Στην εποχή μας επικρατεί «τρέλα» για τον καφέ. Ποιό μπορεί να είναι το πρόβλημα, με όλες αυτές τις μελέτες που δείχνουν πως ένα φλιτζάνι καφέ μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για διαβήτη, καρδιοπάθειες, εγκεφαλικά, άνοια και κάποια είδη καρκίνων;
Το πρόβλημα είναι ότι πρόκειται για συνήθεια που περνάει στα παιδιά μας! Παρά τις προειδοποιήσεις εδώ και χρόνια από παιδιάτρους και άλλους επαγγελματίες υγείας, ότι ο καφές και τα καφεϊνούχα ροφήματα, όπως αναψυκτικά και αθλητικά ποτά, μπορεί να είναι επιβλαβή για τους νέους, οι γονείς αφήνουν τα παιδιά τους, ακόμα και νήπια, να τα καταναλώνουν.
Το 2015, έρευνα σε μητέρες στη Βοστόνη των ΗΠΑ κατέδειξε πως το 14% άφηνε δίχρονα παιδιά να πίνουν έως και μισή κούπα καφέ τη μέρα. Επιπλέον, ένα 2,5% από αυτές έδινε καφέ στα ενός έτους παιδιά τους.
Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιάτρων συνιστά τα παιδιά κάτω των 12 ετών να μην καταναλώνουν καφεϊνούχο καφέ, τσάι, αναψυκτικά, αθλητικά ποτά ή άλλα προϊόντα, ενώ οι έφηβοι μεταξύ 12 και 18 ετών πρέπει να περιορίσουν την κατανάλωση σε λιγότερο από 100 mg την ημέρα (ποσότητα που αντιστοιχεί περίπου σε μια κλασική κούπα καφέ).
Για να καταλάβουμε τα μεγέθη, το μεγάλο ποτήρι στις γνωστές αλυσίδες καφέ (470 ml ) περιέχει 360 mg καφεΐνης.
Και δεν είναι μόνο ο καφές. Ένα μπουκάλι αθλητικού ποτού μπορεί να περιέχει σχεδόν 250 mg καφεΐνης, ανάλογα με τη μάρκα, σύμφωνα με έρευνα του Οργανισμού Consumer Reports στις ΗΠΑ. Ένα φλιτζάνι τσάι μπορεί να περιέχει έως 47 mg καφεΐνης, ενώ ένα αναψυκτικό διαίτης έως και 46 mg.
Και η σοκολάτα περιέχει λίγη καφεΐνη, ενώ η ποσότητα αυξάνεται όσο πιο σκούρα είναι. Μια χούφτα κόκκων καφέ με επικάλυψη σοκολάτας μπορούν να περιέχει 336 mg καφεΐνης. Επιπλέον, υπάρχουν τσίχλες, μέντες, ζελεδάκια και ενεργειακές μπάρες με καφεΐνη, ακόμα και γεύση παγωτού.
Τα παιδιά δεν είναι μικροί ενήλικες
Επειδή τα παιδιά είναι συνήθως πιο μικρόσωμα, χρειάζεται λιγότερη καφεΐνη για να επηρεαστούν οι λειτουργίες του οργανισμού τους. Μια ασήμαντη ποσότητα για έναν ενήλικα, μπορεί να είναι δυσβάσταχτη για ένα μικρό παιδί. Η κατανάλωση υπερβολικής καφεΐνης μπορεί να προκαλέσει αύξηση των καρδιακών ρυθμών και πίεση, να συμβάλει σε επεισόδια γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης και να προκαλέσει άγχος και διαταραχές ύπνου στα παιδιά. Σε πολύ υψηλές δόσεις, η καφεΐνη μπορεί να γίνει επικίνδυνη.
«Υπάρχουν παιδιά που καταφθάνουν στα επείγοντα με αρρυθμίες ή ταχυκαρδίες επειδή άποιοι θεωρούν ότι δεν πειράζει να δίνεις αναψυκτικά σε νήπια», λέει ο παιδίατρος δρ Μαρκ Κόρκινς, επικεφαλής της επιτροπής διατροφής της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιάτρων.
