Σε ιστορική μεταστροφή που τις οδηγεί υπό τη σκέπη του ΝΑΤΟ διαφαίνεται ότι οδηγούνται αμφότερες η Σουηδία και η Φινλανδία ως απόρροια του γεωπολιτικού «σεισμού» που έχει πυροδοτήσει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, και ενόσω η ίδια η Συμμαχία επιταχύνει την προσαρμογή της σε περιβάλλον αναβαθμισμένου στρατηγικού κινδύνου ενώπιον της «νέας πραγματικότητας».
Χρονικό ορόσημο, η ΝΑΤΟϊκή Σύνοδος Κορυφής της 29ης-30ής Ιουνίου, όταν ο Βλαντιμίρ Πούτιν πιθανώς θα «δει» τις δύο αμυντικά αδέσμευτες σκανδιναβικές χώρες να υποβάλλουν επισήμως αίτημα ένταξης στη Συμμαχία μέσω fast-track διαδικασίας που αδιαμφισβήτητα θα συνοδευτεί από ρωσικούς «βρυχηθμούς».
Όμως οι απειλές που έχουν εκτοξευτεί ήδη από το Κρεμλίνο -ακόμη για τη λήψη αδιευκρίνιστων «πολιτικο-στρατιωτικών μέτρων» εάν η Σουηδία και η Φινλανδία στραφούν προς το ΝΑΤΟ- δεν ανέκοψαν, αλλά αντιθέτως μάλλον επιτάχυναν την πορεία τους προς το… Άρθρο 5 της Συμμαχίας, ακρογωνιαίο λίθο της συλλογικής άμυνας, δεδομένης της ραγδαίας μεταβολής της κατάστασης ασφαλείας στην Ευρώπη.
«Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να έχει κάποιος εγγυήσεις ασφαλείας εκτός του πλαισίου της κοινής άμυνας και αποτροπής όπως εγγυάται το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ. Η διαφορά ανάμεσα σε εταίρο και μέλος είναι σαφής, και θα παραμείνει» επισήμανε η Φινλανδή πρωθυπουργός Σάνα Μαρίν, επισκεπτόμενη την Τετάρτη τη Στοκχόλμη προς συντονισμό κινήσεων με την Σουηδή ομόλογό της, Μαγκνταλένα Άντερσον.
«Το περιβάλλον ασφαλείας έχει μεταβληθεί ολοκληρωτικά. Διανύουμε μία πολύ σημαντική ιστορική περίοδο. Υπάρχει το πριν και το μετά της 24ης Φεβρουαρίου. Πρέπει να εξετάσουμε σοβαρά τι είναι καλύτερο για τη Σουηδία και την ασφάλειά της, στη νέα αυτή συνθήκη» επισήμανε από πλευράς της η Μαγκνταλένα Άντερσον. Δεν επιβεβαίωσε πάντως αναφορές του σουηδικού Τύπου ότι η απόφαση έχει ήδη ληφθεί.
Η δρομολογούμενη ένταξη του Ελσίνκι και τις Στοκχόλμης στο ΝΑΤΟ θα έλθει να υποδείξει περαιτέρω το στρατηγικό λάθος του Βλαντιμίρ Πούτιν να εισβάλει στην Ουκρανία, συντείνουν Δυτικοί αναλυτές.
Αν και επεδίωξε να διασπάσει τη διατλανική συμμαχία, την εδραίωσε. Αν και επιχείρησε να διχάσει και να αποδυναμώσει το ΝΑΤΟ, στην πράξη ο πόλεμος «επιλογής» στην Ουκρανία οδήγησε στην ενίσχυση της ανατολικής πτέρυγας της Συμμαχίας και έθεσε τις «βάσεις» προς μόνιμη, ισχυρή ΝΑΤΟϊκή παρουσία στο «κατώφλι» της Ρωσίας. Τώρα, οδηγεί και πρώην αμυντικά αδέσμευτες χώρες στις δομές της Συμμαχίας.
Υπό την «ομπρέλα» του Άρθρου 5
Οι δύο σκανδιναβικές πρωτεύουσες σταθμίζουν οφέλη και κινδύνους· οι πολιτικές ζυμώσεις είναι πυρετώδεις, ενώ στην κοινή γνώμη έχει εξίσου καταγραφεί σημαντική μεταστροφή υπέρ της ένταξης. Τελευταία δημοσκόπηση του φινλανδικού δικτύου YLE καταδεικνύει πως πλέον άνω του 50% των πολιτών προκρίνουν την ένταξη, ενώ και στη Σουηδία οι υποστηρικτές της ΝΑΤΟϊκής πορείας ξεπερνούν τους πολέμιους.
