Το τελευταίο τριμηνιαίο Δελτίο της BIS κάνει μία αποκάλυψη χωρίς προηγούμενο δίνοντας ταυτόχρονα και το κρίσιμο στοιχείο απόδειξης για το γιατί οι κεντρικές τράπεζες και ειδικά η Fed είναι εξαιρετικά δύσκολο αν όχι αδύνατο να βάλουν υπό έλεγχο τον (νομισματικό) πληθωρισμό που έχουν δημιουργήσει.
Το στοιχείο που δίνει είναι πως στις διεθνείς χρηματαγορές υπολογίζεται ότι υπάρχει ένα άγνωστο που «κρυμμένο» δολαριακό χρέος ύψους 80 τρισ.
Πριν «αγγίξουμε» όμως τα φλέγοντα στοιχεία της δημοσιευμένης έρευνας της BIS είναι χρήσιμο να υπενθυμίσουμε πως:
- Το επίσημο δημόσιο χρέος των ΗΠΑ έχει διαμορφωθεί στα 32 τρις δολ. Η Fed για μεγάλο χρονικό διάστημα «τύπωνε» 120 δισεκατομμύρια δολάρια το μήνα, για την χρηματοδότηση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης στις ΗΠΑ με επιτόκια κοντά στο μηδέν. Αυτό το χρέος σήμερα είναι 32 χιλιάδες δισεκατομμύρια δολάρια και υπερβαίνει το ανώτατο όριο χρέους είχε φτάσει στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
- Δίπλα στο ομοσπονδιακό χρέος, αν συνδυάσουμε το χρέος των νοικοκυριών, κοντά στα 19 τρισεκατομμύρια δολάρια, το φοιτητικό χρέος, τις «δόσεις», τις απλήρωτες πιστωτικές κάρτες, τα επικίνδυνα ενυπόθηκα δάνεια, το εταιρικό χρέος, συνολικά φτάνουμε τα 90 τρις δολ.
- Λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΑΕΠ των ΗΠΑ είναι κοντά στα 22 τρισεκατομμύρια δολάρια, ο λόγος με το ομοσπονδιακό χρέος είναι κοντά στο 135% του ΑΕΠ.
Με αυτά τα δεδομένα κατα νου, επιστρέφουμε στην μελέτη της BIS.
Στο εισαγωγικό της σημείωμα αναφέρει: «στον χώρο του συναλλάγματος, η επιταχυνόμενη στροφή προς λιγότερο “ορατούς” τόπους διαπραγμάτευσης και διμερείς συναλλαγές μπορεί να μειώσει το περιεχόμενο πληροφοριών των τιμών και τα οφέλη δικτύου των ενοποιημένων αγορών. Η διαπραγμάτευση νομισμάτων αναδυόμενων νομισμάτων της οικονομίας της αγοράς έχει διεθνοποιηθεί περισσότερο, προσομοιάζοντας όλο και περισσότερο με εκείνη των νομισμάτων προηγμένης οικονομίας. Ταυτόχρονα, η επίπτωση του κινδύνου διακανονισμού παρέμεινε πεισματικά υψηλή και οι θέσεις ανταλλαγής συναλλάγματος δείχνουν έναν αυξανόμενο όγκο χρέους σε δολάρια ΗΠΑ που “λείπει”. Στις αγορές παραγώγων επιτοκίων, η μεταρρύθμιση των επιτοκίων αναφοράς έχει μεταβάλει το τοπίο των κινδύνων, δημιουργώντας νέους τύπους παραγώγων καθώς και νέες προκλήσεις για τη διαχείριση κινδύνων…».
Οι διατυπώσεις των συγγραφέων του Δελτίου είναι προσεκτικές, αλλά επί της ουσίας επισημαίνεται ότι στις διεθνείς χρηματαγορές «κρύβεται» πίσω από παράγωγα ένα χρέος σε δολάρια που είναι εκτός ελέγχου της Fed.
Και στην συνέχεια εξηγεί τον μηχανισμό μέσα από τον οποίο αυτό το χρέος έχει δημιουργηθεί «έξω» από τον έλεγχο της Fed.
