Σε «ασκήσεις επί χάρτου» επιδίδεται το υπουργείο Eργασίας και ο ΕΦΚΑ αυτό το διάστημα προκειμένου να καταγράψουν τις λεγόμενες προσωπικές διαφορές των συνταξιούχων ενόψει των αυξήσεων στις συντάξεις που θα ανακοινώσει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης το Σεπτέμβριο στη ΔΕΘ.
Η καταγραφή της προσωπικής διαφοράς ξεκινά από μηδενική βάση, σύμφωνα με στέλεχος του ΕΦΚΑ και «τρέχει» ανάλογα με την εισοδηματική κατηγορία (π.χ. 500 έως 600 ευρώ, 600 έως 700 ευρώ κοκ). Σε κάθε κατηγορία καταγράφεται ποιοι συνταξιούχοι θα δουν αύξηση στην τσέπη και ποιοι στα χαρτιά, καθώς διατηρούν θετική προσωπική διαφορά.
Στόχος των ασκήσεων επί χάρτου είναι να εκτιμηθεί το συνολικό κόστος ανάλογα με το ποσοστό της αύξησης το οποίο αναμένεται να κυμανθεί από 5% έως 6%, ώστε τον Οκτώβριο να καταρτιστεί νέος προϋπολογισμός, που θα περιλαμβάνει τα αυξημένα κονδύλια για τις συντάξεις από την 1/1/2023.
Στελέχη του οικονομικού επιτελείου εκτιμούν ότι για την καταβολή αύξησης 6% θα απαιτηθεί επιπλέον κονδύλι 550-600 εκατ. ευρώ.
Η πρόβλεψη του νόμου
Οι κυβερνητικές αποφάσεις θα ληφθούν ανάλογα με την πορεία των οικονομικών μεγεθών και τα δημοσιονομικά περιθώρια και με βάση το ΑΕΠ και τη μεταβολή του δείκτη τιμών καταναλωτή, όπως προβλέπει ο νόμος.
Ειδικότερα, ο νόμος 4670/2020 (νόμος Βρούτση), προβλέπει τα εξής: «το συνολικό ποσό της σύνταξης αυξάνεται από την 1-1-2023 κατ’ έτος, με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων με βάση συντελεστή που προκύπτει από το άθροισμα του ετήσιου ποσοστού μεταβολής του ΑΕΠ συν το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του προηγούμενου έτους, διαιρούμενου διά του δύο και δεν υπερβαίνει το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή».
Στην παρούσα συγκυρία, οι συνταξιούχοι ευνοούνται από τον πληθωρισμό που καλπάζει, ενώ αρνητικά επιδρά η προβλεπόμενη επιβράδυνση του ΑΕΠ.
Οι εκτιμήσεις προβλέπουν πληθωρισμό κατά μέσο όροι περίπου 6%-7% και αύξηση του ΑΕΠ περίπου 3%.
Αύξηση 5,5%-6%, αλλά «όχι» για όλους
Με βάση αυτά τα οικονομικά μεγέθη, το ποσοστό της αύξησης αναμένεται να ανέλθει σε 5,5%-6%. Δηλαδή, ο συνταξιούχος που λαμβάνει σύνταξη 1.000 ευρώ θα έβλεπε στην τσέπη του μια αύξηση 55-60 ευρώ το μήνα.
Ωστόσο, δεν θα δουν όλοι αυξήσεις. Όπως υπολογίζουν οι ειδικοί στην ασφάλιση, περίπου 850.000 συνταξιούχοι δεν δικαιούνται αυξήσεις, καθώς διατηρούν μεγάλη προσωπική διαφορά, η οποία προέκυψε μετά τον επανυπολογισμό των συντάξεων.
Δηλαδή, λαμβάνουν υψηλότερο ποσό σύνταξης από αυτήν που θα έπαιρναν αν η σύνταξή τους υπολογιζόταν με βάση τα όσα προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου.
Αυτό σημαίνει ότι αυξήσεις θα πάρουν στην τσέπη δύο στους τρεις, περίπου 1,2 εκατ. συνταξιούχοι, οι περισσότεροι από τους οποίους ανήκουν στην κατηγορία των νέων συνταξιούχων. Παράλληλα, περίπου 300.000 συνταξιούχοι θα δουν ελάχιστη αύξηση.
Κερδισμένοι και χαμένοι
Ειδικότερα, οι παλαιοί συνταξιούχοι που έχουν θετική προσωπική διαφορά μεγαλύτερη των 50 ευρώ δεν θα δουν καμία καθαρή αύξηση το 2023. Η κατηγορία αυτή που περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό συνταξιούχων, στην πλειονότητά τους με συντάξεις που υπολείπονται των 700 ευρώ, δεν θα δει καμία αύξηση από 1-1-2023 και ενδεχομένως και για τα επόμενα, άγνωστο πόσα, χρόνια.
Η λεγόμενη προσωπική διαφορά θα μειώνεται λογιστικά ισόποσα με τις ετήσιες αυξήσεις έως ότου μηδενιστεί, για να ανοίξει ο δρόμος των αυξήσεων με ζεστό χρήμα στην τσέπη και για τους εν λόγω συνταξιούχους.
Για παράδειγμα, στο ενημερωτικό σημείωμα συνταξιούχου με σύνταξη 1.000 ευρώ εμφανίζεται ως προσωπική διαφορά το ποσό των 90 ευρώ. Αν αποφασιστούν το 2023 αυξήσεις 5,5%, δηλαδή, 55 ευρώ το μήνα, η προσωπική διαφορά του εν λόγω συνταξιούχου θα μειωθεί στα 40 ευρώ. Όταν μηδενιστεί η προσωπική διαφορά, τότε θα περιμένει να δει και καθαρή αύξηση στη σύνταξη.
