Τι προβλέπει το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για έναν «ασφαλή χειμώνα» – Συγκεκριμένη θερμοκρασία για θέρμανση και ψύξη στα δημόσια κτίρια- Αναβολή του κλεισίματος πυρηνικών σταθμών – Οικονομικά κίνητρα για μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου.
Συγκεκριμένη θερμοκρασία για θέρμανση και ψύξη στα δημόσια κτίρια. Ενημέρωση των πολιτών για την ανάγκη μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας. Αναβολή του προγραμματισμένου κλεισίματος πυρηνικών σταθμών και ενθάρρυνση, με οικονομικά κίνητρα, σε εταιρείες για να μειώσουν την κατανάλωσή τους. Αυτά είναι μερικά από τα βασικότερα μέτρα που περιλαμβάνονται στο “οπλοστάσιο” της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ώστε τα κράτη – μέλη της ΕΕ να εξοικονομήσουν ενέργεια ενόψει ενός χειμώνα που θα μπορούσε να είναι ζοφερός, καθώς η Ευρώπη ενδέχεται να αντιμετωπίσει ελλείψεις λόγω της μείωσης ή ακόμα και της διακοπής των ροών ρωσικού φυσικού αερίο. Το σχέδιο της Κομισιόν στοχεύει στον συντονισμό των ενεργειών των κρατών – μελών για την εξοικονόμηση ενέργειας σε περίπτωση που η Ρωσία κλείσει τη στρόφιγγα, καθώς με αυτόν τον τρόπο η ΕΕ θα μπορούσε να περιορίσει αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις στο 0,4% του ΑΕΠ της, ειδάλλως η ΕΕ θα μπορούσε να χάσει μέχρι και το 1,5% του ΑΕΠ.
Σύμφωνα με το σχέδιο του εκτελεστικού οργάνου της ΕΕ, το οποίο παρουσίασαν η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος Φρανς Τίμερμανς και οι Επίτροποι Τιερί Μπρετόν (Εσωτερική Αγορά) και Κάντρι Σίμσον (Ενέργεια), τα κράτη – μέλη της ΕΕ θα πρέπει να μειώσουν σε εθελοντική βάση την ετήσια κατανάλωση φυσικού αερίου κατά περίπου 25 έως 60 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Εάν τα εθελοντικά μέτρα δεν επαρκούν για την εξασφάλιση του εφοδιασμού με φυσικό αέριο για τα νοικοκυριά και τα νοσοκομεία, θα πρέπει να είναι δυνατά υποχρεωτικά μέτρα. Προϋπόθεση για την εισαγωγή υποχρεωτικών στόχων εξοικονόμησης θα μπορούσε να είναι τουλάχιστον δύο χώρες της ΕΕ να φοβούνται οξεία έκτακτη ανάγκη λόγω της ανεπαρκούς προσφοράς φυσικού αέριο. Οι υποχρεωτικοί στόχοι εξοικονόμησης θα μπορούσαν να διαρκέσουν από τον Αύγουστο του 2022 μέχρι και τον Μάιο του 2023.
Το 2020 η Ρωσία είχε προμηθεύσει τους “27” με περίπου 153 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ή το 40% των εισαγωγών τους. Τις τελευταίες εβδομάδες, οι προμήθειες φυσικού αερίου από τη Ρωσία μειώθηκαν, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα την απότομη αύξηση των τιμών, ενώ η Ρωσία έχει σταματήσει εντελώς να προμηθεύει φυσικό αέριο ορισμένα κράτη-μέλη της ΕΕ, όπως αυτά της βαλτικής, τη Φινλανδία, την Πολωνία και τη Βουλγαρία. Οι ροές φυσικού αερίου προς την Ολλανδία, τη Δανία και τη Γερμανία έχουν επίσης μειωθεί. Τα κράτη – μέλη της ΕΕ θα πρέπει επίσης να ενημερώσουν την Κομισιόν για τα εθνικά τους σχέδια έκτακτης ανάγκης για τη μείωση της χρήσης φυσικού αερίου έως τα τέλη Σεπτεμβρίου.
