Έχετε ακούσει τη φράση «η ανθρωπότητα θα αφανιστεί, όταν πεθάνουν όλες οι μέλισσες»; Ακούγεται μακάβρια και υπερβολική, αλλά είναι πέρα για πέρα αληθινή.
Μπορεί να φαντάζει δυστοπική μια κοινωνία χωρίς μέλισσες, αφού υπάρχουν βαθιά ριζωμένες στη ζωή των ανθρώπων. Για πολιτισμούς, όπως ο Αιγυπτιακός, έχουν ακόμα και θρησκευτική σημασία, ενώ για πολλούς Ευρωπαίους του 19ου αιώνα, οι μέλισσες πιστευόταν πως προανήγγελαν το θάνατο αγαπημένων προσώπων, αλλά αν δεν το έκαναν, οι απώλειες ενδεχομένως να ήταν τελικά περισσότερες.
Επιστρέφουμε, όμως στο σήμερα και στη φράση την οποία αναφέραμε στην αρχή: «η ανθρωπότητα θα αφανιστεί, όταν πεθάνουν όλες οι μέλισσες». Είναι πράγματι τόσο απαραίτητες οι μέλισσες για την επιβίωσή μας; Φυσικά και είναι και παρακάτω θα εξηγήσουμε γιατί.
Οι μέλισσες είναι υπεύθυνες για την επικονίαση της τροφής μας. Στην πραγματικότητα, μία στις τρεις μπουκιές τροφής που βάζουμε στο στόμα μας, τη χρωστάμε στις μέλισσες. Προσφέρουν, επίσης, ανεκτίμητη υποστήριξη στα οικοσυστήματα, βοηθώντας τα φυτά και τα δέντρα να αναπτυχθούν. Στην Ευρώπη, οι μέλισσες επικονιάζουν περίπου το 80% των αγριολούλουδων, βάσει δημοσιεύματος του Plant Based News.
Από τι κινδυνεύουν οι μέλισσες;
Όσο απαραίτητες κι αν μας είναι οι μέλισσες, δυστυχώς, είναι η ανθρωπότητα που ευθύνεται για τον αφανισμό τους. Η αδιάκοπη χρήση των φυτοφαρμάκων, τα οποία χάρη στις χημικές ουσίες τους προκαλούν σημαντική μείωση των μελισσών, είναι μια από τις μεγαλύτερες απειλές για αυτές, καθώς και άλλα έντομα.
Το 2012, μια καινοτόμα για την εποχή έρευνα ότι αυτές οι χημικές ουσίες προκαλούσαν σοβαρή μείωση των μελισσών τόσο στις ΗΠΑ όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο και 10 χρόνια μετά, το πρόβλημα παραμένει. Επιπλέον, φυτοφάρμακα και ζιζανιοκτόνα επηρεάζουν το νευρικό σύστημα των μελισσών, παρεμβαίνοντας στο συντονισμό τους και κάνοντας τες να αποπροσανατολίζονται. Ακόμη, η καταστροφή των οικοτόπων, δηλαδή του περιβάλλοντος ζωής και αναπαραγωγής τους, η αποψίλωση για χάρη της εντατικής γεωργίας ή εξαιτίας των πυρκαγιών και η ατμοσφαιρική ρύπανση στο ρυθμό που γίνονται τώρα αποτελούν σίγουρες αιτίες θανάτου για τις μέλισσες.
Πώς να βοηθήσουμε τις μέλισσες
Φυσικά, το να «σώσει» η ανθρωπότητα ένα είδος (το οποίο η ίδια έθεσε σε κίνδυνο) δεν μπορεί να γίνει αποκλειστικά μέσα από ατομική προσπάθεια. Χρειάζεται συλλογικότητα και -κυρίως- πολιτικές και νομοθετικές ενέργειες. Για παράδειγμα, νωρίτερα φέτος, το Wildlife Trusts ανέφερε ότι η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου έθετε σε κίνδυνο τις μέλισσες επιτρέποντας τη χρήση του thiamethoxam, ενός προηγουμένως απαγορευμένου φυτοφαρμάκου που βλάπτει τις μέλισσες. Οπότε, για αρχή, μια απαγόρευση των φυτοφαρμάκων και τοξικών για τις μέλισσες θα ήταν τουλάχιστον απαραίτητη.