«Μια βασική πηγή ευπάθειας είναι ο δανεισμός σε δολάρια που είναι ενσωματωμένος στις αγορές συναλλάγματος. Σε αντίθεση με τα περισσότερα άλλα είδη παραγώγων, οι πράξεις ανταλλαγής συναλλάγματος, οι προθεσμιακές συμβάσεις και οι πράξεις ανταλλαγής νομισμάτων συνεπάγονται την ανταλλαγή κεφαλαίου και, ως εκ τούτου, συνεπάγονται υποχρεώσεις πληρωμής ίσες με το πλήρες ποσό της σύμβασης. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι υποχρεώσεις σε δολάρια ανήλθαν σε πάνω από 80 τρισεκατομμύρια δολάρια στα μέσα του 2022. Είναι σημαντικό ότι, δεδομένου ότι οι υποχρεώσεις αυτές αναφέρονται εκτός ισολογισμού, τα τυποποιημένα στατιστικά στοιχεία χρέους δεν τις αποτυπώνουν. Ένα τέτοιο χρέος σε δολάρια, υπό αυτή την έννοια, “λείπει”».
Το μέγεθος των υποχρεώσεων που λείπουν σε δολάρια χαρακτηρίζεται από την BIS «συγκλονιστικό».
Όπως αναφέρεται «μεταξύ των μη τραπεζικών ιδρυμάτων, τα εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών είχαν περίπου 26 τρισεκατομμύρια δολάρια σε υποχρεώσεις εκτός ισολογισμού στα τέλη Ιουνίου 2022 ή διπλασιάστηκαν το χρέος τους σε δολάρια εντός ισολογισμού. Από την πλευρά τους, οι μη αμερικανικές τράπεζες, με περιορισμένη πρόσβαση σε πιστώσεις από την Federal Reserve, είχαν περίπου 39 τρισεκατομμύρια δολάρια σε τέτοιες υποχρεώσεις, σε σύγκριση με «μόνο» 15 τρισεκατομμύρια δολάρια στους ισολογισμούς τους…».
Για να δοθεί μία τάξη μεγέθους στο «ελλείπον» αυτό από τους ισολογισμούς χρέος, δίνεται ο χαρακτηρισμός «ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟ», σε μία μελέτη που χρησιμοποιεί σκόπιμα εξαιρετικά μετριοπαθείς εκφράσεις. Όπως σημειώνεται μάλιστα στην μελέτη «στη Μεγάλη Χρηματοπιστωτική Κρίση και την αναταραχή στις αγορές τον Μάρτιο του 2020, οι αγορές ανταλλαγής αναδείχθηκαν σε σημεία ανάφλεξης, προκαλώντας έκτακτες ενέργειες πολιτικής με τη μορφή συμφωνιών ανταλλαγής νομισμάτων κεντρικών τραπεζών…» δηλαδή swaps μεταξύ των Κεντρικών Τραπεζών, για να παρατηρήσει στην συνέχεια πως «αι στα δύο επεισόδια, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής λειτουργούσαν με λίγες πληροφορίες σχετικά με την κλίμακα και τη γεωγραφία των αναγκών ανατροπής του δολαρίου…».
Με άλλα λόγια παρά το γεγονός ότι η Fed φαίνεται να κάνει τους σχεδιασμούς της με στόχο την απόσυρση της πλεονάζουσας ρευστότητας με την αύξηση των επιτοκίων και το tapering (90 μηνιαίως) με βάση το αμερικανικό χρέος των 32 τρις δολ, εκεί …έξω βρίσκεται ένας «ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟΣ» δεκαπλάσιος όγκος δολαριακού χρέος, πέρα και έξω από την άμεση ακτίνα δράσης της. Ένας όγκος χρέους έτοιμος να αμφισβητήσει την αποτελεσματικότητα της Fed απέναντι στον νομισματικό πληθωρισμό που η ίδια έχει δημιουργήσει. Και μαζί της όλες οι κεντρικές τράπεζες που έχουν αυξήσει την νομισματική κυκλοφορία τους στην βάση των διαθέσιμων δολαριακών συναλλαγματικών αποθεμάτων τους.