Με βάση το σχέδιο που ονομάζεται «Εξοικονομήστε φυσικό αέριο για έναν ασφαλή χειμώνα», η Επιτροπή προτείνει στα κράτη της ΕΕ να χρησιμοποιούν 15% λιγότερο φυσικό αέριο όταν ξεκινήσει το φθινόπωρο, διότι χωρίς εξοικονόμηση ενέργειας, θα μπορούσε να προκληθεί μεγάλο οικονομικό και κοινωνικό σοκ εάν η Ρωσία σταματήσει εντελώς τις παραδόσεις φυσικού αερίου. Η Επιτροπή τονίζει ότι τα νοικοκυριά και οι βασικοί τομείς, όπως τα νοσοκομεία, οι κοινωνικές υπηρεσίες και τα μέσα μαζικής μεταφοράς που αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 37% της συνολικής κατανάλωσης φυσικού αερίου, δεν θα πρέπει να επηρεάζονται από την υποχρεωτική εξοικονόμηση αερίου. Ωστόσο, θα ζητηθεί να χαμηλώσουν τον θερμοστάτη μόλις μπει το φθινόπωρο, και να χαμηλώσουν τον κλιματισμό κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο σχέδιο της Κομισιόν “το σχέδιο μείωσης της ζήτησης αερίου που προτείνει η Επιτροπή βασίζεται σε διαβουλεύσεις με τα κράτη μέλη και τη βιομηχανία. Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα μέτρων για τη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου. Προτού εξετάσουν τις περικοπές, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξαντλήσουν όλες τις δυνατότητες υποκατάστασης καυσίμου, τα μη υποχρεωτικά προγράμματα εξοικονόμησης και τις εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Όπου είναι δυνατόν, θα πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στη μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή καθαρότερες, λιγότερο εντατικές ή ρυπογόνες επιλογές άνθρακα. Ωστόσο, η μετάβαση στον άνθρακα, το πετρέλαιο ή την πυρηνική ενέργεια μπορεί να είναι απαραίτητη ως προσωρινό μέτρο, αρκεί να αποφεύγεται η μακροπρόθεσμη δέσμευση σε άνθρακα”
Η Επιτροπή προτείνει σχέδια για το πώς οι βιομηχανίες θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τις επερχόμενες ελλείψεις φυσικού αερίου, εξοικονομώντας φυσικό αέριο, επιλέγοντας άλλες μορφές ενέργειας καθώς και αγοράζοντας φυσικό αέριο από πιο αξιόπιστους παρόχους. Εξετάζονται επίσης επιλογές, όπως η επανεκκίνηση των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με βάση τον άνθρακα και η διατήρηση των πυρηνικών σταθμών για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Ο οδικός αυτός χάρτης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα συζητηθεί από τους μονίμους αντιπροσώπους των κρατών – μελών της ΕΕ και στη συνέχεια από τους Ευρωπαίους υπουργούς Ενέργειας, σε έκτακτο Συμβούλιο, στις 26 Ιουλίου και απαιτείται πλειοψηφία. Ωστόσο εκφράζονται ήδη έντονες διαφωνίες τόσο από τις πιο ενεργοβόρες βιομηχανίες, όπως αυτές της παραγωγής και επεξεργασίας χημικών, όσο και από ορισμένα κράτη – μέλη όπως η Πολωνία που έχει επαρκείς ποσότητες αποθηκευμένου φυσικού αερίου, αλλά και η Πορτογαλία και η Ισπανία που εξαρτώνται ελάχιστα από το ρωσικό φυσικό αέριο, καθώς δεν επιθυμούν να μειώσουν την κατανάλωση βλάπτοντας τις οικονομίες τους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αύριο η Ευρωπαϊκή Κεντρική τράπεζα αναμένεται να ανακοινώσει την αύξηση των βασικών επιτοκίων για πρώτη φορά έπειτα από περισσότερα από 10 χρόνια σε μια προσπάθεια να περιορίσει τις μεγάλες πληθωριστικές πιέσεις.
