Από το ιστορικό χαμηλό του 4,1%, τον Φεβρουάριο, το ποσοστό της ανεργίας στη Ρωσία εκτιμάται από αναλυτές ότι εκτινάχθηκε τον Μάρτιο πάνω από 9%. Πίεση από την κυβέρνηση στις επιχειρήσεις για αποφυγή απολύσεων.
Πριν την εισβολή στην Ουκρανία, η ανεργία στη Ρωσία είχε υποχωρήσει στο χαμηλότερο ποσοστό όλων των εποχών, μόλις 4,1%. Όμως, μετά τις 24 Φεβρουαρίου και αφού επιβλήθηκαν πρωτοφανείς οικονομικές κυρώσεις από τη Δύση, η αγορά εργασίας της Ρωσίας μπήκε σε μια περιπέτεια που θυμίζει άλλες, πολύ δύσκολες εποχές.
Όπως τονίζουν αναλυτές σε έρευνα του πρακτορείου Bloomberg το ποσοστό ανεργίας εκτιμάται ότι υπερδιπλασιάστηκε τον Μάρτιο, ξεπερνώντας το 9% για πρώτη φορά μετά από μία 10ετία. Σημειώνεται ότι το ποσοστό της ανεργίας για τον Μάρτιο ακόμη δεν έχει ανακοινωθεί από τις ρωσικές αρχές.
«Η πορεία αυτή θυμίζει τις αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν άρχισαν οι μεταρρυθμίσεις και έκλειναν τα εργοστάσια», τονίζει ο Εβγκένι Κοντμακχερ, πρώην κυβερνητικός αξιωματούχος και ένας από τους πλέον διακεκριμένους Ρώσους οικονομολόγους.
Βάσει των εκτιμήσεων του Κέντρου Στρατηγικών Ερευνών της Μόσχας περίπου δύο εκατ. θέσεις εργασίας θα τεθούν φέτος σε κίνδυνο, με την αγορά εργασίας να μην αναμένεται να ανακάμψει εντός του 2023. Σημειώνεται ότι στα τέλη Φεβρουαρίου, ο αριθμός των ανέργων είχε φθάσει στα τρία εκατ., που αποτελούσε ιστορικό χαμηλό για τη Ρωσία.
Συνεχής η αύξηση της ανεργίας στη Ρωσία
Η διεθνής καταδίκη, ακολουθούμενη από γύρους κυρώσεων μετά την εισβολή του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία, έχει θέσει την οικονομία σε πορεία προς μία από τις βαθύτερες υφέσεις στη σύγχρονη ιστορία της. Η έκρηξη του πληθωρισμού, ροκανίζει το εισόδημα των καταναλωτών, ενώ την ίδια ώρα οι μεγαλύτερες ξένες επιχειρήσεις έχουν εγκαταλείψει τη χώρα και παράλληλα οι κυρώσεις περιορίζουν την πρόσβαση της Ρωσίας στην τεχνολογία και τη χρηματοδότηση.
Μέχρι στιγμής, οι καταναλωτές έχουν αντιμετωπίσει ψύχραιμα την εκτίναξη των τιμών και το κλείσιμο των ξένων καταστημάτων, όμως υπάρχει ο διάχυτος φόβος ότι οι εξελίξεις θα είναι ανάλογες με αυτές που καταγράφηκαν στη δεκαετία του ’90 μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Οι λιανικές πωλήσεις μειώθηκαν πιθανότατα κατά περίπου 10% τον Μάρτιο, σύμφωνα με την Goldman Sachs, ενώ ο τομέας των αυτοκινήτων, που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές, είδε τις πωλήσεις του να βουλιάζουν κατά 60%.
Η υφέρπουσα κρίση στην απασχόληση θα εξελιχθεί σταδιακά, εν μέρει επειδή οι προηγούμενες υφέσεις έχουν δώσει στον Πούτιν ένα «εγχειρίδιο» που είναι πιθανό να χρησιμοποιήσει ξανά σε δύσκολους καιρούς. Υπό την πίεση των αρχών, οι επιχειρήσεις μπορεί να επιλέξουν περικοπές μισθών, μερική απασχόληση ή απλήρωτες διακοπές αντί για απολύσεις. Πολλές ξένες εταιρείες που ανακοίνωσαν σχέδια να εγκαταλείψουν τη Ρωσία συνεχίζουν να πληρώνουν μισθούς προς το παρόν.