Η ένταξη Φινλανδίας και Σουηδίας συζητήθηκε και κατά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ την περασμένη εβδομάδα, στις εργασίες της οποίας παρέστησαν οι επικεφαλής διπλωματίας των δύο χωρών, ενώ ο ίδιος ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, έχει δηλώσει κατ’ επανάληψη το τελευταίο διάστημα πως η Συμμαχία είναι «έτοιμη να τις καλωσορίσει» άμεσα.
Για τη «θωράκιση» Φινλανδίας και Σουηδίας έναντι ενδεχόμενης ρωσικής επιθετικότητας από τη στιγμή της υποβολής αιτήματος ένταξης έως την επίσημη εισδοχή, όταν και θα τεθούν υπό την ασφαλή «ομπρέλα» του Άρθρου 5, οι χώρες του ΝΑΤΟ πιθανώς θα παράσχουν ενδιάμεσες εγγυήσεις ασφαλείας, έχει καταδείξει ο Γενς Στόλτενμπεργκ.
Στη «λευκή βίβλο» που κατατέθηκε ως αφετηρία συζήτησης την Τετάρτη στο φινλανδικό Κοινοβούλιο, και στην οποία αποτυπώνεται η στρατηγική κατάσταση που έχει διαμορφωθεί μετά τη ρωσική εισβολή, εκτιμάται ότι με την εισδοχή της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ το περιθώριο στρατιωτικής βίας στη Βαλτική Θάλασσα θα μειωθεί, με τη σταθερότητα στην περιοχή να ενισχύεται μακροπρόθεσμα.
Η σχετική έκθεση αναφέρει πως το σημαντικότερο σημείο της ένταξης στο ΝΑΤΟ είναι το γεγονός πως η χώρα «θα είναι μέρος της συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ και θα καλύπτεται από τις εγγυήσεις ασφαλείας που κατοχυρώνονται από το Άρθρο 5». Και προσθέτει πως το στοιχείο αποτροπής που προσφέρει η ένταξη στο ΝΑΤΟ «είναι σημαντικά ισχυρότερο από την παρούσα κατάσταση, καθώς θα βασιζόταν στις δυνατότητες ολόκληρης της Συμμαχίας».
Το Άρθρο 5 της Συμμαχίας «υπενθυμίζουν» διαρκώς από την έναρξη της εισβολής αμφότεροι ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, καθώς και ο Αμερικανός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, παράλληλα με τις κινήσεις στις οποίες έχει προχωρήσει η Συμμαχία προς ενίσχυση της ανατολικής πτέρυγας.
Αναμένοντας τη ρωσική αντίδραση
Στη «λευκή βίβλο» που κατατέθηκε στη φινλανδική Βουλή σαφώς και εμπεριέχεται η προειδοποίηση ότι εξαιτίας της «αρνητικής στάσης της Ρωσίας προς τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ», η Φινλανδία θα πρέπει να είναι έτοιμη για «δύσκολα προβλέψιμους κινδύνους». Επισημαίνεται επίσης ότι στόχος της χώρας θα είναι να διατηρήσει «λειτουργικές σχέσεις» με τη Ρωσία.
Η στενή συνεργασία με τη Σουηδία κατά τη διαδικασία ένταξης κρίνεται καίριας σημασίας, και σημειώνεται ότι η ταυτόχρονη πορεία τους προς τη Συμμαχία «θα διευκολύνει επίσης την προετοιμασία και αντιμετώπιση πιθανής αντίδραση της Ρωσίας».
Τόσο η Σουηδία, όσο και η Φινλανδία, έχουν δεχθεί συστηματικά απειλές από τη Ρωσία σε περίπτωση που στραφούν προς ένταξη στις δομές της Συμμαχίας.
Σε συνέντευξή του την περασμένη εβδομάδα ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, επανήλθε στις απειλές, λέγοντας πως εάν οι δύο χώρες ενταχθούν στις δομές του ΝΑΤΟ, η Μόσχα θα πρέπει να «επαναφέρει τις ισορροπίες» με δικά της μέτρα.
