Οι προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για επιβράδυνση της διεθνούς οικονομίας και για τάση «θεμελιώδους αναδιαμόρφωσης της παγκόσμιας οικονομικής τάξης» σε μακροπρόθεσμο επίπεδο, εμφανίζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το τι μας ξημερώνει.
«Μακροπρόθεσμα, ο πόλεμος μπορεί να αλλάξει θεμελιωδώς την παγκόσμια οικονομική και γεωπολιτική τάξη εάν αλλάξει το εμπόριο Ενέργειας, αναδιαρθρωθούν οι αλυσίδες εφοδιασμού, κατακερματιστούν τα δίκτυα πληρωμών και οι χώρες επανεξετάσουν τα αποθεματικά νομισμάτων», επισημαίνεται χαρακτηριστικά.
Η στήλη αναδημοσιεύει ένα πολύ ενδιαφέρον ρεπορτάζ του «Ριζοσπάστη» της Παρασκευής για το θέμα:
«…Το ΔΝΤ παρατηρεί ότι ο πόλεμος αυξάνει τις τιμές των τροφίμων και της Ενέργειας, οδηγεί σε άνοδο του πληθωρισμού και «διαβρώνει την αξία των εισοδημάτων», διαταράσσει το εμπόριο, τις εφοδιαστικές αλυσίδες και τα εμβάσματα σε χώρες γειτονικές της Ουκρανίας.
Ολα τα παραπάνω βέβαια δεν ξεκίνησαν με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Αντίστοιχες τάσεις και αρνητικά ρεκόρ στη διεθνή οικονομία καταγράφονταν σε όλους αυτούς τους τομείς για πολλούς μήνες πριν. Πάνω σε αυτές τις εξελίξεις έρχονται να «πατήσουν» οι πολλαπλές συνέπειες από την πολεμική σύγκρουση.
Το ΔΝΤ επισημαίνει πως «η σύγκρουση είναι ένα μείζον πλήγμα στην παγκόσμια οικονομία, το οποίο θα βλάψει την ανάπτυξη και θα αυξήσει τις τιμές».
Προειδοποιεί ότι χώρες με άμεση έκθεση στο εμπόριο, στον Τουρισμό και τα χρηματοοικονομικά (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα…) θα υποστούν αυξανόμενη πίεση.
Εκτιμά ότι είναι μεγαλύτερος ο κίνδυνος «αναταραχής» σε ορισμένες περιφέρειες, όπως η υποσαχάρια Αφρική, η Μέση Ανατολή, η Λατινική Αμερική, ο Καύκασος και η Κεντρική Ασία, καθώς υπάρχουν χώρες όπως η Αίγυπτος που καλύπτουν το 80% των αναγκών τους σε σιτάρι με εισαγωγές από τη Ρωσία και την Ουκρανία.
Σε ό,τι αφορά την Ουκρανία και τη Ρωσία προβλέπει βαθιά ύφεση, προειδοποιώντας και την υπόλοιπη Ευρώπη ότι μπορεί να δει διαταράξεις στις εισαγωγές φυσικού αερίου και στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Στο μεταξύ χτες (ένα 24ωρο μετά την αύξηση των επιτοκίων στις ΗΠΑ για πρώτη φορά από το 2018), η Τράπεζα της Αγγλίας ανέβασε στο 0,75% τα επιτόκια δανεισμού, επαναφέροντάς τα στα προ διετίας επίπεδα, στο πλαίσιο μέτρων για την «αντιμετώπιση» της αύξησης του πληθωρισμού.
Η δε Eurostat κατέγραψε αύξηση των τιμών καταναλωτή κατά 5,9% τον Φλεβάρη και αύξηση των τιμών Ενέργειας κατά 32% σε σχέση με πέρσι.
Προχώρησε η αποπληρωμή ρωσικών ομολόγων
Στο μεταξύ, στο φόντο των σφοδρών ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και των ευρωατλαντικών κυρώσεων κατά της Μόσχας, που έχουν οδηγήσει σε δέσμευση περίπου τα μισά από τα συναλλαγματικά αποθέματα της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας (περίπου 300 δισ. δολάρια σε σύνολο 640 δισ.), επανέρχονται τα σενάρια για πιθανή στάση πληρωμών της Ρωσίας.
