Η εταιρική σχέση του προέδρου της Κίνας, Σι Τζινπινγκ με τον ρώσο ομόλογό του, Βλαντιμίρ Πούτιν φαίνεται πως τελικά έχει όριο. Ο ηγέτης της Κίνας δεν είναι διατεθειμένος να τον ακολουθήσει στη διπλωματική απομόνωση.
Με ομιλίες και κινήσεις του τις τελευταίες εβδομάδες, ο Σι έχει κάνει τα πιο σημαντικά του βήματα για να δημιουργήσει χώρο μεταξύ Πεκίνου και Μόσχας από τότε που ο Πούτιν εισέβαλε στην Ουκρανία πριν από σχεδόν εννέα μήνες.
Το πιο πρόσφατο μήνυμα ήρθε στη σύνοδο κορυφής των G-20 στο Μπαλί, όπου η Κίνα υπέγραψε ένα ανακοινωθέν που έλεγε ότι «τα περισσότερα μέλη καταδίκασαν έντονα τον πόλεμο στην Ουκρανία».
«Ο Ρώσος πρόεδρος είναι σχεδόν μόνος στον κόσμο με την πολιτική του και δεν έχει κανέναν ισχυρό εταίρο για σύμμαχο», δήλωσε την Τετάρτη στους δημοσιογράφους στο Μπαλί ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, ο οποίος συναντήθηκε με τον Σι στο Πεκίνο νωρίτερα αυτό το μήνα.
Αυτή η επίδειξη αλληλεγγύης ακολούθησε μια σειρά σχετικά θερμών συναντήσεων μεταξύ του Σι και των παγκόσμιων ηγετών που έχουν ηγηθεί της εκστρατείας για την τιμωρία της Μόσχας, συμπεριλαμβανομένης της πρώτης συνάντησής του με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν τη Δευτέρα. Σε αυτές τις συνομιλίες, ο Σι ενίσχυσε την αντίθεσή του στη χρήση πυρηνικών όπλων στην Ουκρανία – μια στάση που περιγράφει τις κόκκινες γραμμές της Κίνας χωρίς όμως να εγκαταλείπει εντελώς τη Ρωσία.
Οι κινήσεις αυτές φάνηκε να αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης επιστροφής στον πραγματισμό από τότε που ο Σι έχρησε τον εαυτό του ως ισόβιο κυβερνήτη, σπάζοντας τους κανόνες διαδοχής σε ένα συνέδριο του κόμματος του.
Η Κίνα έχει επίσης την τελευταία εβδομάδα χαλαρώσει τις απαιτήσεις καραντίνας για τον κορωνοϊό και παρέδωσε ένα σχέδιο για τη διάσωση του τομέα των ακινήτων – στέλνοντας μήνυμα για αλλαγές σε βασικές πολιτικές που κατηγορούνται για την καταστροφή των χρηματοπιστωτικών αγορών και της οικονομίας.
«Επιτέλους όλες αυτές οι συναντήσεις νομιμοποιούνται και εγείρουν την προοπτική εάν πρόκειται για μια συγκυρία μετά το συνέδριο όπου θα δούμε επιτέλους αυτή τη μικρή αλλαγή τόνου», δήλωσε ο Andrew Gilholm, διευθυντής ανάλυσης για την Κίνα και τη Βόρεια Ασία στην Control Risks.
«Παρόλα αυτά θα με εξέπληττε πολύ αν βλέπαμε μια πιο θεμελιώδη αλλαγή στην πολιτική», πρόσθεσε. «Και σίγουρα δεν νομίζω ότι υπάρχει πιθανότητα να εγκαταλείψουν κατά κάποιον τρόπο τη Ρωσία και να κάνουμε σημαντικές αλλαγές».
Σύμφωνα με το Bloomberg ο Σι επιδιώκει να αποκατασταθεί στην παγκόσμια σκηνή, αφού απέφυγε να ταξιδέψει στο εξωτερικό τα πρώτα δυόμισι χρόνια της πανδημίας -μια περίοδο κατά την οποία οι απόψεις για την Κίνα επιδεινώθηκαν στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες. Κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον Μπάιντεν στο Μπαλί, ο Σι προσπάθησε να παρουσιάσει τον εαυτό του ως ενήλικα σε έναν κόσμο που σπαράσσεται από διαιρέσεις.
Ένα μήνυμα με πολλούς αποδέκτες
«Ένας πολιτικός άνδρας πρέπει να σκέφτεται και να ξέρει πού να οδηγήσει τη χώρα του», είπε ο Σι σε ένα σχόλιο που θα μπορούσε να ισχύει τόσο για τον Μπάιντεν ή τον Πούτιν όσο και για τον ίδιο. «Θα πρέπει επίσης να σκέφτεται και να ξέρει πώς να τα πάει καλά με άλλες χώρες και τον ευρύτερο κόσμο».
Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Σι απορρίπτει τη συνεργασία «χωρίς όρια» που διακήρυξε με τον Πούτιν εβδομάδες πριν ο Ρώσος ηγέτης εξαπολύσει τη μεγαλύτερη σύγκρουση στην ευρωπαϊκή ήπειρο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το Πεκίνο θεωρεί τη Μόσχα ως πολύτιμο εταίρο στην αμφισβήτηση της ισχύος των ΗΠΑ και εξακολουθεί να αρνείται να καταδικάσει δημοσίως τον πόλεμο.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας, Γουάνγκ Γι ήταν ο μόνος διπλωμάτης στην G-20 που συναντήθηκε επίσημα με τον Ρώσο ομόλογό του, Σεργκέι Λαβρόφ, ο οποίος αντικατέστησε τον Πούτιν. Ήταν η δέκατη συνομιλία τους φέτος.
