες – μέλη να στηρίζουν τις επενδύσεις των επιχειρήσεων τους, με μία τροποποίηση των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις.
Τα θέματα αυτά θα συζητηθούν στην έκτακτη σύνοδο κορυφής της ΕΕ που θα πραγματοποιηθεί για τον σκοπό αυτό στις 9-10 Φεβρουαρίου, με τις διαφορετικές απόψεις να έχουν ήδη εκδηλωθεί.
Προειδοποίηση από Βεστάγκερ
Η Επίτροπος της ΕΕ για τον ανταγωνισμό, Μαργκρέτε Βεστάγκερ, προειδοποίησε ότι μία εκτεταμένη κρατική στήριξη των επιχειρήσεων μπορεί να φέρει σε μειονεκτική θέση τις μικρότερες και φτωχότερες χώρες που έχουν μικρότερα δημοσιονομικά περιθώρια.
Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, πολλές χώρες διαμαρτυρήθηκαν για τη χαλάρωση από την Κομισιόν των κανόνων κρατικής ενίσχυσης, προκειμένου να αντιμετωπισθεί η ενεργειακή κρίση. Διότι, από αυτή τη χαλάρωση περισσότερο ωφελημένες ήταν η Γερμανία, με το πακέτο των 200 δις. ευρώ που ανακοίνωσε πέρυσι και η Γαλλία.
Εξι χώρες – η Δανία, η Φινλανδία, η Ιρλανδία, η Ολλανδία, η Πολωνία και η Σουηδία – έχουν ζητήσει ήδη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να είναι πολύ προσεκτική όταν θα τροποποιήσει το προσωρινό πλαίσιο που εφαρμόζει σήμερα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης.
Προειδοποίησαν δε για τον κίνδυνο κατακερματισμού της εσωτερικής αγοράς, επώδυνου ανταγωνισμού επιδοτήσεων και ασθενέστερης περιφερειακής ανάπτυξης.
Προαναγγελία από Μητσοτάκη
Θυμίζουμε ότι ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης μιλώντας τη Δευτέρα στη συνέντευξη Τύπου και ειδικά απαντώντας σε ερώτηση για την επιστολή του ΣΕΒ, αναφέρθηκε στην ανάγκη ευρωπαϊκής απάντησης για το μείζον ζήτημα της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας, στο πλαίσιο των σοβαρών προβλημάτων που προκαλεί η ενεργειακή κρίση και σε αντιδιαστολή με τα κίνητρα που δίνονται από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, υπογραμμίζοντας ότι έχει ζητήσει να συζητηθεί το θέμα στη Σύνοδο Κορυφής.
Είναι ενθαρρυντικό ότι αποκλιμακώνονται οι τιμές στο ρεύμα όπως είπε, ωστόσο, συμφώνησε ότι υπάρχει ζήτημα με τις ενεργοβόρες βιομηχανίες και αυτές της χαμηλής τάσης που καταναλώνουν πολλή ενέργεια. Υπογράμμισε ότι το πρόβλημα της ανταγωνιστικότητας είναι ευρύτερο, δεν είναι ελληνικό, αλλά ευρωπαϊκό, προσθέτοντας ότι υπάρχει ανησυχία για τα κίνητρα που δίνουν οι ΗΠΑ και φόβος ότι θα υπάρξει μετακίνηση βιομηχανιών στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Ο κ. Μητσοτάκης τόνισε ότι «θα αγωνιστώ για ευρωπαϊκή απάντηση στο πρόβλημα. Εχω ζητήσει να συζητηθεί στη Σύνοδο Κορυφής. Χρειάζεται ευρωπαϊκή απάντηση. Αυτή δεν μπορεί να είναι μόνο κρατικές ενισχύσεις, αυτές μπορούν να τις δώσουν οι ισχυρές χώρες», είπε, σημειώνοντας ότι μια ευρωπαϊκή απάντηση μπορεί να βασιστεί σε πολλά χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως το Ταμείο ανάκαμψης και κατέληξε λέγοντας ότι «ακούμε με προσοχή όσα μας λέει η βιομηχανία».