Την Τετάρτη ο Ρώσος υπουργός Οικονομικών, Α. Σιλουάνοφ, έδωσε εντολή στην αμερικανική τράπεζα JP Morgan, που χειρίζεται τις συναλλαγές των ρωσικών αρχών, για την καταβολή 117 εκατ. δολαρίων για ρωσικά ομόλογα που έχουν εκδοθεί σε δολάρια – τα πρώτα ρωσικά ομόλογα που έληξαν μετά την επιβολή των νέων κυρώσεων της Δύσης κατά της Ρωσίας. Κατά χτεσινές πληροφορίες του πρακτορείου «Ρόιτερς» η πληρωμή έγινε σε δολάρια και εμπρόθεσμα, οπότε αποτράπηκε επί του παρόντος μία (από τεχνική άποψη) στάση πληρωμών στο ρωσικό εξωτερικό χρέος.
Μέχρι το τέλος του μήνα θα πρέπει να πληρωθούν άλλα 615 εκατ. δολάρια, ενώ στις 4 Απρίλη λήγει ένα ρωσικό ομόλογο 2 δισ. δολαρίων.
Αυξήσεις τιμών σε βασικά είδη στη Ρωσία και την Κεντρική Ασία
Παράλληλα, καθώς η ακρίβεια σε βασικά αγαθά αυξάνεται και στη Ρωσία, ο Πρόεδρος Βλ. Πούτιν προανήγγειλε αύξηση μισθών και συντάξεων, παραδεχόμενος ότι «η αύξηση των τιμών επηρεάζει σοβαρά τα εισοδήματα των ανθρώπων». Το ύψος της αύξησης θα καθοριστεί από τις αρμόδιες αρχές. Επιπλέον, ζήτησε από την κυβέρνηση να μελετήσει τα μέτρα για την υποστήριξη των ανθρώπων που έμειναν ξαφνικά άνεργοι λόγω κυρώσεων. Σύμφωνα με τη Rosstat, κατά την πρώτη βδομάδα των κυρώσεων, οι τιμές καταναλωτή στη χώρα αυξήθηκαν επισήμως κατά 2,2%, ωστόσο ήδη καταγράφονται μεγαλύτερες αυξήσεις σε διάφορα είδη.
Την ίδια ώρα, οι ευρωατλαντικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας και τα μέτρα που παίρνει η Μόσχα για την αντιμετώπιση των συνεπειών τους επιφέρουν δυσμενείς οικονομικές επιπτώσεις και στις χώρες της Κεντρικής Ασίας, που εξαρτώνται πολύ από τις ρωσικές εισαγωγές.
Σε χώρες όπως το Καζακστάν, που συγκλονίστηκε τους προηγούμενους μήνες από μαζικές κινητοποιήσεις ενάντια στα οξυμένα λαϊκά προβλήματα, καταγράφονται αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων.
Ο Πρόεδρος του Καζακστάν, Κ. Γ. Τοκάγεφ, προειδοποίησε προχτές σε διάγγελμά του ότι οι τιμές των τροφίμων μπορεί να φτάσουν σε «απόλυτο ρεκόρ» λόγω των γεγονότων στην Ουκρανία, ενώ τόνισε ότι είναι σημαντική η φετινή σπορά για να διασφαλιστεί η επισιτιστική ασφάλεια της χώρας. Μεγάλη αύξηση καταγράφεται στην τιμή της ζάχαρης, με τις αρχές να την αποδίδουν σε «αγορές πανικού».
Η Ρωσία ανακοίνωσε ότι απαγορεύεται προσωρινά η εξαγωγή σιτηρών και στις χώρες της Ευρασιατικής Οικονομικής Ενωσης (εκτός από τη Ρωσία συμμετέχουν Καζακστάν, Λευκορωσία, Αρμενία, Κιργιστάν), με στόχο να προστατευτεί η ρωσική εσωτερική αγορά, ενώ για τις χώρες αυτές θα υπάρξουν κάποιες εξαιρέσεις σε ό,τι αφορά την απαγόρευση εξαγωγής ζάχαρης.