Ο Γουάνγκ δήλωσε ότι η Κίνα «θα συνεχίσει να υποστηρίζει μια αντικειμενική και δίκαιη θέση και να διαδραματίζει εποικοδομητικό ρόλο» στην προώθηση των ειρηνευτικών συνομιλιών. Ο Λαβρόφ, με τη σειρά του, δήλωσε βέβαιος ότι «θα διασφαλιστεί η συνέχεια των προσεγγίσεων προς την κατεύθυνση της συνολικής εταιρικής σχέσης και της στρατηγικής μας συνεργασίας».
«Η Κίνα προσπαθεί να φορέσει ένα «ειρηνικό» καπέλο, αλλά στην πραγματικότητα δεν υπάρχει καμία σημαντική κριτική για την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, σκοτώνοντας αθώους πολίτες», δήλωσε η Justyna Szczudlik, αναπληρώτρια επικεφαλής έρευνας στο Πολωνικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων στη Βαρσοβία. «Η αντιδυτική και αντι-αμερικανική κόλλα κολλάει πολύ έντονα στην Κίνα και τη Ρωσία».
Παρόλα αυτά, η πρόσφατη σύνοδος κορυφής της Κίνας δείχνει ότι η αποκατάσταση των δεσμών με ορισμένους από τους μεγαλύτερους επικριτές της Ρωσίας αποτελεί προτεραιότητα – και αυτό απαιτεί να τους να καθησυχάσουν ότι ο Σι δεν είναι σύμμαχος του Πούτιν.
Κατά τη διάρκεια της G-20, ο Σι συναντήθηκε με τον Όλαφ Σολτς και τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, και είναι προγραμματισμένο να συναντηθεί με τον Ιάπωνα πρωθυπουργό Φουμίο Κισίντα στο φόρουμ Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού.
Σε συνέντευξη Τύπου την Τετάρτη, ο Μακρόν χαρακτήρισε «ειλικρινή» τη δέσμευση του Σι στον καταστατικό χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και δήλωσε ότι δεν έχει «καμία αμφιβολία ότι υπάρχουν όρια στη συνεργασία» με τη Ρωσία.
«Η Κίνα πάντα καταδίκαζε σθεναρά τη χρήση των πυρηνικών όπλων σε οποιαδήποτε μορφή, η Κίνα πάντα έθετε αυτό το όριο», δήλωσε ο Μακρόν. «Και ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ ήταν πάντα ξεκάθαρος σε αυτό, ζητά την ειρήνη και τον τερματισμό της σύγκρουσης».
Ένας Ουκρανός διπλωμάτης στο Πεκίνο αναγνώρισε επίσης τις προσπάθειες της Κίνας να πάρει αποστάσεις από τη Ρωσία στην ουκρανική αντεπίθεση που έχει ανακτήσει μεγάλες εκτάσεις εδάφους από τις αρχές Σεπτεμβρίου. Αυτό έδειξε ότι ο συνδυασμός των ουκρανικών στρατευμάτων και των δυτικών όπλων ήταν ισχυρότερος από ό,τι είχαν αντιληφθεί η Ρωσία και η Κίνα, είπε ο διπλωμάτης.
Σήμα προς τη Δύση
Ο Πούτιν είπε στον Σι κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης στο Ουζμπεκιστάν τον ίδιο μήνα ότι κατανοεί τις «εντάσεις και τις ανησυχίες» του Πεκίνου σχετικά με τη σύγκρουση, σε μια σπάνια ένδειξη των εντάσεων μεταξύ των δύο. Καθώς οι ρωσικές οπισθοδρομήσεις συσσωρεύονται, αξιωματούχοι του Κρεμλίνου, συμπεριλαμβανομένου του πρώην προέδρου Ντμίτρι Μεντβέντεφ, έχουν προειδοποιήσει για την πιθανή χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων στην Ουκρανία.
Στη συνέχεια, κατά την επίσκεψη Σολτς νωρίτερα τον Νοέμβριο, ο Σι προειδοποίησε κατά οποιασδήποτε χρήσης πυρηνικών όπλων. Σε ανακοίνωση των ΗΠΑ μετά τη συνάντηση με τον Μπάιντεν, την οποία η Κίνα δεν αμφισβήτησε, αναφέρεται ότι και οι δύο ηγέτες εξέφρασαν την αντίθεσή τους στις αναφορές και τα υπονοούμενα της Ρωσίας για χρήση πυρηνικών όπλων στην Ουκρανία.
«Υπάρχει μια σαφής επιθυμία του Πεκίνου να δείξει ότι θέλει να μετατοπίσει τη σχέση με τις ΗΠΑ σε μια πιο σταθερή βάση», δήλωσε ο Raffaello Pantucci, ανώτερος συνεργάτης στη Σχολή Διεθνών Σπουδών S. Rajaratnam του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Nanyang στη Σιγκαπούρη. «Όλα αυτά είναι σημάδια προς τη Δύση, μάλλον ιδιαίτερα παρά σημάδια απομάκρυνσης από τον Πούτιν. Περισσότερο μια διευκρίνιση και ένα μήνυμα ότι θέλουν να βρουν έναν σταθερό δρόμο προς τα εμπρός».