Όμως, παρά τις κυβερνητικές «αποτυχίες», υπάρχουν πράγματα που μπορούμε να κάνουμε και ατομικά για να διατηρήσουμε τους πληθυσμούς των μελισσών μας
Κάνουμε τον κήπο μας φιλικό προς τις μέλισσες
Αρχικά, σκεφτείτε το είδος των λουλουδιών που φυτεύετε. Προτιμήστε φυτά που είναι πλούσια σε γύρη και νέκταρ, όπως η λεβάντα. Μπορείτε επίσης να αγοράσετε βόμβες με σπόρους αγριολούλουδων, πλούσια σε νέκταρ. Απλά πετάξτε τα στον κήπο σας και περιμένετε να ανθίσουν! Θα μπορούσατε επίσης να φτιάξετε ή να αγοράσετε ένα «ξενοδοχείο» μελισσών, το οποίο αποτελείται από μικρές κοιλότητες για να καταφύγουν και να φωλιάσουν μέσα οι μέλισσες. Αποφύγετε τα επιβλαβή, χημικά φυτοφάρμακα και λιπάσματα. Προτιμήστε επιλογές πιο φιλικές προς τις μέλισσες, όπως ζιζανιοκτόνα με βάση την ατραζίνη, λιγότερο επιβλαβής για τις μέλισσες.
Προτιμήστε το vegan μέλι
Ενώ οι άνθρωποι αγαπούν το μέλι, οι μέλισσες στην πραγματικότητα δεν το παράγουν για να το τρώμε. Το χρειάζονται για τον εαυτό τους: τους παρέχει μια πολύτιμη πηγή διατροφής όλο τον χειμώνα. Υπάρχει, όμως, τρόπος να έχουμε μέλι χωρίς να το παίρνουμε από τις μέλισσες: το vegan μέλι. Καμια μέλισσα δεν επιβαρύνεται από αυτό και γίνεται όλο και πιο ευρέως διαθέσιμο. Η μάρκα The Vegan Honey ,με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, παράγει μέλι χωρίς σκληρότητα, φυτικής προέλευσης, χωρίς γλουτένη χρησιμοποιώντας ζάχαρη φρούτων και χυμό φρούτων.
Προσέξτε και βοηθήστε τις κουρασμένες μέλισσες
Οι μέλισσες έχουν πολυάσχολη ζωή, και όπως εμείς, κουράζονται. Αυτό είναι πιο συνηθισμένο σε κατοικημένες περιοχές, όπου υπάρχουν λιγότερα λουλούδια και φυτά για να σταματήσουν και να ανεφοδιαστούν με καύσιμα πριν επιστρέψουν στην κυψέλη. Εάν δείτε μια κουρασμένη μέλισσα, μπορείτε να την αναζωογονήσετε προσεκτικά με ζαχαρόνερο. Απλώς πάρτε ένα κουτάλι και αφήστε το διάλυμα (δύο κουταλιές της σούπας λευκή ζάχαρη σε μια κουταλιά της σούπας νερό) δίπλα στην εξαντλημένη μέλισσα. Υπάρχουν και εταιρείες, όπως η Beevive, οι οποίες διαθέτουν κιτ για την αναζωογόνηση των μελισσών, τα οποία μπορείτε να προμηθευτείτε.
Αγοράστε τοπικά, βιολογικά προϊόντα
Όπως έχουμε ήδη διαπιστώσει, τα φυτοφάρμακα είναι ο εχθρός των μελισσών. Για να αποφύγετε προϊόντα που έχουν ψεκαστεί με χημικά, επιλέξτε να αγοράσετε τοπικά, βιολογικά φρούτα και λαχανικά. Ακόμα καλύτερα, τόσο για εσάς όσο και για τις μέλισσες, καλλιεργήστε τα δικά σας- αν είναι δυνατόν.