Σημειώνεται εξάλλου ότι το Διεθνές Ταμείο για τη Γεωργική Ανάπτυξη του ΟΗΕ (IFAD) ανακοίνωσε ότι ο πόλεμος προκαλεί έλλειψη βασικών πρώτων υλών σε περιοχές της Κεντρικής Ασίας, της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, δεδομένου ότι η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας λιπασμάτων παγκοσμίως.
Συμφωνίες και κινήσεις στον Περσικό Κόλπο
Σε ό,τι αφορά τα ζητήματα της Ενέργειας, ο σεΐχης Αμπντάλα μπιν Ζαγιέντ αλ Ναχγιάν, υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ), δήλωσε πως είναι έτοιμος για «συνεργασία με τη Ρωσία με στόχο τη βελτίωση της διεθνούς ενεργειακής ασφάλειας». Ο ίδιος τόνισε ότι είναι σημαντικό «να διατηρηθεί η σταθερότητα στις αγορές Ενέργειας και τροφίμων» και χαιρέτισε όλες τις «μεσολαβητικές προσπάθειες στην ουκρανική κρίση».
Σημειώνεται ότι επικαλούμενες τη «διεθνή ενεργειακή ασφάλεια», ΗΠΑ, Βρετανία και ΕΕ πιέζουν για αύξηση της παραγωγής πετρελαίου.
Στο μεταξύ, στο φόντο του πολέμου στην Ουκρανία, εντείνονται ανακατατάξεις στον τομέα της Ενέργειας.
Η Σαουδική Αραβία ανακοίνωσε πως τον Απρίλη ξεκινά την κατασκευή εργοστασίου παραγωγής υδρογόνου στην πόλη Νeom για να το εξάγει το 2026. Το σχέδιο εντάσσεται στη στρατηγική απεξάρτησης της σαουδαραβικής οικονομίας από το πετρέλαιο, που είναι γνωστό ως «ΟΡΑΜΑ 2030».
Επιπλέον, η Σαουδική Αραβία, προχτές, υπέγραψε συμφωνία με τη Βρετανία για τη συγκρότηση «Συμβουλίου Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης» – στο πλαίσιο επίσκεψης του Βρετανού πρωθυπουργού, Μπ. Τζόνσον – ενώ παράλληλα επιλέγει να ενισχύσει τις ενεργειακές σχέσεις με την Κίνα.
Η σαουδαραβική πετρελαϊκή εταιρεία ΑΡΑΜΚΟ συμφώνησε να αναλάβει την ανέγερση διυλιστηρίου και βιομηχανίας πετροχημικών στο Παντζίν της βόρειας Κίνας έως το 2024, στο πλαίσιο ευρύτερου σχεδιασμού κάλυψης ενεργειακών αναγκών της κινεζικής οικονομίας.
Υπενθυμίζεται επίσης ότι η Σαουδική Αραβία αγόρασε τον Γενάρη το μεγαλύτερο διυλιστήριο της Πολωνίας και συμφώνησε να εφοδιάζει την πολωνική αγορά με πετρέλαιο, σπάζοντας το ρωσικό μονοπώλιο.
Προς τη μεριά της Σαουδικής Αραβίας κοιτά μέρος και του ελληνικού κεφαλαίου, όπως έδειξε το Ελληνο-σαουδαραβικό Επιχειρηματικό Φόρουμ που ολοκληρώθηκε την Τετάρτη στο Ριάντ. Δόθηκαν υποσχέσεις ή κλείστηκαν συμφωνίες συνολικής αξίας έως 2 δισ. ευρώ, με πιο σημαντικές το σχέδιο για πετρελαϊκή συνεργασία των «Ελληνικών Πετρελαίων» και της ΑΡΑΜΚΟ και την πιθανή έλευση της εταιρείας «ΑCWA Power» στην ελληνική αγορά των ΑΠΕ».