«Η υποαπασχόληση είναι το μαγικό ραβδί της ρωσικής αγοράς εργασίας», σημειώνει από την πλευρά της η Ν. Ζουμπάρεβιτς, ειδική στην οικονομία των ρωσικών περιφερειών στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας. Η κυβέρνηση έχει διαθέσει 39 δισεκατομμύρια ρούβλια (466 εκατομμύρια δολάρια) για επιδόματα, στήριξη της προσωρινής απασχόλησης και επέκταση των δημοσίων έργων.
Προς το παρόν, μεγάλες βιομηχανίες διακόπτουν προσωρινά τη λειτουργία εργοστασίων, με την αυτοκινητοβιομηχανία AvtoVaz να ανακοινώνει διακοπή παραγωγής των Lada εξαιτίας έλλειψης ανταλλακτικών. Το αεροδρόμιο Σερεμέτιεβο της Μόσχας, το μεγαλύτερο της χώρας, πληρώνει στο ένα πέμπτο των υπαλλήλων του τα δύο τρίτα του μισθού τους για να… κάθονται στο σπίτι τους.
Το ρωσικό υπουργείο Εργασίας εκτιμά ότι σχεδόν 100.000 εργαζόμενοι τέθηκαν σε αργία στα τέλη Μαρτίου και μόνο 14.000 άνθρωποι χρειάστηκε να πάρουν άδεια άνευ αποδοχών. Οι εργοδότες σχεδιάζουν μέχρι στιγμής να απολύσουν συνολικά περίπου 50.000 άτομα. Η κακή δημογραφική κατάσταση και η φυγή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων σε αναζήτηση καλύτερων ευκαιριών στο εξωτερικό θα ασκήσουν ακόμη μεγαλύτερη πίεση στην αγορά εργασίας, ιδίως αν η Ρωσία γίνει λιγότερο επιθυμητός προορισμός για τους μετανάστες εργαζόμενους.
Μειώνεται η ζήτηση για νέους εργαζόμενους
Ο αριθμός των κενών θέσεων εργασίας που ήταν ανοικτές στα μέσα έως τα τέλη Μαρτίου υποχώρησε κατά ένα πέμπτο σε σχέση με έναν μήνα νωρίτερα, με τις πιο έντονες μειώσεις να παρατηρούνται στη Μόσχα, την Αγία Πετρούπολη και τις γύρω περιοχές, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το Κέντρο Μακροοικονομικής Ανάλυσης και Βραχυπρόθεσμων Προβλέψεων, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα τη Μόσχα.
Μαζί με τον πληθωρισμό, η ανεργία αποτελεί πλέον κορυφαία ανησυχία για τους Ρώσους, ενώ μόλις τον Φεβρουάριο, η απώλεια θέσεων εργασίας καταγραφόταν κοντά στο τέλος της κατάταξης των φόβων σε ένα μηνιαίο δείκτη που καταρτίζει η κρατική εταιρεία δημοσκοπήσεων VTsIOM.
Οι όποιες επιπτώσεις θα διαφέρουν σημαντικά ανά περιφέρεια. Οι επιχειρήσεις που απευθύνονται στον καταναλωτή δεν θα έχουν άλλη επιλογή από το να μειώσουν τις δραστηριότητές τους και να προσαρμοστούν στη συρρικνούμενη ζήτηση, ενώ οι μεγάλοι εργοδότες και οι κρατικές εταιρείες θα βρεθούν υπό πίεση για να διατηρήσουν σε μεγάλο βαθμό ανέπαφο το προσωπικό τους.
Αλλά για τις πιο ανεπτυγμένες περιοχές με στενές εμπορικές σχέσεις με τη Δύση, όπως η Καλούγκα κοντά στη Μόσχα ή το Καλίνινγκραντ στη Βαλτική -όπου συναρμολογούνταν τα αυτοκίνητα της Volkswagen και της Mercedes- το πλήγμα μπορεί να είναι μόνιμο, καθώς η Ρωσία απομονώνεται όλο και περισσότερο από την παγκόσμια οικονομία.