Τα όρια κατανάλωσης καφεΐνης βασίζονται κυρίως στο σωματικό μέγεθος, και αυξάνονται όταν το παιδί έχει μεγαλώσει αρκετά ώστε να μπορεί να τη μεταβολίζει καλύτερα.
Ωστόσο, εάν ένα παιδί είναι μικρόσωμο για την ηλικία του, ή έχει ημικρανίες, καρδιακά προβλήματα ή επιληψία, μπορεί να είναι ακόμα πιο ευάλωτο, σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Παιδικής κι Εφηβικής Ψυχιατρικής.
Γιατί, λοιπόν, οι γονείς εξακολουθούν να αφήνουν τα παιδιά τους να πίνουν καφέ;
Όλα ξεκινούν όταν τα μικρά παιδιά αρχίζουν να ζητούν καφεϊνούχα ροφήματα όπως καφέ, «επειδή βλέπουν να τα πίνουν οι γονείς τους και τα μεγαλύτερα αδέλφια τους. Είναι κάτι “που κάνουν οι μεγάλοι”», λέει ο Κόρκινς, επικεφαλής του τμήματος παιδικής γαστρεντερολογίας, ηπατολογίας και διατροφής στο Κέντρο Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου του Τενεσί στις ΗΠΑ.
Κι επειδή οι γονείς το θεωρούν ακίνδυνο -και πιθανόν να είναι σε ελάχιστες δόσεις- αφήνουν τα παιδιά τους να πίνουν μία ή δύο γουλιές, σημειώνει ο Κόρκινς: «Ωστόσο, μόλις ξεκινήσει αυτό, από εκεί και πέρα θα τους είναι πιο εύκολο να τα αφήνουν να πίνουν ό,τι θέλουν, παρά να τσακώνονται μαζί τους».
Με σαντιγί κι έξτρα σιρόπι καραμέλας
Ένα άλλο ζήτημα είναι οι επιπτώσεις του καφέ, του τσαγιού, των αναψυκτικών και των αθλητικών ποτών σε μια ισορροπημένη διατροφή.
«Το άλλο πρόβλημα που έχω όταν τα παιδιά πίνουν καφέ, είναι πως καταναλώνουν κάτι χαμηλής διατροφικής αξίας, αντί για τροφές θρεπτικά πλήρεις, όπως το γάλα και το νερό. Το γάλα είναι γεμάτο ασβέστιο και βιταμίνη D, και το νερό είναι θρεπτικό συστατικό. Αποτελούμαστε κατά 60% από νερό», όπως αναφέρει ο Κόρκινς.
Επιπλέον, υπάρχουν και τα πρόσθετα. Έχουν περάσει οι μέρες που στον καφέ βάζαμε έναν κύβο ζάχαρη και λίγο γάλα. Τώρα, σε κάθε γωνία υπάρχουν καταστήματα που προσφέρουν δεκάδες τρόπους για κάνουμε τον καφέ μας πιο απολαυστικό και πιο παχυντικό.
«Αυτά τα ροφήματα είναι ουσιαστικά επιδόρπια. Έχουν αφρόγαλα, σιρόπι, σαντιγί και άλλα πολλά. Η εμφάνισή τους είναι καλύτερη ακόμα και από γλυκά», λέει ο Κόρκινς.
Η επιπλέον ζάχαρη και οι βαριές κρέμες προσθέτουν λιπαρά και θερμίδες, ενώ η επιλογή εκδοχών χωρίς ζάχαρη, μπορεί να εκθέσει ένα παιδί σε τεχνητές γλυκαντικές ουσίες.
Ποιο είναι το συμπέρασμα; «Αποφύγετε την καφεΐνη! Γιατί τη χρειάζονται τα παιδιά σας;», διερωτάται ο Κόρκινς.
«Η καφεΐνη είναι διεγερτικό που αυξάνει την εγρήγορση. Εάν το παιδί σας αισθάνεται πως χρειάζεται καφεΐνη, θα ήταν καλύτερα να απευθυνθείτε σε έναν παιδίατρο, ο οποίος θα εντοπίσει το αίτιο της κόπωσης που νιώθει», τονίζει ο Κόρκινς.
